به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم به نقل از المیادین، از زمان انفجار مهیب در بندر بیروت در تاریخ 4 آگوست 2020 برخی سیاستمداران و اهالی رسانه و فعالان حقوق بشری در لبنان خواستار انجام تحقیقات بینالمللی درباره این پرونده شدند. درهمین راستا 53 سازمان حقوق بشری با ارسال نامهای به شورای حقوق بشر سازمان ملل خواستار تعیین ماموریت تحقیق بینالمللی درباره انفجار بیروت به شکل مستقل و بی طرف شدند که با نزدیک شدن به اولین سالگرد این انفجار استدلالهای انجام این تحقیقات بینالمللی قویتر شده است.
هرچند که پارلمان لبنان با استناد به مصونیت نمایندگان مجلس و وزرا لبنانیها را در روشن کردن حقیقت جنایت انفجار بیروت ناکام گذاشت، اما با توجه به تجارب قبلی لبنان در سپردن پروندههای جنایی به تحقیقات بینالمللی به نظر میرسد که این بار نیز نمیتوان از سیاسی شدن موضوع جلوگیری کرد و بنابراین اجرای عدالت در پرونده مذکور بر اساس تحقیقات بینالمللی دور از انتظار است.
درباره مداخله خارجی در پروندههای جنایی لبنان چندین مورد وجود دارد که نشان میدهد این تحقیقات به روند سیاسی کشیده شده و از روشن شدن حقیقت جلوگیری کرده است. بارزترین این موارد درباره پرونده ترور «رفیق حریری» نخست وزیر فقید لبنان در فوریه 2005 اتفاق افتاد که می توان آن را به شکل زیر بررسی کرد:
در تاریخ 15 فوریه 2005 یعنی تنها یک روز پس از ترور رفیق حریری شورای امنیت تمایل بالایی به مداخله در اتفاقات لبنان نشان داده و از دبیرکل سازمان ملل متحد خواست تا از نزدیک وضعیت این کشور و واقعیت و عوامل انجام این عملیات تروریستی را دنبال کند.
«کوفی عنان» دبیر کل وقت سازمان ملل متحد در آن زمان یک تیم حقیقت یاب را برای بررسی عملیات ترور رفیق حریری به بیروت فرستاد و اعضای این تیم با مقامات و سیاستمداران لبنانی ملاقات کرده و مراحل تحقیق درباره ترور نخست وزیر وقت این کشور را مورد بررسی قرار دادند. این تیم در نهایت مدارک مورد نظر خود را جمعآوری و با شاهدان مصاحبه کرد و گزارش خود را برای سازمان ملل فرستاد.
در آوریل 2005 شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه 1595 را تصویب کرد که بر اساس آن یک کمیسیون تحقیق بین المللی مستقل برای کمک به دولت لبنان در انجام تحقیق درباره عملیات تروریستی انجام شده علیه رفیق حریری و عاملان آن ایجاد شود.
این بدان معناست که در کمتر از دو ماه شورای امنیت همه مراحل تحقیق خود را درباره عملیات ترور رفیق حریری انجام داد و قطعنامه خود را نیز در این خصوص صادر کرد؛ اما روند تحقیقات در این زمینه 5 سال و 11 ماه قبل از صدور اولین کیفر خواست علیه عاملان ادعایی ترور نخست وزیر فقید لبنان به طول انجامید. این در حالی است که شورای امنیت برای تشکیل کمیسیون تحقیق بین المللی درباره جنایتهای بزرگتری همچون پاکسازی نژادی در یوگسلاوی یا نسلکشی در رواندا تنها چند ماه زمان صرف کرد.
اسناد فاش شده توسط ویکی لیکس نشان میدهد که پس از ترور رفیق حریری، «شارل رزق» وزیر وقت دادگستری لبنان اسامی برخی متهمان این جنایت را قبل از ارسال به سازمان ملل به «جفری فلتمن» سفیر وقت آمریکا در بیروت نشان داده و با او درباره این اسامی بحث کرد. در تاریخ 6 جولای 2007 فلتمن در سندی که توسط ویکی لیکس افشا شد به طور مفصل آن چه را که در ملاقات او با وزیر وقت دادگستری لبنان گذشته بود توضیح داده و اعلام کرد که شارل رزق اسامی 12 نفر را به او تحویل داده و از او خواست تا نام برخی را پاک کند.
همچنین رزق به سفیر آمریکا گفته بود که «فواد سنیوره» نخست وزیر وقت لبنان از او خواست تا اسامی را به وزرا نیز نشان دهد اما رزق با ادعای اینکه این کار زمان بر است و اسامی در معرض خطر قرار دارد این درخواست را رد کرد.
آنگونه که جفری فلتمن فاش کرده شارل رزق همچنین از او خواسته بود تا آمریکاییها در گوش مقامات سازمان ملل متحد که مسئولیت تحقیقات را بر عهده داشتند بخوانند تا چند اسم خاص را از میان این 12 نفر به عنوان متهم به ترور رفیق حریری بیرون بکشد. این به معنای آن است که سفیر آمریکا کسی بود که اسامی متهمان را انتخاب کرد و این لیست را دیده بود در حالی که وزرا در دولت لبنان از آن اطلاعی نداشتند.
از لحظه ترور نخست وزیر فقید لبنان در فوریه 2005 تا ایجاد کمیسیون تحقیق توسط سازمان ملل تمرکز اصلی تحقیقات بین المللی در اتهامات مربوط به پرونده ترور رفیق حریری بر روی سوریه بوده است. طرفهای مربوطه در این تحقیقات همراه با بیانیههای رسانهای و سیاسی مستقیماً دمشق را در این پرونده متهم میکردند و در این میان نام متهمان با توجه به شرایط بینالمللی در این تحقیقات تغییر میکرد.
نکته قابل توجه آنجاست که از زمان آغاز این تحقیقات تا سال 2009 یعنی چهار سال بعد از آن هیچ نامی از حزبالله در هیچیک از گزارشهایی که کمیته تحقیق بین المللی درباره پرونده ترور رفیق حریری منتشر کرد به میان نیامده بود، اما در مه این سال به شکل ناگهانی و بدون هیچ مقدمه قبلی مجله «دیر اشپیگل» آلمان مقالهای منتشر کرد که در آن یکسری ادعاها با جزئیات کامل درباره مشارکت عناصر حزبالله در ترور رفیق حریری توسط کمیسیون تحقیقات بین المللی مطرح شده بود.
روند این اتهامات همچنان ادامه پیدا کرد تا اینکه سال گذشته دادگاه بین المللی ویژه لبنان حکم 5 بار حبس ابد را برای «سلیم عیاش» عضو حزبالله لبنان را که هیچ یک از اتهامات علیه او درباره ترور رفیق حریری ثابت نشده بود صادر کرد.
بر همین اساس کارشناسان درباره سپردن روند تحقیقات درباره انفجار بیروت به سازمانهای بین المللی هشدار میدهند و معتقدند بعید نیست که سناریوی سیاسی کردن پرونده ترور رفیق حریری بر اساس دیدگاه و خواسته نهادهای بین بین المللی و آمریکا، درباره پرونده انفجار بیروت نیز تکرار شده و بنابراین حقیقت ماجرا هرگز روشن نگردد.
انتهای پیام/