شرق مدیترانه و شتاب ترکیه برای رابطه با مصر

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، بالاخره اقدامی که از چند ماه پیش وعده داده شده بود، فرا رسید و هیات دیپلماتیک ترکیه دیروز وارد پایتخت مصر شد.

سدات اونال معاون وزیر امور خارجه ترکیه در صدر هیاتی است که به قاهره رفته تا روند عادی سازی روابط بین آنکارا – قاهره، وارد فاز اجرایی شود.

اگر چه ترکیه و مصر برای رسیدن به عادی سازی رابطه، راه نسبتاً درازی در پیش رو دارند، اما همین که اتمسفر عوض شده و رجب طیب اردوغان حاضر شده در مورد عبدالفتاح سیسی به بیان اظهارات تند و به کار بردن صفاتی همچون دیکتاتور و کودتاگر خاتمه دهد، چند قدم رو به جلو به شمار می آید.

از مذاکرات استخباراتی ها تا گفتگوی دیپلمات ها

مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه، قبلاً و در اواخر سال 2020 میلادی اعلام کرده بود که گفتگوهایی بین سران سرویس های اطلاعاتی ترکیه و مصر صورت گرفته و طرفین تلاش می کنند تا به درک روشنی از راهکارهای پایان دادن به دوران انجماد برسند.

دو چهره مهم دیگر تیم اردوغان نیز در مورد مصر، سخنانی بر زبان آوردند که از سوی رسانه های ترکیه، به عنوان مواضع مهم و رسمی ترکیه قلمداد شد.

ژنرال خلوصی آکار وزیر دفاع ترکیه، چند و چون تحرکات مصر در شرق مدیترانه و رویکرد این کشور به قلمرو دریایی ترکیه را شایان تحسین دانست و ابراهیم کالن سخنگوی اردوغان نیز به این مساله اذعان کرد که از دید آنکارا، مصر، قلب و مغز جهان عرب است.

به عبارتی دیگر، از هاکان فیدان رئیس سرویس اطلاعاتی میت گرفته تا چاووش اوغلو، کالن، ژنرال آکار، فخرالدین آلتون مسئول بخش اطلاع رسانی و مدیریت رسانه ها و یاسین آکتای مشاور عرب تبار اردوغان در حزب عدالت و توسعه، تعداد قابل توجهی از معتمدین نزدیک به اردوغان به میدان آمده اند تا هر جوری شده سیمِ گسسته، مجدداً متصل شود.

هنوز مشخص نیست که سرویس های اطلاعاتی ترکیه و مصر برای رسیدن به یک توافق اولیه و ارتقای گفتگو از سطح مقامات امنیتی به سطح دیپلماتیک و آشکار، چند جلسه رو در روی هم نشسته و مذاکره کرده اند. اما فعلاً، این واقعیت مشخص شده که هر دو سو به همدیگر نیاز دارند و رساندن گفتگوها به سطح معاون وزیر، دستاورد ارزشمندی برای منافع منطقه ای ترکیه و مصر است.

اخوانی ها چه می گویند؟

تاکنون چندین چهره سیاسی نزدیک به سیسی و دیپلمات های مصری، در گفتگو با رسانه های مختلف، بر این مساله تاکید کرده اند که ترکیه تبدیل به مهم ترین کانون فعالیت های اخوانی های فراری مصر شده و تا زمانی که ده ها انجمن، رسانه و گروه اخوانی در آنکارا و استانبول فعال باشند، راهی برای عادی سازی روابط بین ترکیه و مصر وجود نخواهد داشت.

درست به همین دلیل، تیم اردوغان با سران اخوانی های مصری پناه برده به ترکیه نیز وارد مذاکره شد و از آنها خواست تا با دولت ترکیه همراهی کنند. نتیجه چه شد؟ نتیجه این شد که ابراهیم منیر از سران اخوان المسلمین،  بیانیه ای صادر کرد و در این بیانیه نشان داد که از روند عادی سازی روابط بین آنکارا و قاهره حمایت می کند.

مهم ترین ابعاد بیانیه ابراهیم منیر از این قرار است:

1.تشکر از شخص رجب طیب اردوغان و مردم ترکیه به خاطر وفاداری، مهمان نوازی و حمایت های مداوم از اخوان المسلمین مصر و فراهم آوردن امکان اقامت ده ها تن از اخوانی ها در خاک ترکیه.

2.بها دادن به اهمیت منافع و مصالح ترکیه و پایبندی به حفظ شئونات مهمانی و مهاجری و لطمه نزدن به روابط ترکیه و مصر.

3.ابراهیم منیر در سفر به آنکارا، با ده ها اخوانی مصری مقیم ترکیه دیدار کرده و از آنها خواسته در کار و فعالیت انجمن های خود، در یک ساختار فدراتیو، از دیدگاه های اصلی شورای رهبری اخوان السملمین تبعیت کرده و از روند عادی سازی روابط بین قاهره و آنکارا، حمایت کنند.

شاید تا چند ماه پیش، نوشتن چنین بیانیه ای از سوی ابراهیم منیر و رفقای او، محال تلقی می شد. اما واقعیت این است که بر اساس برخی اخبار و گزارش های غیررسمی، سرویس اطلاعاتی میت ترکیه در مذاکره با مقامات امنیتی دولت عبدالفتاح سیسی، امتیازاتی برای اخوانی ها کسب کرده و شرایط، برای زندانیان اخوانی و شاخه های فعال اخوان در مصر، مانند قبل نخواهد بود.

همه راه ها از مدیترانه می گذرند؟

تیم اردوغان در دو سال گذشته، تمام هم و غم خود را معطوف به «دکترین وطن آبی» و افزایش قدرت در شرق مدیترانه کرده است. چرا که اولاً استفاده از منابع گاز و نفت مدیترانه می تواند بخشی از نیازهای ترکیه را تامین کند، دوم این که ترکیه در جستجوی آن است که از کیک بزرگی به نام درآمدهای حاصل از انتقال انرژی شرق مدیترانه به اروپا صاحب یک تکه بزرگ و پُرخامه شود و سوم این که افزایش قدرت سیاسی، دفاعی و امنیتی ترکیه در شرق مدیترانه، علاوه بر پرونده های حساسی همچون یونان و قبرس، با آن سوی آبهای پیرامونی ترکیه و شمال آفریقا نیز ارتباط پیدا می کند و آنکارا برای افزایش نفوذ در لیبی، تونس و کشورهای دیگر، نیازمند آن است که از بابت مصر نیز، آسوده خاطر شود.

با توجه به اهمیت حیاتی دکترین وطن آبی برای تیم اردوغان، باید گفت، اهداف و انگیزه های دولت ترکیه برای تحکیم مواضع و موقعیت خود در شرق مدیترانه، از چنان اهمیتی برخوردار است که عادی سازی رابطه با مصر، تبدیل به امر ناگزیر شده است.

ایستگاهی برای داد و ستد اقتصادی

پس از وقایع سال 2013 میلادی، کودتای نظامی و کنار نهادن محمد مُرسی، روابط ترکیه و مصر متوقف شد. اما واقعیت این است که بازرگانان کار خود را کردند و مبادله کالا بین آنکارا و قاهره تنها به مدت چند ماه متوقف شد.

بر اساس گزارش های رسمی اعلام شده از سوی مرکز ملی آمار ترکیه (TÜİK)، به مدت 6 سال و نیم و از 2014 تا 2020 میلادی، مجموع حجم مبادلات تجاری به 34 میلیارد دلار رسیده است. یعنی ترکیه به مصر 21.9 میلیارد دلار کالا صادر کرده و 12.1 میلیارد دلار از این کشور، کالا وارد کرده است.

انجمن های سرمایه گذاران و کارآفرینان ترکیه بر این باورند که یکی از مهم ترین مشکلات کنونی دولت و جامعه مصر، یک جمعیت عظیم جوان بیکار است و از آنجایی که دولت، امکان استخدام ندارد، پیمانکاران قدرتمند بخش خصوصی ترکیه می توانند در این کشور مشغول به کار شوند و سرمایه و تخصص ترکیه در کنار منابع انسانی مصر، منجر به توسعه روابط اقتصادی شود.

پیمانکاران ترکیه امیدوارند در صورت تکمیل و نهایی شدن روند عادی سازی روابط، انرژی و گاز، توریسم، فعالیت در حوزه های حمل و نقل به ویژه راه آهن، فعالیت مشترک در حوزه نساجی و پوشاک و چندین حوزه دیگر، در مصر، صاحب میدان کار و پروژه عمرانی و اقتصادی شوند.

انتهای پیام/