به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، آیت الله کاظم صدیقی در جلسه تفسیر قرآن که با موضوع «اخلاق در قرآن» در محل حوزه علمیه امام خمینی رحمه الله علیه برگزار شد، به تفسیر سوره طه و اشاره این سوره به چهارده معصوم علیهم السلام پرداخت.
طه، رمزی در قرآن کریم است
اقوال بسیاری درباره مفهوم سوره طه نقل شده است. در این مورد دو حدیث قابل بررسی است. یکی از روایتها مربوط به وجود مبارک پیغمبر اکرم صلیالله علیه و آله است، مبنی بر اینکه فرمودهاند مقصود از «طاء» در طه، طول الهی است و اشارهای به «یا ذی الطول و المن» دارد و مراد از «هاء» نیز هدایت سرمدیه و اقتداری خداوند است.
حدیث دیگری از امام جعفر بن محمد علیه السلام نقل شده مبنی بر اینکه مراد از «طاء» طوبا بوده و مراد از «هاء» هدایت است. یعنی طه اشاره به طوبا و هدایت دارد. در عین حال در خصوص طه مطالب ذوقی بسیاری عنوان شده است.
ازجمله در التحقیق نوشته شده است «هاء» از لحاظ حروف ابجد پنج است و «طاء» نه است که مجموع آن 14 شده که اشاره به چهارده معصوم علیهم السلام دارد که هدایت از ولایت و امامت آن بزرگواران جریان پیدا کرده است. در عین حال پنج در «هاء» اشاره به خمسه طیبه داشته و «طاء» که نه است، اشاره به سایر معصومین علیهم السلام است.
در اینجا سؤالی مطرح می شود که چرا طاء که نه است در ابتدای «طه» آمده است؟ به این علت که خمسه طیبه در زمان نزول این آیات حضور داشتند و نه معصوم دیگرغایب بودهاند. به عبارت دیگر در زمان نزول آیات، پیغمبر اکرم، امام علی، حضرت زهرا، امام حسن و امام حسین علیهم السلام حضور داشتند، اما نه امام و پیشوای دیگر هنوز در دنیا نبودهاند. لذا برای توجه به آنها که الان در منظر نیستند، طاء را که نشان از عدد نه است، مقدم داشته است.
اشاره طه به چهارده معصوم علیهم السلام
خدای متعال در ابتدای سوره طه میفرماید: «طه؛ مَا أَنْزَلْنَا عَلَیْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَى» یعنی ما قرآن را بر تو نازل نکردیم تا به مشقت و زحمت افتی.
در این آیات شریفه، خدای متعال هم پیغمبر گرامی خود را تسلی داده و هم متذکر میشود که هدایت امر جبری نیست و به همین علت عدهای آن را میپذیرند و عدهای نمیپذیرند. کسانی که میپذیرند، همان هدایت یافتگان هستند که در آیات دیگر به تعابیر مختلف ازآنها یاد شده، از جمله عبارت «هدی للمتقین» درباره ایشان به کار رفته است.
در چنین شرایطی نبی مکرم اسلام صلواتالله علیه نسبت به هدایت همه حریص بوده و به اندازهای بر ایشان فشار میآمد که خدای متعال تذکر میفرماید که: «لَعَلَّكَ بَاخِعٌ نَفْسَكَ أَلَّا یَكُونُوا مُؤْمِنِینَ؛ شاید تو می خواهی برای اینکه آنان ایمان نمیآورند، خود را از شدت اندوه هلاک کنی.»
در این آیات، خدای متعال تذکر می فرماید چون امر هدایت اختیاری است، هر اندازه تلاش و موعظه کنی، آنها قبول نخواهند کرد. کما اینکه یکی از وجوه طه را طینت دانستهاند که به اختلاف طینتها اشاره دارد و تا زمانی که طینت آماده نباشد، هدایت مؤثر واقع نمیشود.
به همین دلیل است که مأموریت نبی مکرم اسلام صلیالله علیه و آله در حد تکلیف است: «لَا یُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا» دایره تکلیف دو چیز است: علم و قدرت.
بنابراین خدای متعال فشار بیرونی را از روی دوش نبی گرامی خود برمیدارد و میفرماید: «وَلَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ كَثِیرًا مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لَا یَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْیُنٌ لَا یُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لَا یَسْمَعُونَ بِهَا أُولَئِكَ كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولَئِكَ هُمُ الْغَافِلُونَ؛ و مسلماً بسیاری از جنّیان و آدمیان را برای دوزخ آفریده ایم [زیرا] آنان را دل هایی است که به وسیله آن [معارف الهی را] در نمی یابند، و چشمانی است که توسط آن [حقایق و نشانه های حق را] نمی بینند، و گوش هایی است که به وسیله آن [سخن خدا و پیامبران را] نمی شنوند، آنان مانند چهارپایانند بلکه گمراه ترند؛ اینان هستند که بی خبر و غافل [ازمعارف و آیات خدای] هستند.»
انتهای پیام/