اشارات معنی‌دار پوتین در دیدار با اردوغان
رئیس‌جمهور روسیه ضمن برجسته‌کردن اهمیت ابعاد سودآور اقتصادی در روابط آنکارا ـ مسکو، حل اختلافات را به مذاکره هیئت‌های دو طرف حواله داد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، ظهر امروز چهارشنبه در شهر سوچی در منطقه دریای سیاه، ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه، میزبان رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه بود.
اردوغان در شرایطی راهی روسیه شده بود که اختلافات بین آنکارا ـ مسکو در مورد سرنوشت ادلب به اوج رسیده است و علاوه بر آن که 3 نظامی ترکیه در ادلب بر اثر حملات جان داده‌اند، مواضع معارضین سوری تحت حمایت آنکارا در حومه ادلب و عفرین، به‌طور گسترده توسط نیروی هوایی روسیه بمباران شده است.
یکی از مهمترین پیش‌بینی‌ها در مورد محتوای گفتگوی اردوغان و پوتین، موضوعی بود که توسط احمد داود اوغلو رهبر حزب آینده و نخست وزیر اسبق ترکیه مطرح شد.
داود اوغلو دیروز اعلام کرد: «محتوای دیدار پوتین ـ اسد مهم بود. شواهد نشان می‌دهد که رئیس جمهور روسیه، می‌خواهد نظرات خود را بر اردوغان تحمیل کند. وادار کردن اردوغان به دیدار با بشار اسد و خروج نظامیان ترکیه از سوریه، از خواسته‌های مهم پوتین خواهد بود».
اگرچه مشخص نیست که در در دیدار اردوغان و پوتین پشت درهای بسته، چنین چیزی مطرح شده است یا نه، اما واقعیت این است که رئیس جمهور روسیه، پس از دیدار با همتای سوری خود بشار اسد، به‌طور ضمنی، حضور نظامیان ترکیه در سوریه را به‌عنوان یکی از منابع تنش و بحران در این کشور، قلمداد کرد.
ژنرال خلوصی آکار وزیر دفاع ترکیه نیز تنها یک روز پیش از دیدار اردوغان و پوتین، از تداوم عملیات هوایی روسیه در ادلب و عفرین و حملات آنان به معارضین سوری اظهار نگرانی کرده و گفته بود که این اقدام روسیه در چهارچوب توافق سال 2018 نیست و به همکاری‌های نظامی طرفین، لطمه می‌زند.
قرار نبود چیزی امضا شود
بسیاری از رسانه‌های نزدیک به حزب حاکم ترکیه (آکپارتی)، طبق معمول و بر اساس سنت مرسوم چند سال اخیر، به بیان پیش‌بینی‌های اغراق‌آمیزی در مورد دیدار امروز پوتین و اردوغان پرداختند.
به‌کار بردن تیترهایی همچون «چشم به راه نتایج دیدار عالی و تاریخی اردوغان و پوتین»، یا عبارتی همچون «چشمان تمام جهانیان به دیدار اردوغان و پوتین است»، اقدام عجیبی نیست اما نکته مهم اینجاست که برخی از رسانه‌ها، پا را فراتر نهاده ادعا کردند که قرار است یک سند مهم بین اردوغان و پوتین امضا شود.
در چنین شرایطی بود که دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین، آب پاکی را بر دست رسانه‌های آکپارتی ریخته اعلام کرد که پس از دیدار ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان، هیچ سندی امضا نمی‌شود.
پسکوف در ادامه سخنان خود، آشکارا از مواضع ترکیه در مورد فروش سلاح به اوکراین اظهار نگرانی کرد اما در مورد دیدگاه‌های اردوغان درباره کریمه، اعلام کرد که دیدگاه‌های اردوغان در مورد کریمه، مسئله‌ای نیست که روسیه بخواهد با او در این مورد صحبت کند، اما پوتین، شخصاً چندبار از اردوغان دعوت کرده است به کریمه برود و همه چیز را از نزدیک ببیند.
سخن معنی‌دار پوتین
در زمان کوتاهی از دیدار اردوغان و پوتین، به خبرنگاران اجازه حضور داده شد. در این بخش، رؤسای جمهوری ترکیه و روسیه، درباره اهداف دیدار خود، نکات کوتاهی بیان کردند. یکی از مهمترین اظهارات رئیس جمهور روسیه در مورد دیدار با اردوغان این بود: «جلسات ما همیشه بدون مشکل پیش نمی‌رود اما نهادهای مربوطه می‌توانند راهی برای سازش پیدا کنند».
پوتین در ادامه افزود: «سرمایه‌گذاری ترکیه در روسیه در مجموع به 1.5 میلیارد دلار رسیده است در حالی که سرمایه‌گذاری روسیه در ترکیه بالغ بر 6.5 میلیارد دلار است. تمام پروژه‌های بزرگ طبق برنامه‌ریزی ادامه می‌یابد.»
پوتین در عبارات معنی‌دار خود نشان داد که برخی از مسائل، در گفتگوی او و اردوغان لاینحل مانده است، به این معنی که یا اردوغان در برابر پذیرش خواسته پوتین مقاومت کرده است و یا پوتین، خواسته اردوغان را رد کرده است اما حواله دادن سازش و توافق به نهادهای زیردست همچون وزارت امور خارجه، وزارت دفاع و سرویس‌های اطلاعاتی امنیتی دو کشور، هم متضمن بیان راهی برای چانه‌زنی و توافق است و هم می‌تواند چنین معنی دهد که پوتین، یک چهارچوب کلی تعیین کرده است که اگرچه در نگاه اول، برای اردوغان غیرقابل قبول است اما تیم‌های سیاسی ـ امنیتی طرفین، می‌توانند با برخی ویرایش‌های جزئی، کار را نهایی کنند.
پوتین در مورد روابط ترکیه و روسیه در حوزه‌های مرتبط با سوریه، آفریقا و قفقاز گفت: «همکاری ما با ترکیه در سطح بین‌المللی بسیار موفق بوده است، منظور من، سوریه و تماس‌هایی است که برای هماهنگی مواضع خود در مورد لیبی ایجاد کرده‌ایم، همچنین باید بگویم همکاری ما در قره‌باغ، عنصری مهم در دستیابی به آتش‌بس و دستیابی به صلح پایدار و قوی در آینده است. مرکز مشترک ترکیه و روسیه که در مرز ارمنستان و آذربایجان واقع شده است، فعالیت‌های خود را به‌طور فعال ادامه می‌دهد، این همکاری تضمین جدی برای تداوم ثبات و هماهنگی مواضع طرفین در مورد گام‌هایی است که باید در جهت تثبیت صلح برداشته شود».
رئیس جمهور روسیه در ادامه، به اهمیت نقش اقتصاد در روابط طرفین اشاره کرده گفت: «بازار گاز طبیعی اروپا دوره متزلزلی را سپری می‌کند اما ترکیه پس از آغاز بهره‌برداری از خط لوله ترک استریم (TurkStream) احساس امنیت می‌کند.
حجم تجارت دوجانبه ما در 9ماهه نخست امسال تقریباً 50 درصد افزایش یافته است. روسیه و ترکیه نه‌تنها خسارات ناشی از تأثیرات شیوع کرونا را جبران کردند، بلکه حجم تجارت خود را نیز افزایش دادند. کرونا ضربات جدی به صنعت گردشگری در سراسر جهان وارد کرده است، با این حال، امسال 2.5 میلیون گردشگر از روسیه به ترکیه رفته‌اند».
اختلاف بر سر ادلب پابرجاست
بر اساس توافق صورت‌گرفته، قرار نیست که جزئیات دیدار اردوغان و پوتین در مورد ادلب، رسانه‌ای شود اما شواهد نشان می‌دهد که دیدار پوتین و اردوغان نیز به اختلافات موجود پایان نداده است.
فئودور لوکیانوف مدیر مطالعات علمی باشگاه گفتگوی بین‌المللی والدا در این مورد گفته است: «با توجه به اوضاع پرتنش در ادلب و تنازع آشکار منافع بین روسیه و ترکیه، نباید از دیدار پوتین و اردوغان انتظار حل کامل مسئله ادلب را داشت اما لازم است که طرفین، راهی جدید برای دستیابی به توازن منافع بیابند، شاید باید شکل متفاوتی از مکانیسم نظارت و همکاری نظامی ایجاد شود اما من شک دارم که در زمان حاضر هر چیزی قابل حل باشد، این کاملاً غیرممکن است».
همچنین آندری کورتونوف رئیس کمیته روابط بین‌الملل روسیه در گفتگو با مطبوعات مسکو اعلام کرد: «در این دیدار دوجانبه می‌توان درباره همکاری‌های نظامی و فنی ترکیه با اوکراین، به‌ویژه تحویل هواپیماهای بدون سرنشین قابل استفاده در منطقه دانباس بحث کرد».
کورتونوف با اشاره به صحبت‌های اردوغان در مورد کریمه قبل از سفر خود به روسیه گفت که اصرار بر تکرار این موضع ممکن است باعث ناراحتی و رنجش خاطر مقامات مسکو شود.
وی گفته است: «روسیه نگران انجام مسئولیت‌های ترکیه در خصوص حذف گروه‌های رادیکال در ادلب است زیرا هنوز هم شبه‌نظامیان، قلمروی این مناطق را کنترل می‌کنند».
کورتونوف تأکید کرد: «نباید از این دیدار انتظار ایجاد یک تحول جدی را داشت».
در پایان باید گفت، علاوه بر مسائل مرتبط با سوریه و به‌ویژه ادلب، موضوعات مهم دیگری همچون تحولات افغانستان و تصمیمات مشترک مسکو ـ آنکارا در قبال امارت طالبان، تمدید یا عدم تمدید قراردادهای گازی بین ترکیه و روسیه و چندین موضوع مهم دیگر مورد بحث قرار گرفته است و می‌توان چنین انتظار داشت که در روزهای آتی، بخشی از این موضوعات رسانه‌ای شود.
اما در مورد پرونده سوریه باید گفت، دیدار امروز رؤسای جمهوری ترکیه و روسیه، آن گونه که تحلیلگران و رسانه‌های وابسته به آکپارتی انتظار داشتند، حاوی نتایجی روشن و قاطعانه برای گذار از تنش‌ها و اختلافات موجود نبود، به‌ویژه شواهد نشان می‌دهد که در ماجرای اختلاف نظر مسکو ـ آنکارا در مورد تعیین تکلیف ادلب، اتفاق خاصی روی نداده است و ترکیه و روسیه در این مورد، نیاز به مذاکرات بیشتری دارند.
انتهای پیام/+
