جهاد دانشگاهی از جهاد علمی تا علم جهادی

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم، حمیدرضا یونسی، از اعضای جهاد دانشگاهی طی یادداشتی نوشت: جهاد و جهادگری زمانی مفهوم می‌یابد که حول محور ولایت گام برداشته شود و هرچه فاصله از محور ولایت کمتر، وزن و جایگاه کار جهادی بالاتر و دقیق‌تر است.

مراد از حول محور حرکت کردن، نصب‌العین قرار دادن بیانات و منویات مقام ولایت است؛ چراکه جبهه انقلاب و انقلابیون و مؤمنین به این جایگاه والا بر این باورند که خیرخواه، راهبر و مصلحت‌دان اصلی جامعه کسی نیست جز ولی؛ لذا برای پاسخگویی به این سؤال که چگونه می‌توان از جهاد علمی به علم جهادی رسید؟ باید دایره مفهومی دو اصطلاح را در بیانات مقام معظم رهبری کندوکاو کرد.

دو واژه «جهاد علمی» و «علم جهادی» را ایشان در دیدار جمعی از مسئولان جهاد دانشگاهی در تاریخ 1/4/1383 بیان نمودند: «من اعتقادم این است که این ترکیب - جهاد و دانشگاه، و تلفیق جهاد که یک امر ارزشی معنوی است با علم و دانش و با دانشگاه - دارای پیام است؛ نشان می‌دهد که می‌توان علم جهادی و نیز جهاد علمی داشت» برای فهم بهتر ابتدا معنای اصطلاحی هر کدام از واژگان را بررسی و در ادامه مفاهیم ترکیبی دو عبارت را نیز مورد مداقه قرار می‌دهیم.

علم چیست؟ امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام تعریف دقیقی از علم بیان فرموده‌اند: «العلم سلطان»(ابن ابی الحدید. شرح نهج‌البلاغه، ج 20، ص 319) علم، قدرت است. ممکن است اشکال شود این معنای لغوی علم نیست، ما نیز در پی معنای اصطلاحی و بطور دقیق‌تر مفهوم توسعه یافته این واژه که در میدان، کاربرد می‌یابد هستیم؛ لذا علم زمانی به منصه ظهور می‌رسد که بتواند تا عرصه قدرت توسعه معنایی یابد.

مقام معظم رهبری در تبیین این مفهوم فرموده‌اند: «ما احتیاج داریم به اینکه از لحاظ علمی پیشرفت کنیم؛ این نیاز قطعی ما است. اگر از لحاظ علمی پیشرفت نکنیم، تهدید دشمنانِ تمدّنی ما و دشمنان فرهنگی و سیاسی ما، تهدید دائمی خواهد بود؛ آن وقتی این تهدید متوقّف می‌شود یا خطرش کم می‌شود که ما از لحاظ علمی پیشرفت کنیم. بنده بارها روی این مسئله تکیه کرده‌ام. الان قریب بیست سال است روی این تکیه می‌کنم. و بارها هم این حدیث شریف را خوانده‌ام که العلم سلطان؛ علم، قدرت است.»(بیانات در دیدار نخبگان و استعدادهای برتر علمی، 25/7/1397).

طبق فرموده ایشان علم آن وجهی از دانش است که با ایجاد قدرت فعال، عامل بازدارندگی دشمن و خصم در همه عرصه‌های فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و... شود نمونه گویای این نوع از دانش که به واقع توانست مفهوم سلطان را ترسیم کند و عامل بازدارندگی خصم باشد دانش موشکی است که البته این یک از هزارانی است که باید رقم بخورد. پس علم نافع آن علمی است که متضمن مفهوم قدرت باشد و این قدرت از قوه به فعل درآمده باشد و در راستای بازدارندگی دشمن بکار گرفته شود.

رهبر معظم انقلاب اسلامی برای جهاد نیز مفهوم خاصی را بیان می‌کنند: «جهادی عمل کردن، مفهوم خاصی دارد. هرجور کاری، جهادی نیست. جهاد با جهد و تلاش از لحاظ ریشه یکی‌اند؛ اما جهاد فقط این نیست؛ جهاد یعنی مبارزه؛ مبارزه در همین اصطلاح متعارف فارسىِ امروز ما. مبارزه انواع و اقسامی دارد اما یک نقطه مشترک در همه اینها وجود دارد و آن اینکه در مقابلِ یک خصم است؛ در مقابلِ یک مانع است. خاصیت جهاد این است. این مهم است» (بیانات در بازدید از پژوهشکده رویان 25/4/1386).

جهاد تافته به تلاش و کوشش است آن هم کوششی با هدف مقابله با خصم و غلبه بر آن؛ لذا جهادگر مبارزی خستگی ناپذیر در مقابله با دشمنان است. ملاک کار جهادی تهدید و ارعاب دشمن است و الا آن کار، جهادی نیست. کار جهادی جبهه انقلاب را در حوزه‌های تحریم و تهدید پیش می‌برد. شاخص‌های کار جهادی هدفمند بودن، آرمان‌محوربودن، هوشمندانه، عاقلانه و دشمن‌شکن است.

طبق بیانات معظم له می‌توان عبارات «جهاد علمی» و «علم جهادی» را اینگونه تعریف کرد: تلاش و کوششی که با هدف فائق آمدن بر خصم از مسیر علمی(آکادمیک) عبور می‌کند را «جهاد علمی» می‌نامند و «علم جهادی» محصول جهاد علمی است که از مؤلفه‌های قدرت فعال، بازدارندگی خصم و پیشرویی برخوردار است.

از آنجایی که این دو عبارت در دیدار با جهادگران دانشگاهی مطرح شده است به فرموده معظم له: «جهاد دانشگاهی مرکب از دو کلمه است دیگر: جهاد و دانشگاه؛ هم باید در آن جهاد باشد، هم باید متناسب با دانشگاه باشد»(بیانات در بازدید از پژوهشکده رویان 25/4/1386) ضروری است که این نهاد که برخاسته از متن انقلاب اسلامی بوده است نیز آن را به عنوان شاخص و معیاری در تمامی فعالیت‌ها، برنامه‌ها و منابع انسانی قرار دهد تا به معنای واقعی کلمه در تراز نهادی در قدوقواره انقلاب اسلامی بعد از چهل و اندی سال از گذر انقلاب قرارگیرد.

قطعا و یقینا اگر در انتخاب مدیران، جذب منابع انسانی و ارائه برنامه‌ها ملاک، تعریف تراز از آن نهاد و سازمان قرار گیرد خروجی متفاوتی خواهیم داشت نسبت به نهادی که در آن سلیقه، حزب، جناح، شهرداری‌چی و... کارکرد داشته باشد.

اگر بخواهیم عیار جهاد دانشگاهی را در همه حوزه‌ها بسنجیم بایستی تک تک نیروها، برنامه‌ها، مدیران و مؤسسات این نهاد را با معیارهایی چون، قدرت فعال، مبارزه با خصم، توان بازدارندگی، رفع تحریم، تهدید دشمن، نهاد پیشرو وزن‌کشی کنیم. وزن جهاد دانشگاهی به عنوان نهاد برخاسته از بطن انقلاب باید در قواره انقلاب اسلامی باشد اگر جز این باشد شاید دانشگاهی باشد اما جهادی نیست.

انتهای پیام/