از سیر تا پیاز برداشت از چشمه‌های آب‌معدنی سرخه؛ شرط میراث فرهنگی چیست؟
گروه استانها- سمنان به دلیل دارا بودن چشمه‌های معدنی متعدد به‌عنوان استان‌های پیشتاز در قطب گردشگری سلامت محسوب می‌شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از سمنان ، یکی از این چشمه‌ها، چشمه آب‌معدنی تلخاب لاسجرد شهرستان سرخه است. شش کیلومتر بعد از کاروانسرای شاه‌عباسی روستای لاسجرد از جاده اصلی سمنان‌ـ‌تهران تابلویی به نام آب تلخه وجود دارد که بعد از طی پنج کیلومتر جاده خاکی نیزاری زیبا به‌نام چشمه آب‌معدنی تلخاب واقع شده است.
حسین کوکبی، پژوهشگر مواریث تاریخی، طبیعی و معنوی اداره میراث فرهنگی، گردشگری، صنایع‌دستی سرخه در این زمینه اظهار داشت: چشمه تلخاب شامل دو چشمه به نام‌های چشمه (چَشمِه) و تنورسیاه (سیَه کِلِه) است که محدوده‌ای استخری شکل را به طول تقریبی 20 متر و عرض 12 متر و عمق یک تا هفت متر به‌وجود آورده‌اند.
وی افزود: به‌علت فراوانی گوگرد در آب این چشمه معدنی، آب آن تلخ و غیرقابل شرب است به همین علت به تلخاب مشهور است.
این پژوهشگر عنوان کرد: در ضلع جنوبی این چشمه نیزاری زیبا قرار دارد که در فصول مختلف سال محل زندگی گونه‌هایی از پرندگان مهاجر مانند مرغ لجن‌خوار، شانه‌به‌سر و مرغابی است. در ضلع شمالی شرق چشمه، انبوهی از درختچه‌های گز وجود دارد که انسان را به یاد جنگل‌های بلوط استان ایلام می‌اندازد. اطراف چشمه را کوه‌های خاکی به‌رنگ سرخ و لاجوردی احاطه کرده است. آب این چشمه برای درمان بیماری‌هایی مانند یرقان، زردی، واریس، خوارشه، کهیر، پادرد و سردرد مفید است.
وی افزود: در تابستان این چشمه پذیرای مهمانانی از شهرهای مختلف استان سمنان، تهران، مرکزی، اصفهان و مازندران است که با قدری توجه می‌تواند به‌عنوان قطب گردشگری سلامت در سطح کشور مطرح شود. چشمه آب‌معدنی تلخاب زیستگاه اصلی گراز وحشی در شهرستان سرخه است. گیاهان شورپسند همچون اشنان، نی، درمنه، طاق و گز در این منطقه به وفور مشاهده می‌شود. همچنین بهترین زیستگاه برای تخم‌گذاری لک‌لک و مرغ ماهی‌خوار است. حیواناتی همچون آهو، بز و کل نیز از این آب استفاده می‌کنند.
کوکبی بیان کرد: مساحت کل پلاک تلخاب بیش از 400 هزار مترمربع است که به نام دولت جمهوری اسلامی ایران و به نمایندگی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور صادر شده است ولی مساحت چشمه اصلی آن حدود 240 مترمربع است.
وی بیان کرد: چشمه آب‌معدنی تلخاب سرخه به‌شماره ثبت 498 در سال 1397 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
حفظ میراث فرهنگی استان سمنان که چشمه آب‌معدنی تلخاب سرخه نیز یکی از آنها به شمار می‌رود، از موضوعات و مباحث بسیار مهمی است که مسئولان باید بدان توجه کنند.
شروط 4 گانه برداشت آب از تلخاب سرخه
اما موضوع اصلی این گزارش بررسی صحت و سقم «برداشت آب از چشمه آب‌معدنی تلخاب سرخه» است.
بهمن اخلاقی، رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سرخه در این خصوص اظهار داشت: پس از انجام بررسی‌ها و ارائه مستندات و نظرات کارشناسی شورای فنی وزارت میراث فرهنگی موضوع برداشت آب از چشمه آب‌معدنی تلخاب برای استفاده صنعتی کارخانه کربنات سرخه مطرح شد.
وی بیان کرد: وزارت میراث فرهنگی و گردشگری کشور با مدنظر قرار گرفتن شرایط اقلیمی، خشک‌سالی و تمام ملاحظات زیست‌محیطی و اینکه این چشمه در فهرست آثار ملی قرار دارد؛ با عمل به چهار شرط با موضوع برداشت آب از چشمه آب‌معدنی تلخاب سرخه موافق کرده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سرخه چهار شرط عنوان شده از سوی وزارت میراث را رعایت فاصله 350 متری از آخرین خروج استخر چشمه در پایین‌دست، برداشت 20 لیتر بر ثانیه برای استفاده‌های صنعتی، وارد نشدن اثرات زیست‌محیطی و تخریبی بر اکوسیستم منطقه و عدم تغییر در منظر طبیعت عنوان کرد و افزود: میراث فرهنگی با این چهار شرط با بحث برداشت آب از این چشمه موافقت کرده است.
اخلاقی تصریح کرد: نظارت بر حسن اجرای این شروط چهارگانه با جدیت از سوی میراث فرهنگی شهرستان سرخه دنبال می‌شود.
این در حالی است که مهدی جمال، مدیرکل سابق میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان سمنان ضمن تکذیب شایعه برداشت آب چشمه تلخاب سرخه گفته بود: به احدی اجازه نخواهیم داد هیچ‌گونه دخل و تصرفی در چشمه‌های آب‌معدنی این استان را داشته باشد.
مهدی جمال در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در سمنان بیان کرده بود: یکی از مهم‌ترین اولویت‌های ما در اداره کل میراث فرهنگی استان سمنان در حال حاضر توسعه صنعت گردشگری است.
مدیرکل سابق میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان سمنان در مورد صحت یا عدم صحت خبر برداشت آب از چشمه‌های آب‌معدنی تلخاب سرخه عنوان کرده بود: مدتی است شایعه‌ای با موضوع اجازه برداشت آب از تلخاب سرخه منتشرشده است؛ این در حالی است که این خبر از پایه بی‌اساس است و ما هیچ‌گونه اجازه کوچک‌ترین دخل و تصرفی در این چشمه آب‌معدنی -که در منطقه سرخه واقع‌شده است- و هیچ‌یک از چشمه‌های آب‌معدنی استان سمنان را نخواهیم داد.
جمال گفته بود: چشمه تلخاب سرخه به‌عنوان یک اثر طبیعی ثبت ملی شده است و هرگونه دخل و تصرفی در آن خلاف قانون است و هرگونه حفر چاه، احداث کانال، برداشت و ... در محیط اطراف این تلخاب ممنوع است.
وی بیان کرده بود: پیشنهاد‌هایی از سوی آب منطقه‌ای استان سمنان مبنی بر برداشت صنعت از آب تلخ سرخه ارائه، اما با مخالفت صریح اداره کل میراث، صنایع‌دستی و گردشگری این استان مواجه شد.
انتهای پیام/363/ ع
