ادبیات کودک و نوجوان همچنان به شخصیت امام راحل بدهکار است

به گزارش خبرگزاری تسنیم از  مشهدمقدس ، پیر و مراد انقلاب وقتی برای همیشه چشمان مهربانش را بست، سوگی جاودان را در دل و قلب عاشقانش برجای گذاشت. چهاردهم خرداد سال 1368، امام خمینی(ره) معمار کبیر انقلاب اسلامی دیده از دنیای فانی فروبست و آسمانی شد و ما در فراق این زنده همیشه تاریخ به سوگ ایستاده‌ایم.

اگر بخواهیم اندیشه این بزرگ مرد را برای کودکانی که نسل‌های جدید جامعه ما هستند و درکی از انقلاب و اندیشه‌های امام خمینی(ره) ندارند، تبیین کنیم، بهتر است به سراغ کتاب‌هایی برویم که بازتاب اندیشه و تفکر حکیمانه او در تاریخ معاصر ایران باشد.

آثار بسیار گرانقدرى در کشور ما و چه بسا در سایر ملل در باب زندگی، آرمان‌ها و شخصیت امام خمینی(ره) نوشته شده و پیر و مراد انقلاب را به عنوان الگوی بی‌بدیل برای کودکان و نوجوانان معرفی می‌کند. به سراغ چند تن از نویسندگانی رفتیم که در باب اندیشه بنیانگذار انقلاب اسلامی دست به قلم شدند و آثاری برای کودکان و نوجوانان خلق کرده‌اند.

ناصر نادری، نویسنده شاخص ادبیات کودک و نوجوان و عضو انجمن قلم ایران است که تاکنون بیش از 100 جلد کتاب در حوزه کودکان و نوجوانان نوشته و جوایز مختلفی را نیز از جشنواره‌های معتبری همچون جشنواره رشد، کتاب سال رضوی و ناشران قم در کارنامه موفق کاری خود دارد.

او در ابتدا می گوید: شان و شخصیت امام خمینی(ره) به عنوان کسی که هم تاریخ معاصر ایران را تغییر داد، هم به اسلامیت و هم جمهوریت پافشاری کرد و مردم را از مسیر قهقرایی که به سمت استعمار حرکت می‌کرد، بزرگ و ممتاز است.

واقعیت این است که در دهه 60 و 70 نزدیک به زمان حیات ایشان پژوهشگران، داستان نویسان، شاعران و هنرمندان با بهره گیری از قالب‌های مختلف ادبی با خلق داستان، شعر، رمان و... وظیفه معنوی خود را در باب شناخت بیشتر ابعاد زندگی امام خمینی(ره) در جامعه ایفا کردند. در بخش کودک و نوجوان آثار زیادی منتشر شد و در این بین می‌توان  به کتاب «پا به پای آفتاب: گفته‌ها و ناگفته‌ها از زندگی امام خمینی (ره)»  از امیر رضا ستوده اشاره کرد.

وی که کتاب «سلام گل سرخ » و «میهمان آسمان» را در باب شناخت کودکان از الگوی شکست ناپذیر انقلاب اسلامی ایران نوشته است، ادامه می‌دهد: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) هم کمابیش تلاش کرد و آثاری را به عرصه انتشار کشاند، اما متاسفانه در حوزه ادبیات کودک و نوجوان دچار ضعف‌هایی هستیم که باید رفع شود؛ با نگاهی کلی به آثار کودک و نوجوان می‌توانیم بگویم، ما حق معنوی و نگاه زیباشناسانه به زندگی امام خمینی(ره) را نتوانستیم خوب ادا کنیم و هر چه از انقلاب و رحلت امام خمینی(ره) زمان بیشتری فاصله می افتد، این کم کاری بیشتر مشهود است.

به گفته نادری، البته آثار زیادی در باب زندگی امام خمینی(ره) منتشر شده که شاید به هزاران عنوان برسد، اما آن چیزی که نسل امروز بتواند با آن ارتباط حسی و عاطفی برقرار کند، متاسفانه کم است. در حوزه زندگی‌نامه‌نویسی امام خمینی (ره) آثاری خوبی چاپ شده که می‌توان به کتاب «امام خمینی، بنیان گذار انقلاب اسلامی» به نویسندگی مرحوم امیرحسین فردی برای نوجوانان اشاره کرد.

نویسنده برجسته ادبیات کودک و نوجوان با تاکید بر اینکه هنوز ادبیات، وظیفه و کارکرد لازم خود را نسبت به شخصیت امام نتوانسته ایفا کند، تصریح می کند: شرایط ذهنی و روانی شخصیت پرسشگر کودک و نوجوان امروز، آثاری خلاق، عمیق، بدون شعار زدگی همراه با روشنگری را طلب و بر این اساس باید با بهره‌گیری از همه شگردها و جنبه‌های زیباشناختی ادبیاتی و پرهیز از جانبداری مطلق در حوزه تبیین جایگاه امام تلاش شود.

ارتباط نسل پرسشگر امروزی با متن بسیار کم است و باید آثاری منتشر شود که دارای تصاویر زیبا و جذاب برای کودکان باشد. در حال حاضر در زمینه جلوه‌های اخلاقی امام خمینی(ره)، دیدگاه ایشان نسبت به آزادی اندیشه و شان انسانی، امنیت در تصمیم‌گیری‌ها، احترام به قانون، روحیه مهربان نسبت به مردم، طبیعت، هستی و... نیازمند به خلق آثار جدید هستیم.

به گفته نادری، امام خمینی(ره) مرواریدی در دریای تاریخ معاصر ایران است که بدون استثنا هیچ کسی قابل مقایسه با ایشان نیست و الگویی است که حتی منتقدان و مخالفان به بزرگی ایشان اعتراف می‌کنند.

عدم توجه به شان ایشان از سوی برخی نویسندگان، ناشی از برخی مناسبات سیاسی اجتماعی و اقتصادی زمانه ما و ضعف مدیریت‌های فرهنگی است که هنر جذب نویسندگان و اقناع ذهن آنها را نداریم. گاهی نیز رفتار مدیران فرهنگی گواه خلاف اندیشه و آرمان امام خمینی(ره) است که طبیعتا اقبال نسبت به این موارد کمتر می‌شود. در حال حاضر به نظر می‌رسد، باید یک ارزیابی از آثاری که در مورد امام(ره) کار شده انجام شود.  همچنین جای برگزاری جشنواره مربوط به امام خمینی(ره) خالی است که زمینه دسترسی آثار خوب و متنوع را برای ناشر و نویسنده‌ها  فراهم کند.

این نویسنده کودک و نوجوان تصریح می‌کند: انتشاراتی همچون به نشر(انتشارات آستان قدس رضوی) در سال‌های اخیر پیشرفت‌هایی را در این حوزه به دست آورده ولی همچنان خلا آثار با کیفیت به لحاظ ادبی و گرافیکی احساس می شود و جای آثاری که بتواند سلایق مختلف را جذب کند، در بازار نشر خالی است؛ قدم های برداشته شده کم است و بیشتر از این باید کار شود.

در زمینه تاریخ معاصر و انقلاب آثاری از جمله «در هوای انقلاب» برای نوجوانان و مجموعه کتاب های «قصه های امام خمینی(ره)»و رمان هایی با موضوع انقلاب توسط «به نشر» منتشر شده که قابل توجه است؛ اما این مجموعه آثار، با همه ارزش‌های متنی و تصویری که دارند، در برابر وسعت وجودی امام خمینی(ره) کم است.

به گفته نادری، نسل امروز فاصله نیم قرنی با امام خمینی(ره) دارد که نیازمند تغییر در طرح داستان ها مرتبط با حوادث امروزی کودکان هستیم.کودکان امروز جامعه ما با شبکه‌های اجتماعی و امواج ماهواره ای با نگاه های مختلف مخالف و موافق در ارتباط هستند که این امر، کار تولید کتاب را برای بچه‌ها سخت‌تر می‌کند.

ذهن پیچیده بچه‌ها از متن گریزان شده و باید به سمت خلق آثاری تصویر محور حرکت کنیم. به نظر می رسد، نوع متن مجموعه کتاب «قصه های امام خمینی(ره) و بچه‌ها» و «امام خمینی(ره)، بنیانگذار انقلاب اسلامی» جوابگوی نیازهای نسل امروز جامعه ما نیست.

هم چنین با مجید ملامحمدی، نویسنده کودک ونوجوان که مجموعه چهار جلدی «قصه های امام خمینی(ره) و بچه ها» را نوشته است، می گوید: در این مجموعه بیشتر به جنبه های آموزشی، اخلاقی، سبک زندگی امام خمینی(ره) پرداخته شده که این آثار با تصویرگری خوب وحید خاتمی در «به نشر» چاپ شده است.

وی با اشاره به علاقه مندی کودکان نسبت به شناخت امام راحل(ره) تصریح می کند: بچه ها به امام خمینی(ره) علاقه دارند و می خواهند، از زندگی ایشان نکات آموزنده ای را یاد بگیرند. تاکنون آثاری خوب در مورد زندگی امام خمینی(ره) در کشور از نویسندگان برجسته چون سوسن طاقدیس، فرهاد حسن زاده، ناصر نادری در باب امام خمینی(ره) منتشر شده اما این حجم آثار در برابر ساحت وجودی امام خمینی(ره) کافی نیست. زندگی امام خمینی(ره) دارای جنبه‌های زیادی بوده و با توجه به اینکه جمعیت کودک در جامعه ما زیاد است، باید آثاری بیشتر در مورد امام خمینی(ره)، زندگی، انقلاب و ریشه‌های آن منتشر شود. همچنین نیازمند خلق آثار در قالب رمان برای نوجوانان هستیم.

مدیرعامل به نشر (انتشارات آستان قدس رضوی) با اشاره به اینکه گفتمان انقلاب اسلامی و اشاعه و بیان ارزش‌های آن یکی از سرفصل‌های اصلی تولید کتاب است که این انتشارات به صورت جدی آن را دنبال می‌کند، می‌گوید: کتاب‌های «امام خمینی(ره)، بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران» به نویسندگی مرحوم امیر حسین فردی، مجموعه شعر «عطر خنده امام» از افشین علاء و مجموعه چهار جلدی «قصه‌های امام خمینی (ره)» به نویسندگی مجید ملامحمدی از جمله آثار به نشر محسوب می شود که در باب شخصیت و اندیشه و آرمان‌های امام خمینی(ره) منتشر شده‌اند.

سعیدی با تاکید بر اینکه «به‌نشر» در سال‌های اخیر، 76 عنوان کتاب را در زمینه سیره امام خمینی(ره)، تاریخ انقلاب، ارزش‌های انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن ویژه نوجوانان و جوانان، دانشجویان و بزرگسالان منتشر کرده است، تصریح می‌کند: این انتشارات با بهره‌گیری از قالب‌های مختلف ادبی از جمله رمان، داستان، شعر و... سعی کرده آثار انقلابی پرمخاطبی را تولید کند که با روایت موضوعات جدید و به تصویر کشیدن واقعیت‌های انقلاب اسلامی، می‌تواند به عنوان یک راهنما برای نسل جوان محسوب شود.

به گفته مدیرعامل انتشارات «به نشر»، کتاب‌های «روز بر‌می‌خیزد»، «سندهایی برای محاکمه دوباره شیخ»، مجموعه 22جلدی «یک روایت معتبر»، «بیداری»، «رویای آق تاریم»، «دشت یاغی‌ها»، «آدم‌های غلط»، «خلوت مدیر»، «تیغ و تاج»، «رانت، فرهنگ سیاسی تبعی و اقتدارگرایی در ایران (1356- 1332)» و «آژان برازنده» از جمله آثار انقلابی این انتشارات در بخش عمومی و بزرگسال است.

به گفته سعیدی، مجموعه 12جلدی «در هوای انقلاب»، «شاه فراری شده»، مجموعه‌های شعر «خبر ناگهان پخش شد» و «تاج شاه و کلاه» از دیگر آثار انقلابی به‌نشر ویژه کودکان و نوجوانان است.

امام خمینی(ره)، یک فقیه، فیلسوف، عارف، شاعر، سیاست مدار و ابرمرد مجاهدی بود که اگر هزاران اثر در ابعاد مختلف زندگی او و ویژگی های شخصیتی نوشته شود بازهم کم است؛ چرا که او به حکومت طاغوت 2500 ساله شاهنشاهی مهر خاتمه زد و مفهوم ولایت را از لابه لای کتاب‌ها بیرون کشید و حکومتی را به علمداری اهل بیت(ع) بنیان نهاد. باید بکوشیم با نگارش آثار جدید در باب شخصیت ایشان، هر روز به دیدگاه های تازه‌ای از زندگی و اندیشه امام خمینی(ره)دست یابیم که این امر نیازمند توجه بیشتر نویسندگان جبهه انقلاب اسلامی و حمایت ناشران از نویسندگان است.

انتهای پیام/281/ ت