نگرانی ترکیه از توافق دفاعی آمریکا – یونان

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، آمریکا و یونان اخیراً توافقنامه همکاری دفاعی را به مدت 5 سال تمدید کردند.

بر اساس این توافق، یونان برخی زیرساخت ها و امکانات نظامی را در چهار منطقه (الکساندروپولیس، کرت، استفانوویکو و لیتوهرو) به نیروهای مسلح آمریکا اختصاص می دهد. سایر تأسیسات نظامی مورد توافق طرفین نیز ممکن است توسط نیروهای آمریکایی مورد استفاده قرار گیرد. در همین راستا، آمریکا می تواند برای مقاصد نظامی خود، در آینده از جزایر اژه نیز استفاده کند.

توجه به مفاد این قرارداد، نشان دهنده این است که بخشی از همکاری های واشنگتن – آتن، به سود ترکیه نیست و موجب آن می شود که نه تنها در جریان اختلافات دوجانبه ترکیه – یونان، بلکه در تابلوی کلان موازنات قدرت در شرق مدیترانه، شرایط به سود تیم اردوغان نباشد.

در شرایطی که واشنگتن به گلایه ها و درخواست های تسلیحاتی ترکیه، وقعی ننهاده، تمدید قرارداد همکاری دفاعی با یونان، نشان دهنده رویکرد متفاوت آمریکا نسبت به این دو عضو ناتو است.

علاوه بر آن که برخی کارشناسان و تحلیلگران سیاسی و امنیتی ترکیه در مورد همکاری جدید آمریکا و یونان، اظهار نگرانی کرده اند، در آتن نیز، احزاب و جریانات سیاسی منتقد دولت از این وضعیت راضی نیستند و به ویژه احزاب چپ معتقدند که دولت در برابر آمریکا، ضعیف عمل کرده و بخشی از اختیارات حاکمیت سیاسی و حق تصمیم گیری ارضی – جغرافیایی خود را به آمریکا بخشیده است.

یونان چندی پیش، نیز یک توافق دفاعی جدید با فرانسه امضا کرد که با اعتراض شدید ترکیه روبرو شد. پیمان راهبردی همکاری نظامی و دفاعی بین یونان و فرانسه، شامل سفارش 3 ناو است. قرار است این ناوها از سال 2025 تحویل داده شوند و تا پایان امسال، این معامله  به ارزش 3.5 میلیارد دلار نهایی می شود. همچنین در ماه سپتامبر، نیروی هوایی یونان اعلام کرد که  می خواهد 6 فروند جنگنده «رافال» دیگر از فرانسه خریداری و مجموع سفارش را به حدود 30 فروند جنگنده برساند.

نگرانی ترکیه چیست؟

ترکیه و آمریکا هر دو عضو ناتو هستند و در چند دهه گذشته، ترکیه همواره در زمینِ بازی غرب توپ زده و خود را متفق و یار همیشگی آمریکا دانسته است. در این صورت، چرا باید از برخی ابعاد همکاری واشنگتن – آتن نگران باشد؟

پاسخ چنین است: با آن که آمریکا، ترکیه و یونان، هر 3 عضو ناتو هستند و در یک جبهه قرار دارند، اما وقتی که قرار باشد از پنجره منافع ملی ترکیه به موضوع نگاه کنیم، نشانه هایی جدی از بی اعتمادی آمریکا و اروپا به ترکیه، پرهیز آمریکا از بی طرفی و حمایت جدی از یونان دیده می شود.

مهمت علی گوللر از تحلیل گران روزنامه جمهوریت در این مورد نوشته است:«آن چه بین یونان و آمریکا به امضا رسید، در واقع، نه یک قرارداد دفاعی جدید، بلکه تمدید یک قرارداد قدیمی و به روز رسانی بخشی از متن آن است. اما واقعیت این است که در همین به اصطلاح به روز رسانی ساده، بندهایی وجود دارد که موجب می شود آمریکا در یونان دست بازتری داشته باشد. به عنوان مثال، این به روز رسانی توافق اجازه می دهد تا حضور نظامی آمریکا در برخی جزایر یونان، به طور نامحدود ادامه پیدا کند و برای اجرا و مدیریت برنامه های آموزش نظامی خود، بی نیاز از دریافت مجوز باشند. علاوه بر این، نباید فراموش کنیم که آتن، در تمام این تحرکات، به دنبال مهارسازی ترکیه است. قبلاً چند توافق دفاعی و تسلیحاتی با فرانسه امضا کرده و حالا هم  با تمدید و تکمیل شراکت دفاعی با آمریکا، دو قدرت بزرگ ناتو را در کنار خود گرفته و در نتیجه در برابر ترکیه، موقعیت متفاوتی خواهد داشت.»

اظهارات ضد ترکیه ای دندیاس

وزیر امور خارجه یونان نیکوس دندیاس، معتقد است که واکنش های ترکیه به همکاری دفاعی بین آتن و واشنگتن، علی السویه است. او گفته است: «اگر واکنش های ترکیه برای ایالات متحده مهم بود، الکساندرپولی در چند کیلومتری منطقه مرزی مریچ  یا پایگاه دریایی سودا در قلب مدیترانه شرقی را برای استفاده از ارتش خود انتخاب نمی کرد. در نتیجه باید گفت: اعتراضات ترکیه برای آمریکا مهم نیست. این واقعیت که ایالات متحده به کشور ما اهمیت ویژه ای می دهد برای منافع ملی ما بسیار مثبت است.»

دندیاس همچنین گفته است:«آنها یونان را کشوری می دانند که می تواند نقش مهمی در الحاق کشورهای بالکان غربی ایفا کند. هچنین، کشور ما را به عنوان پل مهمی بین اروپا، خاورمیانه و خلیج فارس می دانند و روابط خوبی که ما در سال های اخیر با اسرائیل و کشورهای عربی ایجاد کرده ایم نقش کلیدی ما را نشان می دهد.»

آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا نیز گفته است که تمدید و ویرایش متن توافق دفاعی واشنگتن – آتن، این امکان را در اختیار نظامیان آمریکایی گذاشته که علاوه بر کمپ ها و مراکز آموزشی قبلی، در نقاط دیگر نیز، حضور پیدا کنند.

یونان، پاشنه آشیل بزرگ ترکیه

نگاهی به تابلوی تنش های منطقه ای ترکیه، نشان دهنده این واقعیت است که ترکیه در حوزه اروپا، کارت ها و امتیازات مهمی را از دست داده و جایگاه مستحکمی ندارد.

مذاکرات روند تکمیل عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا به هیچ فرجام نویدبخشی نرسیده، اختلافات بین ترکیه و اتحادیه اروپا در مورد دولت مستقل ترک های قبرس به اوج رسیده، تنش مرزی و دریایی بین یونان و ترکیه به یک روند روتین تبدیل شده، توافق دریایی – امنیتی یونان و مصر، محدودیت هایی برای ترکیه به وجود آورده، همکاری یونان با رژیم صهیونیستی، قبرس، عربستان سعودی، اردن و امارات متحده عربی، مشکلاتی برای ترکیه به وجود آورده و مجموعاً، شرایطی بر روابط آنکارا – آتن حاکم است که نشان دهنده احتمال تداوم تنش در سالیان آتی است.

در پایان باید گفت، دولت اردوغان در چهار سال اخیر بر روی تحرکات خود در شرق مدیترانه بر اساس «دکترین وطن آبی» حساب ویژه ای باز کرده و در نتیجه اختلافات قدیمی و تاریخی ترکیه با دو کشور مجاور یعنی یونان و قبرس، بیشتر و بیشتر شده است و در چنین شرایطی، همکاری مداوم آمریکا با یونان، به شکل مستقیم، بر اهداف و خواسته های ترکیه در موازنات منطقه ای شرق مدیترانه، اثر منفی می گذارد.

انتهای پیام/