لزوم درجه بندی کیفی نمایش های روی صحنه/ بروز و ظهور پدیده‌ای به‌نام تئاترهای خانوادگی

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، کرونا تبعات زیادی برای فضای فرهنگ و هنر به همراه داشت. با آغاز حضور این ویروس منحوس در کشور، عرصه های هنری به تعطیلی کشانده شدند و در این راه تنها پلتفرم‌های نمایش آثار بودند که به یکباره رشد کرده و سهم بسزایی در تامین نیاز فرهنگی مخاطبان داشتند. نیازی که البته در اغلب مواقع نه تنها تامین نشد بلکه به آسیب تبدیل شد و خوراک تصویر با طعم صرفا سرگرم‌کنندگی به بیننده پلتفرم‌ها داده شد.

در این راه و با کاهش نسبی موج کرونا، سالن های تئاتر شروع به نفس کشیدن کردند اما این نفس کشیدن برای همه یکسان نبود.

در شرایط بحرانی بسیاری از بزرگان نتوانستند تئاتر روی صحنه ببرند چراکه باید فکر بازگشت سرمایه می‌کردند و اغلب این افراد، آدم‌هایی نبودند که بخواهند برای تامین هزینه‌هایشان با برخی سرمایه‌گذاران گمنام عکس یادگاری بگیرند.

در این شرایط سالن‌ها دیگر نتوانستند میزبان تئاترهای قوی باشند و تئاتری‌ها جای خالیشان بیش از پیش احساس شد.

سالن‌ها که اغلب اموراتشان با بلیت فروشی تئاترها می‌گذرد صندلی‌های خود را در اختیار نمایش‌های خصوصی دادند. نمایش‌هایی که با بودجه افراد مختلف تامین می‌شد.

در این مسیر وقتی تئاتری‌ها روی صحنه کمتر ظاهر شدند گروه‌های جویای نام روی سن آمدند. گروه‌هایی که پشت آنان تنها نام یک سرمایه‌گذار دیده‌می‌شد. دراین شرایط سالن‌های تئاتر به محفل خصوصی عشق تئاتری‌ها تبدیل شد. گروه‌های گمنام با حس اینکه اقوام و آشنایان به رایگان به تماشای تئاترشان می‌نشینند سالن‌ها را با پول سرمایه‌گذاران خصوصی تصاحب کردند. ماحصل این شرایط چیزی نبود جز بروز و ظهور تئاترهای خانوادگی!. افرادی که نمایش را برای دیده شدن از سوی خانواده‌های خود به اجرا می‌بردند؛ اجراهایی که سرمایه آن از سوی افراد عشق تئاتر و عشق صحنه و دیده شدن تامین می‌شد.

در این راه، سکوت سالن در زمان اجرا جای خود را به سوت و دست ممتد تماشاگران هیجان زده یا بهتر است بگوییم فامیل‌ها و دوستان داد و دیگر برای گروه‌های تئاتری دغدغه‌مند که توان تامین مالی بلیت صندلی‌های خالی را نداشتند جایی نماند.

حتی سالن‌های بزرگ تئاتر هم اسیر این ماجرا شدند و بی‌دلیل نیست امروز اطراف بزرگترین سالن‌های تئاتر پایتخت بیش از گذشته در محاصره بزهکاران است تا هنردوستان.

توجیه واسپاری سالن‌های تئاتر به هرکسی که پول صندلی‌ها را تامین می‌کند موجب شده با پدیده‌های خطرناکی همچون تئاتر سریالی روبرو شویم. نوآوری‌های بدون حسابی که با جای خالی بزرگان این عرصه روی صحنه رقم خورده‌است.

در این نگاه بیشتر تئاترهای سریالی مصداق شتر گاو پلنگ هستند. داستان‌هایی شبیه به سریال‌های تلویزیونی یا فیلمفارسی و تلاش برای تقلیدهای کورکورانه از بازی بازیگران معروف در آثار سینمایی؛ محاصل این انحراف چیزی جز اتفاقی مضحک نیست. اتفاقی که با طعم استفاده از محتوای خیانت، گزنده‌تر هم شده‌است گویی بحران فضای تصویر را در زمان بروز و ظهور سریال‌های ترکیه‌ای امروز در چنین تئاترهایی باید جست وجو کرد.

تئاترهایی که در چند روایت شبه فیلمنامه، جان و ماهیت نمایشنامه را نشانه رفته‌اند. در این نمایش ها، اغلب چند گروه دور هم در یک خانواده روابطی را تعریف می‌کنند یک مهمانی و یک خیانت و در آخر درس عبرت و شکست. این میانه کارگردان دو شخصیت لوده را نیز به کار اضافه می‌کند که از کف و سوت اقوام بی‌نصیب نماند.

جان کلام آنکه باتوجه به نزدیک شدن به بازگشت تئاتر به شرایط عادی پس از واکسیناسیون کامل جامعه و حضور دوباره مخاطبان در سالن‌های تئاتر، باید از امروز فکری برای کیفیت تئاترهای ارائه شده در سالن‌ها کرد.

فارغ از ممیزی‌هایی که از سوی ارشاد انجام می‌شود اینبار باید ممیزی‌ها به کیفیت سنجی آثار متمرکز شود. طبیعتا جایگاه سالن‌های اصلی با جمعیت زیاد تئاترهای کیفی نازل نیست و کسی به سالن‌های کوچک خرده نمی‌گیرد که گاه میزبان چنین نمایش‌هایی باشد. سالن‌های بزرگ و قدیمی باید از دست چنین جریانی خارج شده و بار دیگر به دست اهل تئاتر سپرده شود.

جریان سرمایه‌داری در حال نابودی بدنه تئاتر است

این جریان خطرناک که به سرمایه وابسته است در حال نابودی تئاتر بوده و باید از امروز برای آن فکری اندیشید. دعوت از بزرگان برای حضور دوباره روی صحنه، تفکیک نمایش‌ها به درجه‌بندی کیفی براساس نمایشنامه و کیفیت عوامل و سبقه آنها بیش از هر وقت دیگری ضرورت دارد.

عدالت فرهنگی در زمینه هنرهای نمایشی حکم می‌کند سالن‌های بزرگتر در اختیار نمایش‌های با کیفیت قرار گیرد. ممکن است این نمایش‌ها توسط گروهی از جوانان جویای نام برگزار شود و در این مهم نیز شکی نیست اما این حق مخاطب است که بداند پیش از تماشای یک اثر نمایشی، قرار است چه اثری را با چه کیفیتی ببیند و برهمین اساس نیز می‌توان به راهکاری برای تعیین قیمت بلیت تئاتر رسید.

این مطالبه عمومی می‌تواند به ارتقای کیفی تئاتر کمک کرده و مانع از خاموشی نفس‌های آخرین سالن‌هایی شود که در روزگاران مختلف، میزبان نمایش‌هایی بوده‌اند که روح زندگی در آنها جریان داشته و مخاطب نفس به نفس با نمایشنامه و بازی‌های آنها همراه شده است.

انتهای پیام/