از بی‌مهری بخش خصوصی تا حمایت دستوری ارگان‌های انیمیشن/وقتی انیمیشن ایرانی از خارج به داخل معرفی می‌شود

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نگاهی به عملکرد سینما، سریال و انیمیشن در نزدیک به 10 سال گذشته نشان می‌دهد که عرصه هنرهای سرگرمی‌ساز نمایشی ما از نظر صنعت و تکنیک به یک پیشرفت چشمگیر نسبت به سال‌های گذشته خود رسیده است. ظرفیت سینمای جمهوری اسلامی ایران از این نظر رشد قابل توجهی داشته و توانسته در "جشنواره‌های سینمایی" دنیا دست‌آوردهایی داشته باشد.

اما جدای از صنعت سریال‌سازی که باتوجه به شیوع کرونا و لزوم در خانه ماندن در بسترهای برخط و نمایش خانگی، مورد توجه قرار گرفته، فیلم‌های سینمایی ما نتوانستند مخاطبین زیادی را به خود جذب کنند. بغیر از فیلم‌های کمدی که با دست گذاشتن روی تابوها و شکستن آن قصد داشت تا مخاطب را به سالن سینما بیاورد، فیلم‌ها عموماً در گیشه شکست‌خورده‌اند. برای همین باید سینما در دولت جدید با یک برنامه‌ریزی منسجم و جدی به سمت تحول و رونق برود.

اما حوزه دیگری که در این عرصه وسیع در این سال‌ها بعلت رشد تکنیکی و کیفی درخور توجهی که داشت یکباره دیدگان مردم و علاقمندان سینما را متحیرانه به سمت خود جلب کرد، انیمیشن بود. انیمیشن‌های ایران که در سال‌های قبل حتی برای مخاطبین خود تنها باندازه کارهای تلویزیونی شناخته شده بودند و آن هم بخاطر سیل انیمیشن‌های خارجی که در بازار فیلم سوپر مارکتی در حال خرید و فروش بود، دچار مهجوریت شد. البته باید قبول کرد که سطح کیفیت کارهای ما نه عموماً نوآوری داشت و نه بومی بود و نه قدرت رقابت داشت. اما میان آنان نیز کارهای کوچک و ماندگاری مانند حسن خطرناکه حسن و همینطور شکرستان به عنوان کار تازه و جذاب هم وجود داشت.

اما کم‌کم سروکله انیمیشن‌هایی با کیفیت و جذاب در سینماها پیدا شد که باعث شد بر این باور که انیمیشن‌سازان ما در داخل چندان قدرت، تخصص و کیفیت ندارند مهر باطلی بخورد. با صف‌کشی مردم و خانواده‌ها بهمراه کودکانی که مشتاقانه برای تماشای فیلم‌های جدید آمده بودند، سدشکنی چرخه تولید انیمیشن برای جوانان ایرانی نیز شکست و سینمای ایران متوجه شد که دارای قدرت ویژه‌ای است که کمتر به آن توجه شده است.

جشنواره‌های ما که عموماً از فیلم‌های انیمیشن خالی بودند توانستند آثار خود را شرکت دهند و در کنار آن پیوست‌های فرهنگی و تجاری نیز راه اندازی شد. اما تمام این اوصاف هنوز برای رسیدن به یک نقطه ایده‌آل و کامل در صنعت-هنر و رسانه سینمای ایران بسیار کم است.

در خصوص بررسی این فاصله و راه‌کارهای برون رفت از آن دو انیمیشن‌ساز جوان و موفق کشور، محمدامین همدانی و اشکان رهگذر در برنامه شهر فرنگ، دیدگاه و نظرات خود را بیان کردند.

همدانی در ابتدا بر خلاف این دیدگاه که آیا انیمیشن ایرانی خوب و موفق داریم گفت: اتفاقاً باید گفت این موضوع بصورت برعکس برای ما پیش آمده است، زمانی که از ما در جشنواره‌های خارجی  پرسیده‌‌اند که تا به امروز با این انیمیشن‌های با کیفیت کجا بودید؟

وی بیان کرد: از ضعف‌های ما این است که استعدادهای ما به ظهور نرسیده است و آنها که دیده شده‌اند نیز معرفی درستی نشده‌اند. در خارج از کشور هم ضعف توزیع درست را داشتیم. ما تولیدات خوبی داشتیم که باندازه کیفیت خوبی که دارند در داخل و خارج دیده نشده است. علت این موضوع به این بازمی‌گردد که  کارهای خوبی که داریم هنوز در داخل و خارج درست توزیع نشده‌اند، زیرا شناسایی نشده‌اند.

این انیمیشن‌ساز کشور در ادامه با اشاره به اینکه با موفقیت‌های انیمیشن‌های ما در جشنواره‌های خارجی و موفقیت در اکران‌ها، مخاطب داخلی متوجه وجود انیمیشن‌های خوب ما می‌شوند گفت که این موضوع باعث تعجب و خوشحالی مخاطب داخلی می‌شود.

در بخش بعدی این برنامه رهگذر کارگردان انیمیشن آخرین داستان گفت: انیمیشن در سینمای ما خیلی جایگاهی ندارد مگر اینکه حمایت خاصی داشته باشد تا اکران خوبی گیرش بیاید. مانند اتفاقی که برای کار من آخرین داستان افتاد؛ این فیلم در جشنواره‌های خارجی توفیق داشت اما زمانی که در فهرست اسکار رفت اکران محدود گرفت و زمانی که سؤال کردم که چرا اکران محدود دادید؟ گفتند چون که در لیست اسکار رفته است اکران دادیم. متأسفانه اتفاق خوبی نیست که انیمیشن ما در کشور خودش غریب است و به لحاظ حمایت دولتی و اکران جدی گرفته نمی‌شود.

همدانی کارگردان فهرست مقدس نیز درباره شرایط اکران خوب بیان کرد: اکران خوب به تبلیغات خوب نیاز دارد و همینطور اینکه شورای اکران و سینماداران باید آن را حمایت کنند اما زمانی که به انیمیشن که مخاطب کودک و نوجوان دارد نوبت اکران صبح می‌دهند چه انتظاری است که انیمیشن ما دیده شود؟ هماطنور که می‌دانید اکران خوب برای فیلم دو هفته اول است که اگر موفق شد ادامه می‌دهند اما اگر نه به نتیجه نمی‌رسد و از رده کنار گذاشته می‌شود. برای همین ما مجبوریم که با هماهنگی با آموزش و پرورش و ... فیلم را رونق بدهیم که دو هفته بعد هم اکران داشته باشیم.

وی ادامه داد: انیمیشن ایران هنوز هویت خودش را میان مردم پیدا نکرده است. فیلم‌های ما بازیگران و ژانرهایی دارد که مخاطب دارد. اما انیمیشن اینگونه در نظر سرمایه‌گذاران نیست و برای همین از نظر سرمایه‌گذاری مورد توجه قرار نگرفته است اما آنهایی که ساخته شده مورد اقبال بوده است. این اقبال اگر باز هم رخ نداده برای نابرابری در اکران بوده است. دوستان ما در نهایت توانستند این نابرابری را دور بزنند تا موفق شوند.

رهگذر نیز درباره جذب مخاطب گفت: انیمیشن‌های سینمایی ما در اکران به 10 تا نمی‌رسند اما موفق بوده‌اند و می‌‌توانند باز هم مخاطب داشته باشند. در واقع آنها ظرفیت بالقوه را دارند. همانطور که سینما عرصه آزمون و خطا است انیمیشن هم هست و باید با آن برای اکران تعامل داشت و اجازه داد که خود را نشان دهد.

اما سؤال مهم دیگر این میزگرد موضوع کرونا و تأثیرگذاری آن در انیمیشن ایرانی بود. همدانی در این باره معتقد است که  در شرایط حال حاضر بخاطر کرونا و بازار کساد سینما پلتفرم‌ها رونق پیدا کرده‌اند که این موضوع هم در ایران و هم در خارج وجود دارد. باید در نظر داشت که ما 20 میلیون مخاطب کودک و نوجوان از مهد کودک تا دانشگاه داریم. حتی اگر یک پنجم آن را هم در نظر بگیریم می‌شود 4 میلیون نفر در حالی که پرفروش‌ترین فیلم های ما 2 میلیون نفر مخاطب داشته‌اند که رقم خوشبینانه‌ای است. این که چرا برای انیمیشن این میزان مخاطب فعال نمی‌شود؟ برای اینکه زمانی که ما در VODها وارد می‌شویم باید با انیمیشن‌های خارجی رقابت کنیم که 100 میلون دلار هزینه شده است و صاحب بستر آن‌ها را دانلود می‌کند و هزینه دوبله می‌دهد و پخش می‌کند؛ طبیعی است که صاحب بستر سراغ فیلم‌های خارجی می‌رود که با هزینه بسیار کمتری می‌تواند آن را پخش کند و بسود برسد.

رهگذر نیز در این خصوص گفت که بسترهای انیمیشن چه بصورت فیلم و سریال را برای بزرگسال توسعه دادند اما برای انیمیشن این توسعه‌یافتگی وجود ندارد چون اکو سیستمش وجود ندارد. اگر موضوع تولید باشد صاحب VOD می‌گوید چرا باید چندین میلیون تومان هزینه کنم وقتی مشابه خارجی‌اش را با کمترین قیمت دانلود و پخش می‌کنم؟ از سوی دیگر قانون‌گذار هم برای موضوع رایت به این عرصه توجه نداشته است. برای همین کرونا به صنعت سریال‌سازی کمک کرده است و سینماها اگر باز شوند و رونق داشته باشند، لاین مخاطبی جدید ایجاد کردیم اما در انیمیشن این کار نشده است و متأسفانه این موضوع که برای انیمیشن کرونا نتیجه خوب داشته است یا نه باید گفت در داخل کشور تأثیر مثبتی نداشته است.

این انیمیشن‌ساز کشور درباره همکاری و حمایت ارگان‌های دولتی از انیمیشن نیز به محدودیت‌های صاحبان ارگان‌ها اشاره کرد و گفت: خیلی از ارگان‌ها برای حمایت از انیمیشن آزادی عمل را از فیلمسازان می‌گیرند و او باید فیلمش را باتوجه به تمام جوانبی که آنان می‌گویند بسازد و جوری تبدیل به فیلم سفارشی می‌شود. کم پیش می‌آید فیلمی که مستقلاً بتواند آنطور که می‌خواهد فیلم را بسازد.

همدانی نیز با تأیید حرف‌های رهگذر به این نکته اشاره کرد که اگر سفارش‌‌‌دهی با دستور العمل و قواعد حرفه‌ای خودش باشد به نتیجه خوبی خواهد رسید. وی گفت: اکثر فیلم‌های ترسناک سفارش کلیسا هستند یا کمپانی‌ها فیلم‌ها را دارای پیام می‌خواهند که حتی گاهی خیلی مسخره است که بعنوان مثلا تمام دنیا انسان دوست‌اند اما ما قهرمان‌هایی هستیم که همه مدیون ما هستند. اما این پیام آنقدر شیک و زیبا منتقل می‌شود که حتی مخاطب دوست دارد که آن را باور کند. منظور اینکه انجام سفارش و تولید آن اگر می‌توانست حرفه‌ای باشد و سفارش دهنده بداند که یک جمله از تولید کننده باید بخواهد نه اینکه یک دایره المعارف، نتیجه بهتری در موضوع حمایت از انیمیشن می‌شد.

انتهای پیام/