بیوکافی: حاج قاسم همه سلایق را درون جبهه انقلاب می‌دید / مطالبه‌گری اجتماعی، شاخصه هیئت‌های دغدغه‌مند + فیلم

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، آموزه‌ها، درس‌ها و عبرت‌های عاشورا دامنه‌ای به‌گستردگی عمر انسان در این دنیا دارد، به‌طوری که هر شخصی در طول عمر خود در معرض امتحان‌هایی از جنس کربلا قرار می‌گیرد و باید میان حق و باطل تشخیص داده و راهی را انتخاب کند که او را به‌سمت هدایت و سعادت یا نابودی و گمراهی سوق می‌دهد. غم جانسوزی که هر سال و به‌خصوص در ماه محرم بر قلب و جان مردم حق‌طلب و آگاه غلبه می‌کند و آن‌ها را چنان عزادار و سوگوار حضرت سیدالشهدا (ع) می‌کند که گویی داغی را به‌تازگی تجربه می‌کنند، زمینه‌ای برای کشف حقیقت کربلا و قیام سیدالشهدا است.

با "ابوذر بیوکافی" درباره چرایی قیام سیدالشهدا و ابعاد اجتماعی و سیاسی هیئت‌های مذهبی گفت‌وگو کردیم که بخش‌هایی‌ از آن را در ویدئوی زیر مشاهده می‌کنید:

کشتی امام حسین (ع) پذیرای همه سلیقه‌ها است

* ماه محرم و ایام عزاداری اباعبدالله الحسین (ع) فرصتی بزرگ برای تبیین باورهای دینی به ویژه به نسل جوان و نوجوان است.  برخی، کارهای شایسته و عمیق فرهنگی را محدود به ایام محرم می‌دانند. به نظر شما علت این کار چیست؟

محرم، متعلق به سیدالشهداء است، امام معصومی که او را ثارالله  می‌نامند. اگر عالم را به مثابه بدن بگیریم، بدن برای زنده ماندن و حیاتش نیاز به خون دارد و وقتی می‌گوییم ثارالله یعنی خداوند حیات را به خون سیدالشهداء‌ گره زده است. حضرت آیت‌الله جوادی آملی جمله‌ای دارند که می‌فرمایند امام حسین یک بعد جبروتی دارد که ما درکی از آن نداریم؛ عالمی با قدرت و سلطه که ابعاد ملکوتی دارد و تمام عوالم را مدیریت می‌کنند و نازل‌ترین آن این است که اهل‌‌بیت بر دنیا احاطه دارند. خداوند متعال واسطه تمامی خیرات در عالم را در اختیار امام قرار داده است.

رحمانیت خدا اشاره به رحمت عام او دارد و شامل همه دشمنان و مومنان می‌شود؛ چه آنان که موحدند و چه آنانکه دشمن خدا و اهل‌بیت‌اند. همه انسان‌ها در زمره رحمت عام خداوند قرار می‌گیرند،مثلاً همه انسان‌ها از نعمت فرزند‌دار شدن بهره‌مند می‌شوند و از هوا و آب بهره‌مند می‌شوند. سیدالشهداء که "رحمةالله الواسعه" است، منشأ فیض به همه انسان‌های عالم است. همه بندگان در محرم از مواهب گوناگون امام حسین بهره‌مندند، و روزى خویش را از سفره گسترده نعمت‌هاى بى‌پایانش بر مى‌گیرند، این همان رحمت عام خداوند است که پهنه هستى را در بر گرفته و همگان در دریاى آن غوطه ورند. ماه محرم هم ابعاد مختلفی دارد و شاید در فهم ما نگنجد. در ماه محرم، همه عالم متأثر مصائب سیدالشهداء می‌شوند حتی آن راننده بیابان، کاسب و یا چوپان به نوعی درگیر این مصیبت می‌شود.

مداحی ابوذر بیوکافی در رثای حضرت علی‌اکبر (ع) در تکیه تسنیم

* بنابراین نظر شما این است که برپایی مجالس روضه و مداحی تا اندازه زیادی در تشکیل باور و اعتقادات مردم اثرگذار است.

رهبر معظم انقلاب می‌فرمایند "محرم یک نعمت است و باید قدرش را بدانیم" و امام راحل(ره)  نیز در جایی اینگونه می‌فرمایند که این علم‌ها، سینه‌زدن‌ها، روضه‌های سنتی اسلام را زنده نگه داشته است. گویا جریان حیات در عالم با سیدالشهداء گره خورده است و تا ابد باقی است و هیچ جریانی و اتفاقی نمی‌تواند مقابل این شور و شعور را بگیرد. این اراده خداوند است که مسیر سعادت بندگانش را در مسیر محبت و ارادت به سیدالشهدا و اهل‌بیت قرار دهد.

سیری در تاریخ نشان می‌دهد که در دوران طاغوتیان هم این اراده و ارادت به امام حسین (ع) تغییر پیدا نکرد و تا ابد هم تغییر نخواهد یافت اما موضوعی که برای ما اتفاق افتاد و تا قیامت هم باید شکر آن را به جا بیاوریم این است که انقلاب اسلامی ایران بر پایه انقلاب دینی بنا نهاده شد و کنه و اساس این انقلاب، حسینی است و باید شاکر باشیم که در این دنیا به دنیا آمده‌ایم. ما امروز هر چقدر هم هیئت برویم و مراسم عزاداری برگزار کنیم کسی جلویمان را نمی‌گیرد و هیچ سختی و گرفتاری برای این کار نداریم. به نظرم برای رسیدن به ظهور باید از فضای هیئت و جلسات عزاداری به نحو احسن استفاده کنیم چراکه ظرفیتش هم به وجود آمده است.

هیئت ظرفیتی برای مطالبه‌گری و پاسخ‌گیری

* دغدغه‌های سیاسی و  اجتماعی همواره یکی از رویکردهای شما بوده که هم در متن اشعار و هم در اقدامات شما قابل رهگیری است. میزان حضور مداح در جریانات سیاسی و اجتماعی تا چه اندازه باید باشد؟

کاری که امروز هیئتی‌ها و مداحان در جریان خدمات اجتماعی انجام می‌دهند در مسیر سیره اهل‌بیت است. اگر سیدالشهدا هم بود همین رویه را پیش می‌گرفت. اطعام دادن و به فقرا و رسیدگی کردن در کنار تعظیم شعائر حسینی و حل مسائل و مشکلات جامعه از وظایف و مأموریت‌های امروز هیئت‌های مذهبی است؛ اینکه رهبر معظم انقلاب می‌فرمایند، مداحی باید تمام نیازهای جامعه اسلامی را برطرف کند مأموریت‌های بزرگی را به دوش ما گذاشته است. ما باید بدانیم نیاز امروز انقلاب اسلامی چه چیز‌هایی است. در قضایای دفاع از حرم اهل‌بیت می‌ببینید که اغلب رزمندگان و شهدای مدافع حرم از دل هیئت‌های مذهبی به جبهه‌های حق علیه باطل رهسپار شدند، خیلی از آنها میاندار هیئت، متولی و یا مداح بودند پس هیئت می‌تواند انسان‌ساز باشد، فرقش هم با گذشته این است که قامت انسان‌هایی که امروز در هیئت رشد پیدا می‌کنند قامت بلندتری برای رسیدن به ظهور است.

امروز جریان هیئت در تمام عرصه‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و در مقاطع مختلف حضور جدی و مؤثری داشته‌اند. در جریان سیل، زلزله و رزمایش مواسات که مدنظر مقام معظم رهبری است هیئتی‌ها پای کار آمدند. یکی از دوستان ما که در اروپا زندگی می‌کرد می‌گفت در جریان قحطی در یکی از کشورهای اروپایی، هیچ یک از مردم به همدیگر کمک نمی‌کردند اما در ایران، فرهنگ اصیل کمک به همنوع در کالبد یک جریان دینی به‌وجود آمده است.

نیکوکاری با رمز یا حسین(ع)

این احساس نیاز در هیئت چگونه بدست می‌آید؟

هیئت ابعاد مختلفی پیدا کرده و به یک راهبرد تبدیل شده است. ما در سفر خوزستان که پیش از ماه محرم رفتیم وارد یک روستایی شدیم که عموم مردم این روستا از فقر و تهیدستی رنج می‌بردند و به معنای واقعی کلمه فقیر بودند. بماند که مردم خوزستان که امروز در رنج و سختی به سر می‌برند در 8 سال دفاع مقدس جانانه در مقابل دشمن ایستادگی کردند و ما را تا قیامت مدیون خودشان کرده‌اند. زمانی که وارد روستا شدیم ابتدا مردم فکر کردند ما از مسئولین هستیم و قرار است وعده‌هایی را به آنها بدهیم و به همین دلیل در دقایق اولیه ورودمان، ابراز ناراحتی کردند اما وقتی به آنها گفتیم که ما هیئتی هستیم و به واسطه آبرویی که امام حسین به ما داده، قرار است کمک‌های مالی مردم سراسر کشور را برای رفع مشکلات شما بیاوریم، همانجا بود که همان آدم فقیر و تهیدست گفت که من نوکر امام حسین را بر سرم می‌گذارم و ما را به منزل خود دعوت کرد.

جلوتر که رفتیم چند نوجوان دیدیم که داشتند با اندک امکانات برای خود تکیه و حسینیه بنا می‌کنند تا مهیای محرم شوند. یعنی فقر و تنگدستی هم مانع نشده بود که لحظه‌ای از یاد امام حسین فارغ شوند. خیلی از مردم مناطق محروم ما دسترسی به رسانه ملی و یا نهادهای حاکمیتی و حمایتی ندارند و همین حضور هیئتی‌ها در میدان عمل می‌تواند رسانه‌ای باشد برای اینکه مشکلات مردم را به گوش مسئولان و خیران برسانند. خیلی‌ها به ما انتقاد کردند که شما برای چه می‌روید؛ به شما مربوط نمی‌شود. در پاسخ همیشه می‌گویم که من یک ایرانی‌ هستم و عضوی از خانواده بزرگ ایرانم، باید بروم و اگر از دستم کاری برمی‌آید برای هموطن و همنوع خود انجام دهم و حالا چه بسیار خوب که با ظرفیت هیئت و به عنوان نوکر امام حسین در عرصه حاضر می‌شوم.

چرایی شهادت امام حسین یک سؤال بزرگ تاریخی و یک مطالبه

چگونه می‌توان از فرصت مجالس عزا که اجتماعات مردم را به صورت طبیعی به‌وجود می‌آورد در جهت معرفت‌افزایی استفاده کرد؟

ما به ویژه در مسأله سیدالشهداء نباید فقط به چگونگی شهادت حضرت بپردازیم که البته پرداختن به این مسأله از سیره و سلوک خود اهل‌بیت است. حضرت صاحب‌الزمان در زیارت ناحیه مقدسه می‌فرمایند "السلام علی الشیب‌الخضیب"؛ سلام بر محاسنی که با خون رنگین شد. امام در این زیارت‌نامه یک به یک به مصائب جدش می‌پردازد اما در کنار آن، اهل‌بیت به چرایی‌ها هم پرداخته‌اند. در روایت داریم که وقتی امام زمان (عج) ظهور پیدا می‌کنند عبارت "بِأَیِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ" را بازگو می‌کنند که به کدامین گناه کشته شدند؟. آنجا حضرت نمی‌گوید چگونه کشته‌اید و به چه روشی جدم را به شهادت رسانده‌اید بلکه گریبان قاتلین سیدالشهداء‌ را می‌گیرد و می‌فرماید چرا این عمل شنیع را مرتکب شده‌اید.

بنابراین وقتی ما به چرایی‌های شهادت امام حسین بپردازیم آن‌وقت به یک راهبرد خواهیم رسید، راهبردی که می‌گوید ما طلبکار هستیم. اینکه حضرت رقیه(س) می‌فرماید "یا أبَتاهُ، مَنْ ذَا الَّذی قَطع وَ رِیدَیْکَ! یا أبتاهُ مَنْ ذَا الَّذی أَیتمنی علی صِغَر سِنّی!"  اینکه چه کسی من را یتیم کرده است، یک سوال بزرگ تاریخی و یک مطالبه است. قرار نیست امام حسین به شهادت برسد. همین نکته را سیدالشهداء در قضیه شهادت مسلم بن عقیل مطرح کردند. زمانی که خبر شهادت مسلم بن عقیل به امام حسین (ع) رسید، حضرت بسیار ناراحت و گریان شدند و بعد از گفتن «إنا للّه و إنا إلیه راجعون» فرمودند: «لا خَیْرَ فِی الْحَیاةِ بَعْدَکُمْ؛ بعد از شما هیچ خیری در زندگی نیست». 

در قضیه حاج قاسم سلیمانی نیز این نکته صدق می‌کند؛ درست است که حاج قاسم عاشق شهادت بود، اما آمریکای خبیث حق نداشت  حاج قاسم را به شهادت برساند. این مطالبه‌گری در کنار روضه و ذکر مصائب همانند دو بال، توأمان است. وقتی مداح مطالبه‌گر شود طبیعتاً مستمع نیز روحیه مطالبه‌گری پیدا می‌کند و به سمت خوبی‌ها حرکت می‌کند و هر جا ظلم و جور ببیند بی‌تفاوت از کنارش نمی‌گذرد. دشمنان اسلام هر از گاهی در غالب کاریکاتور و یا ساخت فیلم به ساحت مقدس رسول‌الله و قرآن‌کریم توهین می‌کنند. شاید ظاهر، دشمنی و حماقت باشد اما در باطن، دشمن دارد محک می‌زند که مسلمانان نسبت به این توهین چه واکنش‌هایی از خودشان بروز می‌دهند. وقتی امام خمینی در قضایای سلمان رشدی، حکم دادند در واقع این را گوشزد کردند که نمی‌گذاریم تو آرامش داشته باشی و از این اقدام تو راحت عبور نخواهیم کرد. برخی می‌گویند هیئت برای اجرای مناسک دینی و عزاداری و موالید برپا شده و جایی برای حرف‌های سیاسی ندارد اما آیا به نظر شما ظلم، سیاسی است. ما می‌توانیم نسبت به توهین و حق‌خوری سکوت کنیم.

مرام حاج قاسم را پیش بگیریم

* بی‌شک پای نفوذ در بالاترین سرمایه اجتماعی انقلاب اسلامی همچون هیئت‌ها وجود دارد. به نظر شما چه اقداماتی در جهت جلوگیری از تخلفات برخی مداحان و هیئت‌های مذهبی وجود دارد؟

در خانه شاید چند  فرزند داشته باشید که هر کدام یک شخصیت رفتاری و اخلاقی داشته باشند. رفتار پدر در مواجهه با فرزندان چطور است؟ رهبر انقلاب به‌عنوان پدر جامعه مذهبی همه مداحان و هیئتی‌ها را دوست دارند و توصیه‌های سالیانه ایشان، مسیر را برای هیئت‌ها و مداحان مشخص می‌کند. گاهی برخی در این میان خطاهایی هم دارند و حتماً باید مشکلات و آسیب‌های این حوزه بیان شود تا فرد خطاکار به مسیر اصلی بازگردد اما به نظرم به جای اینکه فرد خطاکار را حذف کنیم و به راحتی او را از جبهه انقلاب دور کنیم، با برادری باید به او نزدیک شویم. نقد اساسی و با نیت اصلاح امور از وظایف همه ما است و نباید کمترین خدشه‌ای به جریان مذهبی کشور وارد شود. گاهی برخی خط‌کشی‌ها فقط سبب دور شدن همه سلایق به کشتی امام حسین (ع) می‌شود و به نفع هیچ‌کس نیست. ما در مواقع مختلفی، حلاوت و شیرینی اتحاد و همدلی را چشیده‌ایم، یکی از آنها، شهادت حاج قاسم بود. حاج قاسم دقیقاً در این مسأله خیلی قدرتمند بود و اصلاً ضعف نداشت، جالب است که گاهی هم متهم به جناح‌گرایی و حزب‌گرایی می‌شد اما واقعاً بر این عقیده استوار بود که همه افراد جامعه را با همه سلایق و گرایش سیاسی، درون جبهه انقلاب می‌دید.

انتهای پیام/