Cumhurbaşkanı Reisi'nin Duşanbe'deki İkili Görüşmeleri

21. Şanghay İşbirliği Örgütü Zirvesi'ne katılıp, burada bir konuşma yapan Cumhurbaşkanı Ayetullah Seyyid İbrahim Reisi, Tacikistan, Türkmenistan, Kazakistan, Özbekistan, Ermenistan, Pakistan ve Belarus'un liderleriyle görüştü.

Cumhurbaşkanı Reisi, Tacik Mevkidaşıyla Görüştü

Cumhurbaşkanı Ayetullah Seyyid İbrahim Reisi bugün Duşanbe'de Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman ile biraraya geldi.

Tacikistan Cumhurbaşkanı Rahman, resmi törenle İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbşakanı Reisi'yi karşıladı. İki ülke cumhurbaşkanları resmi karşılama töreninin ardından başbaşa görüşmeye geçtiler. Reisi ile Rahman'ın görüşmesinin ardından heyetlerin katılımıyla resmi bir toplantı düzenlenecek ve iki ülke yetkililerince 8 işbirliği belgesine imza atılacaktır.

Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Zirvesi Duşanbe'ye gelen İran Cumhurbaşkanı Seyyid İbrahim Reisi,  Tackistan Cumhurbaşkanı ile biraraya geldi.

İran İle Kazakistan Cumhurbaşkanları Görüştü

İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Reisi Duşanbe'deki ikili görüşmeleri çerçevesinde dün, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev ile oldu. Reisi görüşmede, İran ve Kazakistan'ın ortak etkileşim ve işbirliği düzeyini artırmak için çeşitli ve çok sayıda ekonomik kapasiteye sahip olduğunu belirterek: "Ortak çalışma grupları, bu kapasiteleri çeşitli alanlarda stratejik ilişkiler şeklinde bulabilir ve operasyonel aşamaya taşıyabilir." dedi.

Reisi, Afganistan'ı bölgedeki tüm ülkelerin ortak sorunu olarak nitelendirerek şunları da sözlerine ekledi: "Tüm etnik gruplar ve kesimlerin katılımı ile kapsayıcı bir hükümetin kurulması ve yabancı ülkelerin Afganistan'ın işlerine karışmaması şartı ile Afganistan krizi çözülecektir."

İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Seyyid İbrahim Reisi, İran'ın nükleer hakları ile ilgili sorunları diyalog yoluyla çözmeye çalıştığını belirterek: "Tabii ki daha önce de belirtildiği gibi müzakere için müzakere istemiyoruz ve sorunu çözecek müzakereler arıyoruz. Bu sorunu çözecek ve sonuca gidecek müzakereler arıyoruz." dedi.

Kazakistan Cumhurbaşkanı de ülkesinin İran İslam Cumhuriyeti ile özellikle ekonomik alanda ilişkilerini ve etkileşimlerini güçlendirmekle ilgilendiğini belirtti ve şu açıklamada bulundu: "Çabahar limanı eksenindeki transit ve iletişim hatları, İran ile Orta Asya ülkeleri arasındaki ekonomik ilişkilerin geliştirilmesinin çekirdeği olabilir."

Reisi İle Mirzayev Görüştü

Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirzayev ile de biraraya gelen Reisi, Tahran-Taşkent ekonomik ilişkilerinin siyasi ilişkilere uygun gelişmesi gerektiğini bildirdi.

Özbekistan’ın bir sonraki dönem ŞİÖ dönem başkanlığını kutlayan Reisi, Cumhurbaşkanı Mirziyayev’in olumlu ve yapıcı bakış açısının bölge ve ŞİÖ ülkeleri için yararlı olacağını söyledi. Yaptırımların İran’ın ilerlemesine engel olmadığını ifade eden Cumhurbaşkanı Reisi, buna rağmen İran’ın yaptırımların kalkmasını istediğini söyledi. Reisi, Afganistan meselesine değinerek: "İran, Afganistan'da barış ve istikrarı sağlayacak kapsayıcı bir hükümetin oluşmasını desteklemektedir." dedi.

Mirzayev de Cumhurbaşkanı Reisi ile görüşmeden dolayı memnuniyetini dile getirerek iki ülkenin siyasi alanda iyi ilişkiye sahip olduğunu belirterek, ülkesinin İran ile özellikle ekonomik ilişkilerini geliştirmek için bir yol haritası planı olduğunu ifade etti.

İran Cumhurbaşkanı İle Türkmen Mevkidaşı Görüştü

İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Türkmen mevkidaşı  Kurbankuli Berdimuhammedov ile ŞİÖ Zirvesi'nin kulisinde yaptığı görüşmede, İran ile Türkmenistan arasındaki dostluk ve kardeşlik ilişkilerini iki komşu arasındaki ilişkilerin ötesinde değerlendirerek: "Tahran ve Aşkabat, karşılıklı ilişkileri güçlendirme ve ikili ilişkileri derinleştirme konusunda iyi kapasitelere sahiptir." dedi.

Görüşmede Reisi, Ortak Ekonomik İşbirliği Komisyonu'nun düzenli toplantılarının İran-Türkmenistan ilişkilerinin genişlemesi için etkili bir faktör olabileceğini de sözlerine ekledi.

Reisi: "İki ülke arasındaki enerji takası ve ticaret hacminin ve mal geçişlerinin artırılması, İran ve Türkmenistan arasındaki işbirliğin güçlendirilmesi için potansiyel alanlar arasında yer alıyor." dedi.

Görüşmede iki Cumhurbaşkanı doğalgaz sorununu çözme konusunda da anlaştılar.

Türkmenistan Cumhurbaşkanı, ülkesinin İran İslam Cumhuriyeti ile olan dostane ilişkilerinden duyduğu memnuniyeti de dile getirerek: "İki ülke arasında düzenli olarak ekonomik işbirliği komisyonu oturumları düzenlemeyi düşünüyoruz." dedi. 

Reisi'den Tahran-İslabamat İlişkilerine Vurgu

Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) toplantısı için Tacikistan’da bulunan İran Cumhurbaşkanı, toplantıda Pakistan Başbakanı İmran Han ile de biraraya geldi. Reisi görüşmede, Tahran ve İslamabat arasında ilişkilerin gelişmesi için değerli kapasitelerin var olduğunu vurguladı.

İran ile Pakistan arasındaki tarihi ve kültürel ortaklıklara işaret eden Reisi, iki ülke ilişkilerinin komşuluk ötesi olduğunu belirtti.

Cumhurbaşkanı Pakistan Başbakanının, Afganistan gelişmeleri ile ilgili bir ortak oturumun düzenlenmesi önerisini kabul ederek, Afganistan'da tüm etnik grupları ile kesimleri kapsayan ve halkın iradesinden kaynaklanan bir hükümetin şekillenmesi için çalışmak gerektiğini söyledi. Reisi ayrıca Afganistan sorunlarının anahtarının, kapsamlı bir hükümetin kurulması ve yabancıların bu ülke işlerine müdahale etmesine izin verilmemesi olduğunu söyledi. Yapılan görüşmede İmran Han da İran İslam Cumhuriyetinin, Pakistan'a karşı olan yapıcı tutum ve kardeşçe bakışı nedeniyle teşekkür ederek, başta taşımacılık olmak üzere İran ile tüm boyutlarda ilişkilerini geliştirmek peşinde olduklarını ve ikili ilişki düzeyinin bölgesel ve küresel etkileri olacağına inandıklarını belirtti. Pakistan Başbakanı ayrıca güvenli ve huzurlu bir Pakistan'ın tüm bölge ülkeleri ve dünyanın yararına olacağına işaretle, Afganistan'da kapsayıcı bir hükümet kurulmazsa bu ülke sorunlarının yoğunlaşacağını sözlerine ekledi.

İran İle Belarus Cumhurbaşkanları İkili İlişkileri Ele Aldılar

Cumhurbaşkanı Ayetullah Seyyid İbrahim Reisi Duşanbe’de Beyaz Rusya Cumhurbaşkanı Alexander Lukaşenko ile yaptığı görüşmede, iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin gerekli ve tatmin edici seviyede olmadığına işaretle, ortak projelerin bir an önce tamamlanmasının, ikili ekonomik ilişkilerin gelişme sürecini hızlandırırken kolaylaştırabileceğini söyledi.

Reisi söz konusu görüşmede İran hükümetini önceliklerinin ekonomik meseleler olduğunun altını çizerek: “Bölgede ekonomik ilişkileri geliştirmek peşindeyiz ve ticaret ve teknik bakanlarına ortak anlaşmaların takipçisi olmaları talimatı verdim.” dedi. Cumhurbaşkanı ayrıca Amerikalı yetkililerin İran halkına karşı maksimum baskı siyasetinin yenilgiye uğradığına da değinerek: “Bölgesel ilişkilerin gelişmesinin yaptırımlara karşı mücadele yollarından biri olduğunu, İran ve Beyaz Rusya gibi ülkelerin yaptırımlara galebe yolları ve ortamını bulduklarını” belirtti. Beyaz Rusya Cumhurbaşkanı da hiçbir ülkenin diğer ülkelere yaptırım uygulamakla başarıya ulaşmadığını ve yaptırımın esasen dünyada yenilgiye uğrayan bir siyaset olduğunu ifade etti.

Lukaşenko ayrıca ülkesinin İran İslam Cumhuriyeti ile ekonomik işbirliği ve ilişkilerin gelişmesini olumlu karşıladığına değinerek, iki ülke arasındaki mevcut ekonomik ilişki düzeyinin İran ve Beyaz Rusya’nın dostane siyasi ilişkilerine orantılı olmadığını, mevcut uygun potansiyelleri kullanarak ekonomik ilişkileri daha da geliştirmek gerektiğini sözlerine ekledi.

Cumhurbaşknaı Reisi, Ermenistan Başbakanı Görüştü

Cumhurbaşkanı Ayetullah Reisi, Tacikistan'daki görüşmelerinin devamında Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile görüştü. Görüşmede Reisi İran ve Ermenistan arasındaki tarihi ilişkilerin her zaman dostane ve yapıcı olduğunu belirterek: "Siyasi liderler arasındaki mevcut irade ile Tahran ve Erivan, yeni bir kapsamlı ekonomik işbirliği dönemini başlatabilir." dedi.

Reisi; enerji değişimi, ulaşım, ortak üretim projeleri ve finansal etkileşimler dahil olmak üzere ekonomik konularda uzmanlaşmış çalışma gruplarının oluşturulmasının, iki ülke arasındaki etkileşim düzeyinin iyileştirilmesinde uygun bir girişim ve dönüm noktası olabileceğini de sözlerine ekledi.

Ermenistan Başbakanı ise komşularla ilişkilerin genişletilmesinin, ülkesinin dış politikasının önceliklerinden ve  ilkelerinden biri olduğunu belirterek: "Hükümetinin komşularıyla ilişkilerini güçlendirmeyi dış politikasının bir önceliği haline getirmesinin yeni bir dönemin başlangıcı olabileceğini" de sözlerine ekledi ve verimli ilişkiler döneminin başlayabileceğini umut ettiğini de belirtti. 

Bilindiği üzere, Şanghay İşbirliği Örgütü'nün 21. dönem zirvesinde, İran İslam Cumhuriyeti, örgütün daimi üyeliğine alındı.