نابودی فضای سبز شهری در سایه بی‌توجهی مسئولان؛ مدیریت ناکارآمد آفت فضای سبز شیراز است
گروه استانها - نابودی ۹۰ درصد از درختان بام شیراز زنگ خطری برای دیگر فضاهای سبز در کلانشهر شیراز است که انتقاد شورای ششم را به همراه داشته است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، درختان همچون سپری جلوی طوفان می‌ایستند، ریه‌های شهر هستند و در تعدیل و تصفیه آب و هوا و کاهش آلاینده‌ها نقش اساسی دارند، در صورت وقوع سیلاب از سرعت سیل و ریتم باران می‌کاهند، با میزبانی از پرندگان برروی شانه‌ها و شاخساران خود به شهر شور و سرور و سرزندگی داده، سیمای شهر را آراسته و با نوازش شاخه‌های خود سبب نزهت خاطر و تمدد اعصاب و کاهش تنش‌های روزمره رهگذران می‌شوند و در یک کلام ریه‌های ما را از خنکای احساس سرشار و از یاس، ملالت و مرارت تهی می‌کنند.
شیراز نیز از دیرباز شهری جنت طراز و مأمن گل و بلبل و آواز بوده و در کوچه باغ‌های قدیمی شیراز کاشت درختان از الگویی خاص و علمی پیروی می‌کرده و بر اساس آن پیشینیان ما بهتر از مدیران اکنون می‌دانستند که برای اقلیم گرم و خشک شیراز کاشت چه درختانی مناسب است و از همین روی در آن هم درختان مثمر و میوه‌دار به وفور کاشت می‌شد و هم معابر و خیابان‌ها با درختان سایه‌انداز و چشم نواز یا پوششدار آذین و تزیین می‌شد و به همین دلیل است که می‌بینیم در هر بوم و کنار، سرو و چنار و کاج و انار، صنوبر و سپیدار، دلربایی می‌کند.
برخلاف توفیق پیشینیان ما در این امر، طرح‌هایی که طی سال‌ها و دهه‌های گذشته توسط مدیران شهری و استانی درباره احیای فضای سبز صورت گرفته چندان موفق نبوده است.
سید احسان اصنافی، شهردار منتخب شیراز این هفته در سخنرانی خود در صحن علنی شورا از خشک شدن نزدیک به 90 درصد درختان بام شیراز خبر داد و نسبت به از بین رفتن این ظرفیت گردشگری هشدار داد.
به گفته وی مسیر دسترسی به ارتفاعات بام شیراز در سال‌های 94 و 95 اجرا و براساس آن در این محدوده 240 هزار درخت کاشته شد اما بعدها به سبب عدم رسیدگی به مخازن آبیاری قطره‌ای و آبیاری درختان ارتفاعات بام شیراز این محدوده شروع به خشک شدن کرد.
اصنافی با گلایه از وضعیت فوق تاکید کرد: با اینکه تعدادی درخت جدید در این محدوده کاشته شده اما متاسفانه 90 درصد درختان بام شیراز خشکیده و شهرداری باید به سرعت به این موضوع ورود کرده و شبکه آبیاری را احیا کند.
کمتر از 700 هکتار از 3000 هکتار باغات شیراز باقی مانده است
محمودرضا محمدی از فعالان حوزه شهری که از دور اول تشکیل شوراها تاکنون به مدت چند دهه جزء یاوران شورا بوده از نگرانی‌های خود نسبت به آینده شیراز می‌گوید.
این شهروند شیرازی ابتداگفت: شیراز از زمانی‌که نه شهرداری، نه سازمان فضای سبز، نه ستادباغات قصردشتی وجود داشت دارای بیش از سه هزار هکتار باغ بود اما از زمانی که برخی ارگان‌های تخریب‌گر با مهندسین فلان رشته پیدا شدند با سرعت اقدام به تخریب باغات کردند تا جایی که امروز فقط کمتر از 700 هکتارباغ داریم.
این فعال مدنی با اشاره به اینکه در مورد احیای باغات شیراز باید خون گریه کرد، گفت: چند روز قبل مسئولین بیمارستان دنا که باتخریب یکی از باغ‌ها این بیمارستان را ساختند اقدام به تخریب قسمتی دیگر از همان باغ کردند، بنده به اطلاع شورا و شهرداری رساندم و گفتند مجوز دارد؛ اما برای من جای تعجب است که چه کسی بابت سربریدن درختان 100 ساله مجوز می‌دهد؟
یاور شورای شهر در منطقه یک شهرداری افزود: هر روز به بهانه‌ای یکی از باغات قدیمی شیراز تخریب می‌شود و شیراز که زمانی به سبب وجود همین باغات از زیباترین شهرهای کشور بود، اکنون به جایی رسیده که از باغات آن چیزی نمانده و متاسفانه مسئولین برای تامین درآمد شهرداری و فروش سهم خدمات از یکدیگر سبقت گرفته‌اند.
محمدی در ادامه با اشاره به اینکه بزرگترین خیانت به زیست بوم شیراز طرح تقسیم و گروه بندی باغات به یک تا پنج و مجوز دادن به تخریب باغات و تغییرکاربری آنها بود افزود: متاسفانه هیچ یک از تخریب باغ‌ها توسط مالک یا باغدار صورت نگرفته و عده‌ای با روابط و ضوابط، اقدام به خرید باغ به قیمت پایین می‌کنند و به مدد رانت و آشنایی با برخی مسئولین دست به تغییر کاربری زده و سپس ملک را به قیمت بسیار بالایی می‌فروشند که جا دارد دادستانی به این موارد ورود کند.
وی در پایان گفت: شاید پوسته شهر رنگ و لعاب شده باشد ولی باطن شهر بیماراست و به نظر من مردم برای حفظ شهر بایدگروه‌هایی مدنی تشکیل داده، در فضای قانونی از مسئولان مطالبهگری کنند تا حس مسئولیت‌پذیری مردم و مسئولین نیز بالاتر رفته و نسبت به تخریب محیط زیست حساس‌تر شوند.
خبری از درختان سایه‌دار و ثمرده نیست
حسین مزارعی گلخانه‌دار و باغدار قدیمی قصردشتی نیز در این خصوص به خبرنگار تسنیم می‌گوید: پدران ما می‌دانستند که جهت تزیین پارک‌ها چه درختانی مناسب است تا در پاییز شاهد جلوه‌گری برگریزان آنها باشیم و برای پیاده‌رو برخلاف درختان کوتاه و کم سایه امروز، درختان سایه‌دار می‌کاشتند تا در تابستان سخاوتمندانه برگ‌های خود را بر روی عابران پیاده و خودروهای پارک شده بگسترانند.
به گفته وی شهرداری از پس همین کار ساده نیز برنیامده و از درختان زینتی و ضعیف در باغچه خیابان‌ها استفاده می‌کند که نه تنها کارکرد زیادی ندارند بلکه بر اثر عدم مراقبت، نشت زباله‌های تر و ضایعات مغازه‌ها و آب‌های آلوده و شرب شیمیایی همین نهال‌ها هم عمر چندانی ندارند.
به گفته وی درختان شیراز حال و هوای خوبی ندارند و در باغات مشهور قصردشت که شهره شهرند چندین دهه است که تغییرکاربری‌ها تیشه به ریشه آنها زده و در خیابان‌ها نیز شهرداری با روش‌های غلط آبیاری تحت فشار، کرت بندی غیرصحیح یا سنگ چین و آسفالت کردن اطراف این درختان، ریشه‌هایشان را در آورده یا به عمق آنها آسیب وارد کرده و عدم مراقبت و نگهداری نیز آفت به جان این گیاهان زده و اکثر آنها پوسیده یا خشک شده‌اند.
برای عده‌ای تبدیل پارک به پاتوق معتادان مهمتر از حفظ فضای سبز شهری است
محسن آذرنیوند یاور با سابقه شورای شهر شیراز نیز پس از بیان فواید درختان برای اکوسیستم و زیست شهری شیراز به خبرنگار تسنیم گفت: متولی اصلی این امر شهرداری است اما در کنار آن تمام مردم نیز وظیفه اخلاقی دارند که از درختان و فضای سبز مراقبت کنند.
به گفته وی متاسفانه طی سال‌های اخیر شهرداری‌ها به خاطر کسب درآمد، تغییر کاربری دادند و خیلی از فضای سبز این شهر را نابود کردند و باید از مدیران شهری پرسید آیا یک نهال، جای یک درخت صدساله را می‌تواند پر و آن اکسیژن را تولید کند؟
به گفته این یاور شورای شهر در منطقه 8 این منطقه هیچگونه فضای سبزی ندارد و وسایل پارک محله‌ای کودکان نیز به نام بروزرسانی وسایل برده شد و چیزی جایگزین نشده و اکنون آن جا محل تجمع معتادین شده است. در پایان آذرنیوند ابراز امیدواری کرد که با روی کار آمدن شورای ششم کمی از مشکلات و بی‌مسئولیت‌ها در جامعه کم شود.
شهرداری از تجربه و دانش باغداران قدیمی شیراز استفاده کند
شهروند دیگری که نخواست نامش فاش شود در این باره گفت: درختانی که تا چند سال پیش در تمام خیابان‌های شیراز جلوه‌ای از زیبایی و شادابی به شهر می‌داد اکنون یا خشک شده و یا چهره بیمار و بدون برگ به خود گرفته‌اند و آب‌رسانی‌ها نیز مقطعی و پیگیری‌ها بیشتر پس از انعکاس اخبار در فضای مجازی است.
وی افزود: افراد قدیمی این شهر با آن امکانات اولیه، توانستند تمام خیابان‌های شیراز را درختکاری و تا رسیدن به رشد مناسب نگهداری کنند و به صورت امانت به دست ما بسپارند اما ما امروزبا این همه امکانات امانتدار خوبی نبودیم و اگر هم درختی کاشته می‌شود درست به آن رسیدگی نمی‌شود و خشک می‌شود و کافی است در مسیر پارامونت تا عفیف آباد کمی قدم بزنیم تا با درختانی که به سمت پیاده رو یا خیابان کج شده و به هیچ عنوان سایه و اندام درختان قدیمی شهر را ندارند مواجه شویم.
این شهروند و فعال مدنی افزود: مدیریت جدید شهری اگر نهضت احیا و رسیدگی به فضای سبز و اصلاح آبیاری درختان شیراز را با استفاده از استادان و کار بلدهای این امر اجرا نکند در آینده شاهد گرمای طاقت فرسای هوا، آلودگی هوا و نامساعد بودن آن برای پیاده روی خواهیم بود که در این زمینه حتی شهرداری می‌تواند از تجربه باغداران قدیمی محلات قلات،گویم، دوکوهک، قصرقمشه، قصرالدشت، محمودیه و چوگیاه تا سعدی در شهرداری استفاده کند.
وظیفه شهرداری در قبال حفاظت از فضای سبز شهری چیست؟
بررسی‌های ما نشان داد طرح‌های درختکاری که در شیراز اغلب توسط سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری انجام می‌شوند، مقطعی، فصلی و سمبلیک و مخصوص هفته درختکاری است اما همین مقدار هم بر اثر عدم مراقبت صحیح ثمرچندانی نداشته است.
شایان ذکر است که شیراز با دمای متغیر از منفی 5 درجه در زمستان تا حدود 45 درجه در تابستان از جمله شهرهای 4 فصل و مستعد و مقاوم برای کاشت هرنوع درخت است و باید نهضت کاشت درخت در تمام سال پیگیری شود و طرح‌های فصلی و مقطعی و نبود برنامه جامع و پایدار و آتیه نگرانه برای حفاظت از باغات شیراز و بهبود سیما و منظر و فضای سبز شهری، کالبد شهرمان را می‌آزارد.
در پایان این گزارش باید گفت هرچند در یک دهه اخیر جهت صیانت از فضای سبز شهری گام‌هایی کوچک برداشته شده اما تا رسیدن به نقطه مطلوب راه زیادی در پیش داریم و امیدواریم شورای ششم در این زمینه جدی‌تر عمل کند.
برخورد قاطع با متخلفین و ارائه پیوست زیست‌محیطی برای پروژه‌های جدید عمرانی در عین آتیه‌نگری می‌تواند علاوه بر ارتقاء کیفیت زیستی شهروندان، سبب بهره‌مند شدن آنها از چشم انداز مطلوب شهری و فراهم کردن محیطی مناسب برای گذران اوقات خانواده‌ها و عابرین و در یک کلام، افزایش نشاط جمعی شود.
انتهای پیام/424/ش
