نخستین دغدغه دولت لبنان بعد از گرفتن رای اعتماد/ سرنوشت تکراری سعد حریری با تشکیل کابینه میقاتی

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، دولت جدید لبنان به ریاست «نجیب میقاتی» روز گذشته طی جلسه‌ای که در پارلمان این کشور برگزار شد با 85 رأی موافق و 15 رای مخالف موفق به کسب رای اعتماد از پارلمان شد.

در همین راستا روزنامه لبنانی الاخبار در گزارشی نوشت، از نظر ظاهری دولت نجیب میقاتی شبیه دولت «حسان دیاب» نخست وزیر سابق بوده و فضای داخلی این کابینه به همه دولتهای لبنان از 30 سال گذشته تاکنون شباهت دارد که تشکیل همه آنها به فراکسیون‌های اصلی کشور سپرده شده بود. وزرای همه این دولت‌ها از میان احزاب سیاسی و یا افراد نزدیک به آنها انتخاب شدند. بنابراین فراکسیون‌های اصلی که به دولت رای اعتماد دادند می‌توانند اطمینان خاطر داشته باشند که دولت از خواسته‌ها و دستورات آنها سرپیچی نخواهد کرد.

هنگامی که دولت حسان دیاب در 21 ژانویه 2020 با حضور 20 وزیر متخصص تشکیل شد تنها دو نفر از آنها تجربه وزارتی داشتند و بقیه برای نخستین بار در منصب وزیر انجام وظیفه می کردند. بعد از آن زمانی که دولت دیاب از برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی حمایت کرد به نوعی تابوها را در ساختار دولت لبنان شکست. بعد از انفجار بندر بیروت در 4 آگوست 2020 از دیاب خواسته شد تا در برابر پارلمان پاسخگو باشد اما به تدریج وزرای دولت وی استعفای خود را اعلام کردند تا این که در نهایت دولت به شکل کلی استعفا داد.

دولت نجیب میقاتی نیز از برخی جهات شباهت زیادی به دولت دیاب دارد؛ زیرا همه اعضای این کابینه به غیر از خود او برای نخستین بار است که در منصب وزارتی قرار می‌گیرند. وزرای کابینه میقاتی نیز از دل فراکسیون‌های اصلی کشور که نخست وزیر را معرفی کردند بیرون آمده‌اند و در واقع رای اعتماد پارلمان به آنها به معنای اعتماد و پیروی وزیران از فراکسیون‌های پارلمانی است. بنابراین می‌توان گفت که فراکسیون‌ها با دادن رای اعتماد به دولت نجیب میقاتی تضمینی برای ادامه نقش خود در مدیریت کشور ارائه داده‌اند.

همچنین در ظاهر دولت جدید متشکل از متخصصان است که برخی معتقدند اگر «سعد حریری» نخست وزیر سابق از ماموریت تشکیل دولت در لبنان استعفا نمی‌کرد چنین کابینه‌ای را تشکیل می داد. با این حال کابینه جدید لبنان آزمون سختی را پیش روی خود دارد و آنگونه که منابع آگاه فاش می‌کنند یکی از چالش‌های اصلی این دولت نحوه تعامل با عربستان سعودی است.

پیش از این دولت حسان دیاب نتوانست حمایت سعودی‌ها و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس را جلب و آنها را برای کمک به دولت لبنان ترغیب کند. بعد از او نیز سعد حریری به عنوان نخست وزیر مکلف مجدداً نتوانست توجه کشورهای عربی و به ویژه عربستان سعودی را جلب کند و اصلی‌ترین دلیل استعفای وی از ماموریت تشکیل دولت لبنان همین بود.

اما شواهد نشان می‌دهد هر زمان که نجیب میقاتی در لبنان تشکیل دولت می‌دهد، سعد حریری به مدت طولانی از صحنه غایب می‌شود. اخیراً برخی اطلاعات نشان می‌دهد که ریاض 3 هفته قبل از «آیمن حریری» برادر سعد خواست تا به همراه خانواده‌اش عربستان را ترک کرده و به ابوظبی بروند. همچنین منزل وی نیز مصادره شده است. سعودی‌ها در پاسخ به علت این اقدام می‌‌گویند که دلیل آن به مسائل قضایی مربوط می شود و ربطی به امور سیاسی ندارد.

بر اساس این گزارش و آنچه که سعودی‌ها می‌گویند علت بیرون کردن آیمن حریری از عربستان بدهی‌های مربوط به سعد حریری است که هنوز به همراه برادرش از تابعیت سعودی برخوردار هستند.

هنگامی که سعد حریری در سال 2011 در تشکیل دولت مقابل نجیب میقاتی شکست خورد لبنان را ترک کرد و تقریباً دو سال از صحنه غایب بود. سپس حریری 2 سال بعد و هنگامی که «تمام سلام» نخست وزیر پیشین لبنان در سال 2013 کار تشکیل دولت را بر عهده گرفته بود به لبنان برگشت. به نظر می‌رسد که این سناریو قرار است مجدداً در مرحله جدید تکرار شود.

در دوره جدید نیز حریری بعد از استعفا از ماموریت تشکیل دولت در 15 جولای بیروت را ترک کرده و به امارات رفت. اما درباره دولت نجیب میقاتی ممکن است که عربستان سخت ترین آزمون پیش روی این دولت باشد؛ به ویژه اینکه نخست‌وزیر جدید لبنان تلاش می‌کند تا رشته‌های پاره شده در روابط سیاسی لبنان و عربستان را مجدداً به هم وصل کند؛ اما در سایه توازن داخلی در عرصه سیاسی لبنان و همچنین ادامه نقش حزب الله در دولت این کشور جلب رضایت عربستان برای کابینه‌ نجیب میقاتی بسیار دشوار خواهد بود.

در این میان بسیاری از کارشناسان معتقدند که واکنش ناگهانی نجیب میقاتی به ورود محموله‌های سوخت ایران به لبنان و موضع گیری وی در این زمینه در راستای تلاش برای جلب توجه و رضایت عربستان و ایالات متحده صورت گرفت.

اما اولین سیگنال منفی سعودی‌ها نسبت به دولت جدید لبنان خروج «ولید البخاری» سفیر عربستان از بیروت هم زمان با اعلام تشکیل کابینه جدید بود. پیش از این و زمانی که سعد حریری ماموریت تشکیل دولت در لبنان را بر عهده داشت ریاض اعلام کرده بود که دولت جدید لبنان را با توجه به ساختار آن و جایگاه حزب الله در این کابینه قضاوت می‌کند. اکنون بعد از گذشت بیش از ده روز از تشکیل دولت جدید لبنان و رای اعتماد پارلمان به آن عربستان هیچ واکنش رسمی از خود نشان نداده است.

طی روزهای گذشته وزرای جدید لبنان تماس‌های تلفنی از سوی همتایان کویتی و قطری خود و یا سفیران این دو کشور در لبنان دریافت کردند که به آنها تبریک گفته و قول مساعدت داده‌اند. با این وجود نجیب میقاتی همچنان معتقد است که مهمترین چالش در تعامل با کشورهای عربی کسب رضایت عربستان است.

اما یکی از برگ برنده‌های دولت نجیب میقاتی این است که برخلاف سعد حریری هیچگونه اختلاف و چالش شخصی میان او و «میشل عون» رئیس جمهوری لبنان و هیچ‌گونه تسویه حساب قدیمی و یا جدید با «جبران باسیل» رئیس جریان آزاد ملی وجود ندارد. جبران باسیل روز گذشته اعلام کرد که نجیب میقاتی به همه اصول قانون اساسی و میثاق ریاست جمهوری در تشکیل دولت احترام گذاشته و به او رای اعتماد می‌دهیم.

از طرف دیگر نجیب میقاتی می‌داند که آخرین نخست وزیر در دوره ریاست جمهوری میشل عون است. نخست وزیر جدید لبنان همچنین می‌داند کسی است که وظیفه دارد در کشورهای عربی و غربی برای لبنان درخواست کمک کند و مذاکره با صندوق بین‌المللی پول و اجرای اصلاحات در لبنان را به نتیجه برساند.

علاوه بر آن نجیب میقاتی مانند خانواده حریری سابقه روابط عمیق با عربستان را ندارد و همچنین موضع منفی که ریاض در قبال سعد حریری اتخاذ کرده بود درباره نجیب میقاتی صدق نمی‌کند. همین امر به او اجازه می دهد تا به کمک گرفتن از کشورهای عربی و جلب رضایت عربستان امیدوار باشد.

در عین حال واکنش‌های رسانه‌های سعودی نسبت به تشکیل کابینه جدید لبنان مستقیما به معنای آن است که عربستان هنوز بر موضع خود ضد دولت لبنان و مخالفت با حضور حزب الله در آن پایبند است و به نظر می‌رسد که قصد دارد اقدام دولت لبنان علیه حزب الله را شرط کمکهای عربستان به این کشور قرار دهد.

انتهای پیام/