یک کلاهبرداری کاملاً قانونی/ گره کور کتاب‌سازی به دست مجلس و دولت باز می‌شود
رئیس اتحادیه ناشران خراسان رضوی می‌گوید: گره کور کتاب‌سازی به دست مجلس و دولت باز می‌شود. باید قوانین حمایتی از حقوق ناشران را که منجر به غیرقانونی شدن کتاب‌سازی می‌شود، تدوین کنیم.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، آشفته بازار نشر کتاب در ایران همچون دریایی است که کرانه‌ای را نمی‌شود برایش متصور بود. از نایابی کاغذ و قیمت‌های عجیب و غریبی که برایش اعلام می‌کنند تا آثار عجیبی که مشخص نیست، چگونه از فیلتر نظارتی عبور و قدم به بازار گذاشته است. در این میان اما وضعیت توزیع و فروش به عنوان حلقه آخر ارتباط با مخاطب دراماتیک‌تر از سایر بخش‌هاست.
هزینه‌های نگهداری و اداره کتابفروشی‌ها سر به فلک گذاشته و در مقابل محصولی که قرار است آنها عرضه و مختصر سودی بابتش به دست بیاورند، در سر هر کوی و بازاری به شکلی عجیب می‌توان یافت، با تخفیف‌های آنچنانی و محتوایی که مشخص نیست با چه استانداردی و تحت لوای برند کدام مؤسسه نشر قدم به خانه‌های مخاطبان می‌گذارد.
در این میان کتابسازیها بلای جان ناشران شده و صاحبان این بازار که گاهی زیرزمینی و با عنوان قاچاق کتاب و گاهی با مجوزهای رسمی از وزارت ارشاد تحت عنوان کتاب‌سازی فعالیت می‌کنند، هر روز بیشتر پای خود را بر ضربان ناشران می‌فشارند تا اندک نفس باقی‌مانده را نیز در گلوی نشر خاموش کنند و خود یکه‌تاز این بازار باشند.
اما چگونه می‌توان با کتاب‌سازی برخورد کرد، اینکه ماجرا را رها کرده و از مخاطب انتظار داشته باشیم که کتاب را نخرد و نخواند و یا از نهادهلای مختلف انتظار داشته باشیم که جلوی عرضه آن را بگیرد؟ صحیح یاست یا اینکه در بدو پیدایش و شکل‌گیری مقابل آن بایستیم؟ اینکه ناشران تازه‌کار در شهرهای مشهد، قم، کرج و تهران بیشترین فعالیت را در زمره کتاب‌سازی دارند، نشان می‌دهد که تسهیل در صدور پروانه نشر و عدم نظارت بر فعالیت‌ها و نبود قانون حمایتی مشخص از ناشران موجب گل‌آلود شدن فضای نشر شده است.
مهدی نصیرزاده، رئیس اتحادیه ناشران خراسان رضوی، معتقد است که گره کار در دست مجلس و دولت است. با تصویب قانون حمایت از حقوق ناشران می‌تواند مقابل کتابسازیها ایستاد. اقدامی که همتی برای اجرای آن وجود ندارد.
رئیس اتحادیه ناشران خراسان رضوی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم، با اشاره به حضور برخی کتاب‌سازان در شهر مشهد گفت: من ادعا نمی‌کنم که ما در مشهد هیچ ناشر کتاب‌سازی نداریم، اما تعدادشان چندان بالا نیست، این ناشران تازه‌کار هستند که شاید وسوسه شوند کتاب‌هایی را که در بازار فروش دارد، ترجمه یا کپی کرده و دوباره منتشر کنند. تهران بیشترین ناشران کتاب‌ساز را دارد و چون به علت گستردگی نظارت دشوارتر است، روز‌به روز نیز قارچ‌گونه افزایش پیدا می‌کنند. علاوه بر این اینکه ما بگوییم در کدام شهر بیشتر و در کدام شهر کمتر است رفتن به مسیری اشتباه است. نمی‌توان گفت که اگر در قم مشهد و سایر شهرها مقابل آن را بگیریم در تهران انجام نخواهد شد.
وی با اشاره به دلایل رشد کتاب‌سازی در ایران گفت: چون در ایران کپی‌رایت نداریم و با فقدان قوانین داخلی در زمینه حقوق مالکیت روبرو هستیم، زمینه برای تخلفاتی از این دست فراهم است. من در چند و چون پذیرفتن یا نپذیرفتن قانون کپی‌رایت نیستم اما وجود قوانین ولو به صورت داخلی از صدمات جلوگیری می‌کند. من ناشر کتابی را از ناشر اصلی خریداری می‌کنم و برای ترجمه و چاپ آن نیز هزینه می‌دهم اما واقعیت این است که هیچ قانونی از من به عنوان صاحب نشر کتاب حمایت نمی‌کند، بنابراین هر فرد دیگری می‌تواند این کتاب را با نام دیگری چاپ کند و منع قانونی نیز نداشته باشد.
این ناشر با بیان اینکه باید راهکاری اندیشید که قانونی بوده و مانع کتاب‌سازی شود، یادآور شد: قوانین نشر ما مشخص است وزارت ارشاد هیچ‌گاه به این موضوع نمی‌پردازد که ترجمه جدید است یا همان ترجمه ناشر دیگر است. بر مبنای ضوابط نشر مجوز صادر می‌شود. از همین روست که از یک کتاب شازده کوچولو بیش از 100 ترجمه بیرون می‌آیدو وزارت ارشاد به هر 100 ترجمه هم مجوز نشر می‌دهد.
وی ادامه داد: به نظر من باید برای این موضوع چاره‌ای اندیشید، اگر کپی‌رایت خارجی را قبول نداریم، کپی‌رایت داخلی قائل باشیم نه حالت انحصار ایجاد کنیم و نه به این بلبشوی موجود تن دهیم.
رئیس اتحادیه ناشران خراسان رضوی تصریح کرد: کتاب‌سازی اکنون پاشنه آشیل نشر شده است، وقتی ناشری 10 کتاب خوب تولید کند، تیراژ آن 10 کتاب، اقتصاد نشرش را به گردش در می‌آورد؛ به شرط اینکه از حقوقش حمایت شود. در وضعیت فعلی چنین نیست و این 10 کتاب خوبش که پرفروش بوده دیگر پرفروش نیست؛ زیرا نسخه‌های کتاب‌سازی شده بازار را احاطه کرده‌اند.اگر ما بتوانیم قوانینی مصوب کنیم که از حقوق ناشران حمایت کند، اقتصاد نشر نیز به سمت حرفه‌ای شدن پیش خواهد رفت.
وی ادامه داد: مصداق کتاب‌سازی گاهی نیز توسط ناشران حرفه‌ای انجام می‌شود، برای نمونه یک ناشر نوپا کتابی را منتشر می‌کند، بعد ناشری حرفه‌ای نیز ترجمه دیگری از کتاب را بیرون می‌دهد، که در مواردی حتی از ترجمه ناشر نوپا نیز ضعیف‌تر است اما مخاطب کتاب ناشر حرفه‌ای را ترجیح می‌دهد و ناشر نوپا در همان بدو فعالیت متضرر می‌شود.
نصیرزاده تصریح کرد: به نظر می‌رسد برای کتاب‌سازی باید کارشناسی‌‌ترعمل کنیم. می‌طلبد کمیسیونی از مجلس و دولت تشکیل شود تا به وضع قوانین حمایتی در این زمینه بپردازند.قوانینی که هم از ناشران نوپا حمایت کند و هم مانعی برای کتابسازیها باشد. تنها با قانون‌مندی است که می‌توان با کتاب‌سازی برخورد کرد. اگر ناشری با خرید حق رایت کتابی را ترجمه کرد از او حمایت شود تا حداقل ناشران دیگر نتوانند کار را منتشر کنند.
وی با اشاره به شبکه عرضه و فروش این کتاب‌ها گفت: وقتی یک کتاب با 70 درصد تخفیف در یک سایت رسمی عرضه می‌شود، مشخص است که یک جای کار می‌لنگد. من که 30 سال است ناشر هستم، هر کار کنم نمی‌توانم کتاب را با 70 درصد تخفیف عرضه کنم این کتاب‌ها غیر واقعی بوده و نوعی کلاهبرداری از خریدار است.
انتهای پیام/
