سهم ۱۱ درصدی بزرگترین استان کشور از صادرات گیاهان دارویی/ هنوز با جایگاه مناسب فاصله داریم

به گزارش خبرگزاری تسنیم از کرمان ، صنعت گیاهان دارویی یک منبع عظیم اقتصادی و با ارزش افزوده بسیار بالا در جهان است که با توجه به اهمیت روزافزون گیاهان دارویی سرمایه‎‌گذاری، برنامه‌‎ریزی، کشت و تولید انبوه این گیاهان در کشورهای مختلف جهان برای تولید انبوه در سطوح صنعتی و استفاده از آن در صنایع دارویی، بهداشتی و غذایی در حال گسترش است.

ایران نیز یکی از کشورهایی است که از ذخائر و عرصه‌های کم نظیری در حوزه گیاهان دارویی برخوردار است که در صورت ایجاد و توسعه زنجیره تولید براساس هر کدام از گیاهان دارویی شاخص، می‌توان انتظار داشت که  ارزش افزوده قابل توجهی ایجاد شود.

به گزارش تسنیم، گونه‌های مختلف داروهای گیاهی در ایران کم نیستند و از این گیاهان در حوزه‌های مختلفی مانند خواص دارویی، عطری، ادویه‌ای و آرایشی بهداشتی استفاده می‌شود.

گردش مالی گیاهان دارویی نیز در جهان رقم بالایی است اما سهم کشورمان از این بازار جهانی بسیار ناچیز بوده و درآمدزایی زیادی برای کشورمان به دنبال نداشته در حالی که با توجه به اقلیم و آب و هوای ویژه کشورمان می‌توانست سهم بیشتری از درآمدزایی را نصیب کشورمان کند.

در ایران، 8 هزار گونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ گیاهی وجود دارد که 2 هزار و 300 نوع آن جزو گیاهان دارویی هستند. برخی از شهرها و استان‌های کشور، به دلیل برخورداری از موقعیت جغرافیایی خاص، میزبان گونه‌های گیاهی مفید و گاهی هم نادر هستند که استان کرمان در این میان جای می‌گیرد؛ اقلیم، موقعیت جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، آب و هوای چهار فصل، روزدما، وجود بیش از 300 روز تابش مداوم نور خورشید و ... شرایط بسیار مطلوبی را برای رشد گیاهان دارویی در استان کرمان ایجاد و این ظرفیت‌ها کرمان را به یکی از غنی‌ترین رویشگاه‌های گیاهان دارویی کشور و جهان تبدیل کرده است.

"گیاهان دارویی" یک صنعت اشتغالزا و ارزآور

مددی کارشناس منابع طبیعی در بخش گیاهان دارویی و صنعتی استان کرمان با اشاره به اینکه عرصه‌های استان کرمان رویشگاه وسیع گیاهان دارویی و صنعتی در کشور است اظهار داشت: شرایط اقلیمی، آب و هوایی و بارندگی‌هایی که اتفاق می‌افتد باعث شده که در ارتفاعات کوهستانی تا دشت‌های مسطح استان کرمان گونه‌های مختلف گیاهی و دارویی به صورت خودرو رشد کنند.

وی با بیان اینکه در گذشته‌های دور از مراتع بیشتر برای چرای دام و تولید علوفه بهره‌برداری شده و برداشت گیاهان دارویی فقط به میزان نیاز مردم محلی انجام می‌شد و جنبه تجاری، صنعتی و یا صادرات نداشت افزود: با تغییر نگرشی که در جامعه در استفاده از گیاهان دارویی به جای داروهای شیمیایی ایجاد و اهمیتی که به تب سنتی داده شد، رفته رفته گیاهان دارویی به جایگاه و اهمیت خود دست پیدا کردند.

کارشناس منابع طبیعی در بخش گیاهان دارویی و صنعتی استان کرمان با اشاره به اینکه امروزه تولید و فروش گیاهان دارویی صنعتی در چارچوب یکسری قوانین انجام می‌شود گفت: این قوانین توسط متولیان امر منابع طبیعی، سازمان جنگل‌ها و مراتع و ادارات کل منبع طبیعی تنظیم و اجرا می‌شود.

وی با بیان اینکه تولید فروش و صادرات گیاهان دارویی امروز به عنوان یک صنعت اشتغالزا، درآمدزا و ارزآور محسوب می‌شود افزود: با این وجود اگر آمار تولید گیاهان دارویی استان کرمان و کشورمان را با آمار جهانی فروش گیاهان دارویی مقایسه کنیم مشاهده می‌کنیم که استان کرمان رقم بسیار پایینی را به خود اختصاص داده است.

مددی با اشاره به اینکه سالانه نزدیک هزاران تن از گیاهان دارویی از کشور ما به کشورهای اروپایی، آمریکایی و شبه جزیره هند صادر می‌شود که سهم استان کرمان از این صادرات رقم بسیار ناچیز و در حدود 11 درصد است تصریح کرد: این رقم ناچیز در شرایطی است که ما در استان کرمان تنوع فراوان گونه‌های گیاهان دارویی را داریم.

وی با بیان اینکه نزدیک به 384 گونه گیاهان دارویی در استان کرمان شناسایی شده که اگر بستر رشد و تولید آنها فراهم شود امکان تبدیل شدن آن به یک صنعت بسیار نزدیک است عنوان کرد: از این تعداد گیاه دارویی در استان کرمان نزدیک به 18 گونه شاخص گیاهان دارویی داریم که جنبه تجاری و صنعتی دارند.

کارشناس منابع طبیعی در بخش گیاهان دارویی و صنعتی استان کرمان با اشاره به اینکه اگر به بقیه گونه‌های گیاهان دارویی هم بها داده شود، جنبه صادراتی پیدا می‌کنند اما در حال حاضر تولید آنها در استان در حد مصرف مردمی و عادی است بیان کرد: هر چه تولید ‌را افزایش دهیم به همین میزان سهم صادرات و ارزآوری این حوزه در استان و کشور نیز افزایش می‌یابد.

وی به گیاهان دارویی چون زیره سیاه، آویشن کرمانی، آنغوزه تلخ و شیرین، پسته وحشی، گز شهداد، آلاله کوهستانی، شیرین بیان، بادامک تلخ، کرفس کوهی کرمان و آنغوزه اشاره کرد و گفت: سالانه چیزی در حدود سه هزار تن ریشه شیرین بیان از سطح استان جمع آوری شده و به استان‌های همجوار و خارج از کشور صادر می‌شود.

مددی با اشاره به اینکه اگر تولید گیاهان دارویی در استان کرمان، هدفمند شده و برنامه صادراتی برای آن تعریف شود به مراتب درآمد و اشتغالزایی زیادی برای استان ایجاد می‌شود افزود: با مدیریت صحیح و بهینه تولید و پرورش گیاهان دارویی، این صنعت می‌تواند جایگزین مناسبی برای دامداری سبک در سطح مراتع استان باشد.

وی با بیان اینکه امروز دامداری سبک در سطح مراتع به دلیل بارندگی‌های کم و نیاز بالای دام به علوفه و برداشت این نیاز از سطح مراتع باعث شده تخریب خاک در سطح وسیعی اتفاق بیفتد افزود: اگر با مدیریت صحیح بتوان تولید گیاهان دارویی در سطح مراتع را افزایش دهیم از آنجایی که اشتغال و درآمدزایی بیشتری نسبت به دامداری به دنبال داشته و تخریب کمتری دارد، می‌تواند به عنوان یک معیشت جایگزین و یا یک معیشت همراه برای دامداران، جنگل‌نشینان و مرتعداران باشد.

کارشناس منابع طبیعی در بخش گیاهان دارویی و صنعتی استان کرمان ادامه داد: گیاهان دارویی به عنوان یک منبع ارزشمند و خدادادی باید مورد توجه بیشتری قرار گرفته تا هم بتوان به خوبی از آن استفاده کرده و هم برای حفظ و گسترش گیاهان دارویی قدم‌های خوبی برداریم و با استفاده از این ظرفیت اقلیمی خاص در استان کرمان، در حوزه کشاورزی به توسعه پایدار دست پیدا کنیم.

صنایع تبدیلی و تکمیلی حلقه مفقوده حوزه گیاهان دارویی

مقداد تکلوزاده دبیر کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع معادن و کشاورزی استان کرمان با بیان اینکه ارتفاع استان کرمان از سطح دریا بیش از هزار و 500 متر و در برخی از مناطق به 2 هزار و 500 متر می‌رسد اظهار داشت: این ارتفاع بالا به اضافه روزدما و میزان تابش نور خورشید باعث شده که کشت و تولید گیاهان دارویی و معطر در استان کرمان توجیه اقتصادی داشته باشد.

وی با اشاره به بیش از 300 روز تابش نور خورشید در استان کرمان به صورت مداوم گفت: موقعیت جغرافیایی و اقلیم استان کرمان باعث شده که عصاره و ارزش غذایی گیاهان دارویی در استان کرمان به مراتب خیلی بیشتر از خیلی از دیگر استان‌ها و کشورها باشد.

دبیر کمیسیون کشاورزی اتاق استان کرمان با بیان اینکه این ارزش دارویی بالا باعث شده که تقاضا برای خرید گیاهان دارویی استان کرمان از طرف دیگر استان‌ها و کشورها به شدت وجود داشته باشد افزود: از سوی دیگر توسعه پرورش گیاهان دارویی در استان کویری کرمان به کم‌آب بودن این گیاهان اهمیت ویژه‌ای دارد.

وی با اشاره به اینکه استان کرمان از لحاظ جغرافیایی در منطقه‌ای واقع شده که با مشکل کم‌آبی و در برخی سال‌ها با مشکل خشکسالی‌های طولانی مدت دست به گریبان است بیان کرد: استفاده بهینه از آب‌های سطحی و آب‌های زیرزمینی در این استان می‌تواند حائز اهمیت باشد.

تکلوزاده با بیان اینکه اجداد و نیاکان ما با راه‌اندازی سیستم‌های آبیاری سنتی مانند قنوات، یک سیستم پایدار در زمینه آبیاری محصولات کشاورزی به وجود آوردند گفت: متاسفانه از چندین سال پیش که حفر چاه‌های عمیق و نیمه عمیق رواج پیدا کرده، استفاده از آب‌های زیرزمین به صورت بی‌رویه انجام شد.

وی به رواج کشت محصولات متنوع کشاورزی در استان کرمان اشاره کرد که با استفاده بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی در حال انجام است بیان کرد: به همین دلیل، توصیه اکید کارشناسان حوزه آب و کشاورزی بر توسعه کشت گیاهانی است که در شرایط کویری کرمان، مصرف آب کمتری دارند.

دبیر کمیسیون کشاورزی اتاق استان کرمان با بیان اینکه اگر بخواهیم به یک پایداری اکوسیستمی رسیده و جهش هم در حوزه تولید محصولات کشاورزی را داشته باشیم که مبتنی بر بازار باشد باید کشت گیاهان دارویی، معطر و کم‌آب را به شدت مورد توجه قرار دهیم افزود: کشت این گیاهان عملاً به پایداری سفره آب‌های زیرزمین کمک کرده و مصرف آب کمتری دارند.

وی با بیان اینکه کارخانجات فرآوری این محصولات در دیگر کشورها ارزش افزوده خیلی بالایی ایجاد کرده است گفت: صنایع تبدیلی و تکمیلی، یکی از حلقه‌های مفقوده حوزه گیاهان دارویی است که کمتر به آن توجه شده است.

تکلوزاده بیان کرد: صنایع تبدیلی و تکمیلی گیاهان دارویی و معطر، علاوه بر سورتیگ و بوجاری می‌تواند فرآوری این محصولات را نیز انجام داده و آنها را تبدیل به عصاره دارویی کند که به صورت قرص، شرب و ... قابلیت استفاده داشته باشد.

وی با بیان اینکه امروز دنیا به این سمت پیش رفته که به جای استفاده از داروهای شیمیایی از داروهای طبیعی و گیاهی استفاده کند، چرا که عوارض بسیار کمتری دارد ادامه داد: در آینده نچندان دور کشت و تجارت گیاهان دارویی رونق زیادی پیدا خواهد کرد.

انتهای پیام/511/ی