آیا سفر «طحنون بن زاید» به قطر به معنای اعتراف دیرهنگام امارات به شکست است؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از پایگاه خبری «وطن یغرد خارج السرب»، «آندریاس کریگ» کارشناس امور امنیتی در دانشگاه کینگز انگلیس در مقاله‌ای سفر اخیر «طحنون بن زاید» مشاور امنیت ملی امارات به دوحه پایتخت قطر و دیدار وی با شیخ «تمیم بن حمد آل ثانی» امیر این کشور را یک «امتیازدهی موقت» برای غلبه بر اختلافات ایدئولوژیکی باقیمانده با ترکیه و قطر در جهت تامین منافع ژئواستراتژیک دانست.

این کارشناس غربی در مقاله‌ای که توسط وب سایت میدل ایست آی منتشر شده گفت، شاید اغراق آمیز باشد که بگوییم سفر طحنون بن زاید به قطر به معنای اعتراف دیرهنگام به شکست است. این سفر یک شخصیت اماراتی به دوحه از زمان بهار عربی که امارات و قطر را وارد یک درگیری طولانی مدت درباره چشم اندازهای ایدئولوژیکی کرد، اهمیت بالایی دارد.

نویسنده این مقاله در ادامه اشاره کرد که در سایه تحولات اخیر افغانستان؛ جایی که نظام گماشته شده واشنگتن در این کشور طی چند روز بعد از خروج نیروهای آمریکایی از هم پاشید تاثیر شکنندگی و ضعف گسترده نظام منطقه‌ای به ابوظبی بازگشته است.

تصویر یک ابر قدرت شکست خورده که ناامیدانه تلاش می‌کند تسلط خود را بر آخرین پل ارتباطیش در کابل حفظ کند موجب شده تا طحنون بن‌زاید به این نتیجه برسد که محافظت از امنیت داخلی و امنیت نظام منطقه‌ای دیگر تنها با تکیه بر حمایت واشنگتن ممکن نمی‌شود.

همین امر امارات متحده عربی را ملزم می‌کند که با ایجاد شبکه‌های ارتباطی و توسعه روابط خود در منطقه در صورت لزوم حتی با رقبای ایدئولوژیکی خود در دوحه و آنکارا عمل گرایانه تر برخورد کند.

از زمانی که توافق العلا برای پایان دادن به محاصره قطر توسط چهار کشور عربستان و امارات و بحرین و مصر انجام شد و اساساً یک توافق میان ریاض و دوحه بود امارات در موقعیت آسیب پذیری در منطقه قرار گرفته است.

بعد از این توافق قطر توانست روابط خود را با متحدان ایدئولوژیک امارات یعنی عربستان و مصر اصلاح کند. این امر به قطر اجازه داد تا بتواند برای تسهیل روند آتش بس میان رژیم صهیونیستی و حماس با قاهره همکاری کند. به این ترتیب نقش ابوظبی به حاشیه رفته است به ویژه اینکه امارات در عمل به وعده‌های خود که هنگام امضای توافق عادی سازی با رژیم صهیونیستی مبنی بر پیشبرد روند صلح فلسطینی- اسرائیلی مطرح کرده بود، شکست خورد.

در همین حال عربستان سعودی و قطر درباره همکاری نزدیک در طیف وسیعی از مجموعه وزارتخانه‌ها بحث و تبادل نظر کردند که به ایجاد شورای همکاری میان دو کشور ختم شد. این در حالی است که روابط دو جانبه ابوظبی و ریاض از سال 2017 تاکنون وارد مرحله تقابلی شده است.

در حالیکه محاصره قطر توسط چهار کشور مذکور با هدف به حاشیه راندن دوحه در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی انجام شده بود اما قطر با ایجاد روابط نزدیکتر با واشنگتن و حضور در پرونده‌های حساس منطقه موقعیت خود را تحکیم کرد. همچنین نفوذ و ارائه شبکه‌های ارتباطی در فلسطین و افغانستان و شاخ آفریقا و ایران در میان سایر کشورها نقش قدرتمندی به قطر به عنوان میانجی داد که کاملا مخالف خواسته‌ها و تصورات امارات بود.

اما بعد از حمایت موفقیت‌آمیز امارات از کودتا در مصر در سال 2013 اماراتی‌ها به این نتیجه رسیدند که کشورشان می‌تواند از یک کشور کوچک به یک مرکز قدرت منطقه‌ای تبدیل شود. پس از آن مداخلات نظامی امارات در لیبی و یمن و صرف هزینه‌های بالا برای رسیدن به شهرت آغاز شد.

موفقیت برنامه‌های امارات در بسیج و هدایت اعتراضات عمومی در تونس برای تحریک «قیس سعید» جهت سرکوب پارلمان موجب شد که ابوظبی احساس کند می تواند دستاوردهایی داشته باشد و در حال حاضر قدرت و دیپلماسی هوشمند می‌تواند اهرم تاثیر گذار امارات برای تبدیل شدن به یک قدرت منطقه‌ای که آرزوی آن را دارد، باشد.

بر این اساس اگر بگوییم که سفر طحنون بن زاید به قطر به معنای اعتراف دیرهنگام به شکست امارات است شاید مبالغه باشد؛ اما با این وجود یک امتیازدهی موقت برای حل اختلافات ایدئولوژیکی ابوظبی با قطر و ترکیه به شمار می رود که با هدف تامین منافع ژئواستراتژیک انجام می‌شود. اما همانطور که گفته شد این موضوع ماهیت موقت دارد زیرا تفاوتهای اساسی ایدئولوژیکی و نیز اصل رقابت منطقه‌ای میان دوحه و ابوظبی همچنان پابرجاست.

در عین حال این سفر می‌تواند منجر به ایجاد یک آرامش در محیط متشنج منطقه باشد و این امر فضای کافی برای رقابت ابوظبی و دوحه در فضای اطلاعاتی فراهم می‌کند.

محافل و منابع آگاه در کشورهای حوزه خلیج فارس از سفر شیخ طحنون به دوحه به عنوان اقدام و حرکتی که منطقه را به سوی آرامش و آشتی و پشت سرگذاشتن اختلافات به پیش می‌برد، یاد کردند.

این منابع اعلام کردند که این گام بدون میانجی در راستای تلاش‌های امارات برای تعمیق رایزنی با طرفهای مقابل است به ویژه که چند روز قبل هم شیخ طحنون به آنکارا رفته و با «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه دیدار و گفتگو کرده بود.

انتهای پیام/