برداشت گل محدی از مزارع؛ آیا "دوپینگ" کشاورزی خراسان شمالی از راه رسیده است؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بجنورد ٬ گل محمدی یکی از جذاب ترین گیاهان دارویی است که از اسانس آن گلاب گیری شده و ماده‌ای بسیار خوشبو و خوش طعم که هزاران خاصیت دارویی دارد به دست می‌آید.

این گل٬ نوعی گیاه است که بیشتر مختص ایران بوده و خاستگاه اصلی آن ایران است. اسانس گل محمدی یا همان گلاب٬ به نام «طلای مایع» شهرت جهانی داشته و جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد جهانی کشاورزی دارد. گل‌محمد‌ی به شکل درختچه‌ای خزان کننده، روی شاخه‌های یک‌ساله تشکیل‌شد‌ه و د‌ر اوایل صبح شروع به باز شد‌ن می‌کنند‌. د‌وره گلد‌هی کوتاهی د‌اشته و معمولا یک‌بار د‌ر سال گل می‌د‌هد‌.

  وضعیت خراسان شمالی در تولید گل محمدی چگونه است؟  

در سال های اخیر خراسان شمالی نیز به یکی از قطب‌های تولید این گیاه دارویی تبدیل شده و آمارها نشان از علاقه کشاورزان استان به این گیاه معطر دارد. امسال پیش بینی می‌شود بیش از 350 تن گیاه گیاه محمدی در مزارع استان خراسان شمالی تولید و برداشت شود.

در حالی که در سال 94  تنها 120 هکتار در اراضی استان گل محمدی کشت شده بود که این میزان هم اکنون به بیش از 468 هکتار رسیده است. این میزان رشد نشان می‌دهد کشاورزان به مرغوبیت این گیاه پی برده و با رشد و توسعه صنایع تبدیلی گیاه گل محمدی در خراسان شمالی می‌توانیم شاهد رشد بی‌نظیر درآمد کشاورزان استان از این طریق باشیم.

طبق اعلام سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان شمالی٬ اکنون 2 مرکز فراوری گل محمدی در شهرستان های جاجرم و فاروج فعال است. در این استان سه تولید کننده نهال گل محمدی وجود دارد که به روش قلمه گل محمدی، ریشه لخت و گلدانی فعالیت دارند. همچنین می توان این مناطق را به عنوان فضاهای تفریحی و گردشگری استفاده کرد که کمک زیادی به معیشت و اقتصاد خانواده می‌کند.

  برنامه ویزه برای گسترش رشد گیاهان دارویی  

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی با اشاره به اینکه گیاهان دارویی استان می توانند پیشران توسعه کشاورزی خراسان شمالی باشند٬ اظهار داشت: در این استان برای توسعه کشت گیاهان دارویی از قبیل گل محمدی، زعفران و زیره و ... اقدام کرده‌ایم، اما در بحث فرآورده های گیاهان دارویی وضع خوبی نداریم.

وی افزود: در این استان فقط یک واحد فرآوری گیاهان دارویی وجود دارد که این واحد نیز مجوز بهداشتی را برای قسمتی از تولیدات خود اخذ نکرده که موضوع بازاریابی را تضمین کند و این امر باید در قالب کشاورزی قراردادی انجام شود.

یوسفی با بیان اینکه 35 ریسک در استان وجود دارد که باغات و مزارع کشاورزی را تهدید می کند، افزود: به طور کلی طبق آمار و ارقام موجود فقط بین 10 تا 20 درصد اراضی تحت پوشش بیمه کشاورزی هستند. جا نیفتادن فروش بیمه، عدم رضایت کشاورز از نحوه پرداخت غرامت از جمله عللی هستند که موجب شده تا کشاورز تمایلی برای بیمه کردن اراضی کشاورزی خود نداشته باشد.

محمد علی شریکیان  مدیر امور باغبانی سازمان جهادکشاورزی خراسان شمالی نیز با بیان اینکه گل محمدی نسبت به سایر محصولاتی که در این استان کشت می‌شود کم آب طلب است اظهار داشت: با توجه به کاهش بارش باران و کاهش سطح زیر کشت محصولات پر آب طلب٬ گسترش گل محمدی و زعفران به عنوان داروهای گیاهی از اهمیت زیادی برخوردار است.

وی قیمت هر کیلوگرم گل محمدی را هم اینک بین 140 تا 170 هزار ریال دانست و گفت: کشاورزان در زمان برداشت محصول باید مسائل بهداشتی را رعایت کنند. ایجاد گلستان‌های گل محمدی در اراضی شیب دار مورد توجه است. توسعه گل محمدی به حفظ خاک در اراضی شیب دار، افزایش درآمد پایدار کشاورزان کمک می‌کند.

  استاندار: باید صنایع تکمیلی در کنار کشاورزان باشد  

ایجاد صنایع تبدیلی و کارخانجاتی نظیر گلاب سازی٬ می واند کمک شایانی به صنعت تولید گل محمدی در خراسان شمالی بکند. بر اساس مطالعات٬ میزان گلاب تولیدی به ازای یک کیلوگرم گل، یک و نیم لیتر و در یک هکتار، حدود شش هزار لیتر است که با توجه به هزینه انجام شده برای تولید گیاه٬ این گل بسیار مقرون به صرفه و اقتصادی است.

استاندار خراسان شمالی با تاکید بر لزوم قرار گرفتن صنایع تبدیلی برای کشاورزی استان٬ اظهار داشت: باید با جذب سرمایه گذار و ایجاد صنایع تبدیلی٬ زنجیره ارزش تولید را گسترش دهیم. با توجه به اینکه اولویت اقتصادی استان کشاورزی است و پیشران توسعه نیز در این بخش برنامه‌ریزی شده اما در فراوری محصولات عقب هستیم.

وی افزود: بخش کشاورزی به عنوان پیشران اقتصادی استان خراسان شمالی تعریف شده و 44 درصد جمعیت این استان روستانشین هستند و 37 تا 42 درصد اشتغال این استان نیز در حوزه کشاورزی است. اقلیم این خطه به غیر از جنوب استان که دشت های ممنوعه دارد برای بخش کشاورزی بسیار مناسب است اما به علت کمبود صنایع تبدیلی و تکمیلی بخشی از محصولات آن در زمان پیک برداشت از بین می رود که این امر باعث پایین آمدن درآمد قشر کشاورز خواهد شد.

استاندار خراسان شمالی مزیت نسبی استان را بخش کشاورزی دانست و افزود: در برخی از تولیدات کشاورزی در کشور جایگاه بسیار مناسبی داریم که باید از این مزیت ها برای توسعه آن و به ویژه در بخش صنایع تبدیل و تکمیلی باعث ارزش افزوده آن محصول می شود استفاده کنیم.

شجاعی گفت: استان در تولید توت، توتستان،  نوغان و زعفران رتبه سه، انگور و محصولات دانه ریز رتبه 6، گلابی هفت، زرشک 9، گیلاس 11، سیب و گل محمدی 12 و پسته رتبه 13 کشوری را دارد.

  باید برای حل مشکل صنایع تبدیلی «چاره ویژه» اندیشید  

سالانه بیش از یک میلیون و 200 تا 1.5 میلیون تن انواع محصولات از مزارع و باغ های استان خراسان شمالی برداشت می‌شود که صنایع تبدیلی و غذایی زیر پوشش سازمان جهاد کشاورزی 470 هزار تن از انواع محصولات تولیدی استان را فراوری می‌کنند اما با احتساب دیگر صنایع که زیر پوشش سایر سازمان‌ها هستند این رقم به 720 هزار تن می‌رسد. 93 واحد صنایع تبدیلی و غذایی در بخش کشاورزی در خراسان شمالی وجود دارد که هم‌اکنون 50 درصد آن راکد و یا نیمه‌فعال است.

 از مجموع واحدهای تبدیلی و تکمیلی استان، 12 واحد در حوزه فراورده های لبنی، 9 واحد خوراک دام و طیور، چهار کشتارگاه صنعتی دام و طیور، 11 مورد صنایع رب و عصاره محصولات کشاورزی، 34 واحد بسته بندی محصولات، یک واحد جایگزین فراورده‌های گوشتی بر پایه سویا، هفت سردخانه، چهار واحد برنجکوبی، یک واحد تولید قند و 10 واحد نیز مربوط به سایر بخش ها است.

مهم ترین علت غیرفعال بودن این واحدها  مشکلات مدیریتی، کمبود نقدینگی، بدهی معوق بانکی و یا فرسودگی ماشین آلات است. 70 درصد محصولات کشاورزی خراسان شمالی قابل ذخیره سازی، نگهداری و فرآوری است که متاسفانه به دلیل خام فروشی٬ این محصولات سودآوری برای کشاورزان ندارند.

خراسان شمالی با دارا بودن بیش از 300 هزار هکتار اراضی باغی و کشاورزی می تواند به بهترین نقطه برای تولید و فرآوری محصولات کشاورزی تبدیل شود اما متاسفانه به دلیل عدم وجود زیرساخت‌های لازم٬تاکنون این موضوع محقق نشده و ضریب بیکاری استان نشان دهنده عدم استفاده از این پیشران بسیار مهم است.

انتهای پیام/311/ح