گشت تعزیرات برای بررسی کالاهای تنظیم بازاری؛ از بی‌اطلاعی درباره قیمت تخم‌مرغ بسته‌بندی تا مواخذه ملایم متخلف
قیمت پشت محصول ۲۰ هزار تومان از قیمت اعلامی بر روی اتیکت قفسه فروشگاه معروف در غرب تهران ارزان‌تر بود و مؤاخذه اینگونه مطرح شد؛ اختلاف قیمت‌ها را اصلاح کنید!
به گزارش خبرنگار قضائی خبرگزاری تسنیم؛ پیش از ظهر سه‌شنبه 11 آبان گشت مشترک نظارت بر بازار با همراهی بازرسان سازمان تعزیرات حکومتی، سازمان صنعت و معدن و تجارت و اتاق اصناف و جمعی از نمایندگان رسانه‌ها برگزار شد. اکیپ‌های جداگانه در قالب 3 گشت مشترک وظیفه یافتند تا با توجه به دستور اعلام شده، سازمان میادین میوه و تره‌بار و فروشگاه‌های زنجیره‌ای را مورد نظارت و بازرسی قرار دهند تا مرغ، تخم مرغ و برنج ایرانی و پاکستانی و هندی و تایلندی، بر اساس قیمت‌های مصوب به دست مردم برسد.
شهروند پونک، نخستین مقصد
گروه اول، فروشگاه شهروند در میدان پونک واقع در شمال غرب تهران را به عنوان مقصد اول انتخاب کرده بود. گویا تخم مرغ، هدف اصلی این گروه است؛ چون گرانی چند وقت اخیر که تخم مرغ را از محصولی معمولی به غذایی گران تبدیل کرده بود، حساسیت‌ها را هم برانگیخته است. طبق نظر کارشناسان بازار، وزارت جهاد باید تخم‌مرغ با قیمت مصوب را به اندازه کافی بین واحدهای صنفی توزیع کند تا به قیمت اعلامی یعنی 43 هزار تومان به مردم بفروشد. اعتراض بازار مبنی بر این است که تخم‌مرغ تنظیم بازار به اندازه کافی توزیع نمی‌شود و علت در این عبارت خلاصه می‌شود؛ کمبود تخم‌مرغ داریم.
تیم گشت مشترک به محض ورود به محوطه فروشگاه، به بررسی قیمت اجناس می‌پردازد. غرفه عرضه تخم‌مرغ توقفگاه بازرسان این گشت است. یک برند معروف تخم‌مرغ در عرضه محصول خود از عبارت "تنظیم بازار" استفاده است، بازرسان می‌گویند، برند معروف با این عبارت مردم را گول می‌زند؛ چون یک شانه تخم‌مرغ 20 عددی این شرکت 53 هزار تومان قیمت خورده اما هنگام محاسبه 43 هزار تومان فروخته می‌شود. 43 هزار تومان مبلغ اعلامی برای یک شانه 30 عددی است. شانه 20 عددی تخم‌مرغ را با یک ورقه مقوای بی‌کیفیت و سلفون‌های پلاستیکی مثلاً بسته‌بندی کرده‌اند و حدود 80 درصد گران‌تر می‌فروشند. توجیه ابتدایی برای گران بودن تخم‌مرغ‌های این شرکت در بسته‌بندی شدن آن است که گویا از سوی سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کننده و تولید‌کننده نرخی برای آن اعلام نشده است.
این نخستین اشکال است که در این گشت مشترک با آن مواجه می‌شویم؛ اما در کمال تعجب کسی از بازرسان نمی‌داند که این قیمت بر چه اساسی تعیین شده است و این تخلف فقط در گلایه میان بازرسان و ارائه اطلاعات دست اول از اینکه قیمتی برای تخم‌مرغ بسته‌بندی شده (!) اعلام نشده است، به زبان آورده می‌شود و خبری از تذکر و گزارش و تنبیه نیست!
قیمت‌گذاری تخم‌مرغ‌های بسته‌بندی شده از سوی یک انجمن بخش خصوصی
البته از سخن بازرسان می‌شنوم که قیمت این تخم‌مرغ‌های بسته‌بندی شده توسط یک انجمن صنفی تعیین می‌شود بدون آنکه سازوکار اعلام قیمت از سوی این انجمن برای کسی مشخص باشد. همین موضوع شگفتی را به همراه دارد.
یکی از بازرسان می‌گوید: "هنوز از سوی سازمان حمایت نرخی برای تخم‌مرغ‌هایی که به صورت بسته‌بندی شده توزیع می‌شوند اعلام نشده است. نرخ تخم‌مرغ خرده در واحد صنفی 43 هزار و و در واحدهای عمده 41 هزار تومان برای شانه‌های 30 عددی است. بالاترین هزینه ممکن برای بسته‌بندی هم در نهایت 5 هزار تومان است؛ ولی برای تخم‌مرغ‌های بسته‌بندی شده 20 یا 30 عددی قیمتی اعلام نشده است."معنی "تنظیم بازار" این است که قیمت‌ها در تمام کشور باید یکسان باشد؛ این برند از این عبارت استفاده کرده اما قیمتش بالاتر از نرخ اعلامی برای تخم‌مرغ است. اگر با هماهنگی نهادی از عبارت "تنظیم بازار" استفاده کرده باشد که یعنی نرخی برای آن تعیین شده و اگر اقدامی از سوی خود شرکت باشد که به معنای فریب مشتری است و حتماً باید پیگیری شود؛ اما ما پیگیری در این خصوص ندیدیم چون سازمان حمایت قیمتی برای آن اعلام نکرده است و کسی نمی‌دانست که چه چیزی را باید گزارش و جریمه کند.
هر چند که جریمه‌ای هم اگر باشد شامل فروشگاه نمی‌شود و باید شرکت معروف جریمه شود.
سبزی گرانفروشی ندارد؟
فروشگاه شهروند پونک، مرغ و محصولات غذایی بر پایه مرغ (غیر از تخم‌مرغ) را با قیمت مصوب عرضه می‌کند و در اینجا هم تخلفی ندارد. به نظر شرکت‌های ارائه دهنده مرغ در قانون‌مداری نمره قبولی می‌گیرند. رضایت بازرسان این ادعا را اثبات می‌کند. این ادعا درباره برنج‌های پاکستانی و ایرانی و تایلندی و هندی هم صدق می‌کند و عرضه برنج بر اساس قیمت‌های مصوب "تنظیم بازار" صورت می‌گیرد؛ اما سبزی‌های آماده پخت و طبخ با حدود 50 درصد بیشتر از قیمت کوچه و خیایان عرضه می‌شود.
گویا برای سبزی قیمت‌گذاری وجود ندارد و بازرسان هم علاقه‌ای به ورود به آن ندارند و چون جزو محصولات تنظیم بازار نیست، شاید نیازی به بررسی قیمت نیست.
وقتی قیمت‌ها با هم نمی‌خواند
مقصد بعدی ما هایپر استار است در غرب تهران. وارد این فروشگاه بزرگ و پر زرق و برق می‌شویم. یک مشتری که مشخص نشد از کجا متوجه شد این گروه، بازرسان گشت مشترک تعزیرات هستند، خیلی سفت و محکم مدعی است که هایپر استار تخفیفات خوبی ارائه می‌دهد و بازرسی‌ها باید از مغازه‌های خرده فروش انجام شود.
گروه به کار خود مشغول می‌شود؛ سراغ قفسه‌های برنج می‌رویم. برنج هاشمی کیلویی 70 هزار تومان عرضه می‌شود. برنج 2.5 کیلیویی طارم با قیمت چاپ شده 143 هزار و 500 تومان در دسترس قرار دارد؛ اما در اتیکت قفسه مبلغ 165 هزار تومان خودنمایی می‌کند. یکی از مسئولان فروشگاه توضیح می‌دهد که این قیمت برای محصول دیگری است؛ اما وقتی شماره بارکدها را بررسی کردیم، با واقعیت دیگری برخورد کردیم؛ دو قیمت برای یک محصول درج شده است و احتمالاً در صندوق اتیکت بر قیمت پشت کیسه برنج ترجیح داده می‌شود.
با این حال اینجا هم ندیدم بازرسان گزارشی درباره این تخلف تنظیم کند. مؤاخذها در حد توصیه‌های دوستانه بود که این اختلاف قیمت را اصلاح کنید.
بالاخره قیمت‌ها برای امروز است یا نه؟
گروه از کنار غرفه‌ها عبور و قیمت تخم‌مرغ را مرور می‌کند. قیمت‌ها مانند فروشگاه شهروند است و اینجا هم بسته‌بندی‌های 20 تایی تخم‌مرغ با ابتدائی‌ترین بسته‌بندی ممکن از 37 هزار و 750 تا 43 هزار تومان به فروش می‌رسد. عجیب اینکه در هایپر استار شاهد اختلاف قیمت این تخم‌مرغ‌ها هستیم و توجیهات اینگونه اعلام می‌شود؛ قیمت تخرم‌مرغ‌های ارزان‌تر به این دلیل است که امروز در قفسه‌ها چیده شده‌اند.
گول تخفیفات فروشگاه‌های بزرگ را نخورید!
موضوع تخفیفات زیاد فروشگاه‌های زنجیره‌ای هم مورد جالبی است. مسئولان سازمان تعزیرات حکومتی بارها این هشدار را داده‌اند که این تخفیفات در قالب تبانی فروشگاه‌های زنجیره‌ای با تولیدکنندگان محصولات انجام می‌شود؛ به این معنا که قیمت درج شده در جلد محصول بالاتر از قیمت مصوب است و در فروشگاه روی آن تخفیف زده می‌شود و محصول با قیمت واقعی و بدون تخفیفی که تبلیغات اعلام می‌شود، به خریدار عرضه می‌شود. این یک کلاهبرداری و گول زدن مردم است که رخ می‌دهد.
بازرس سازمان صمت در این باره می‌گوید: "پویشی در وزارت صمت تشکیل شده تا درباره قیمت‌گذاری‌ها فکر جدی شود. نتایج این پویش به زودی اطلاع‌‌رسانی می‌شود؛ اما اینکه تبانی بین تولید‌کننده و فروشگاه زنجیره‌ای صحت و سقم دارد یا نه، باید مسئولان سازمان حمایت درباره آن صحبت کنند. به هر حال پویش وزارت صمت همه این مشکلات قیمت‌گذرای را برطرف خواهد کرد و سوء تفاهمات رفع خواهد شد."
گاهی در فروشگاه‌های زنجیره‌ای محصولات با 40 درصد تخفیف عرضه می‌شود؛ اما جالب است بدانید که حاشیه سود برای محصولات مشخص است و معلوم نیست که این محصولات بر چه اساسی قیمت‌گذاری می‌شوند. به هر حال گروه گشت مشترک از کنار قفسه‌های تخفیفات 40 درصدی می‌گذرند و حتماً می‌دانند که این تخفیفات واقعی نیست و واکنشی نشان نمی‌دهند چون گویا، دستور کار بازرسی امروز محصولات تنظیم بازاری است.
قیمت گوشت به گشت مشترک ارتباطی ندارد!
در قسمت عرضه مرغ هایپر استار، کارگران در حال خرد کردن و قطعه‌بندی مرغ‌ها هستند. قیمت‌های فروش طبق مصوبات است و تخلفی دیده نمی‌شود و گرانفروشی رخ نمی‌دهد؛ اما قطعه‌بندی نیازمند مجوز از دامپزشکی است که 2 ماه از زمان مجوز قطعه‌بندی مرغ در این فروشگاه گذشته است.
بازرسان از این موضوع نمی‌گذرند و گزارش می‌کنند؛ 700 کلیو قطعه‌بندی مرغ بدون مجوز که فقط برای امروز بود و 59 روز گذشته و روزهای بعدی تا تمدید مجوز هم مورد توجه قرار نمی‌گیرد. توجه داشته باشید که قیمت مرغ قطعه‌بندی شده بیشتر و فروش آن برای فروشنده به صرفه‌تر از فروش مرغ کامل است.
اما نکته جالب ارائه گوشت گرم در هایپر استار با قیمت‌های بالاتر نسبت به میدان بهمن به عنوان مرکز توزیع گوشت گرم در تهران است. بازرس پلیس اقتصادی از اختلاف 40 هزار تا 50 هزار تومانی قیمت‌ها خبر می‌دهد اما بازرس اصناف با این توجیه که میدان بهمن ملاک قیمت‌گذاری گوشت گرم نیست و گوشت، قیمت مصوب ندارد، به این موضوع ورود نمی‌کند.
گویا بازرسان مصمم هستند تنها محصولات "تنظیم بازار" یعنی مرغ و تخم‌مرغ و برنج (ایرانی، پاکستانی، هندی و تایلندی) را مورد بازرسی قرار دهند.
جریمه برای گرانفروشی 3400 تومانی
در میدان تره‌بار آزادی حاضر شده‌ایم. گشتن در فروشگاه شهروند و هایپر استار و طی کردن مسیر بین آنها و رسیدن به تره‌بار آزادی در جنوب میدان آزادی، اکیپ گشت مشترک را خسته کرده است اما بازرسی دقیق انجام می‌شود. این میدان فروش مرغ منجمد دارد که به دستور معاون اول رئیس جمهور نباید بیش از 20 هزار تومان قیمت داشته باشد. این موضوع هنوز به واحدهای عرضه مرغ منجمد اعلام کتبی نشده و این تره‌بار سهمیه خود را به قیمت 25 هزار تومان به مردم می‌فروشد.
به غرفه‌دار گوشزد می‌شود که اتیکت قیمت 25 هزار تومانی هر چه سریع‌تر برداشته شود و به این ترتیب اصرار و دستور برای فروش مرغ منجمد به قیمت 20 هزار تومان اعلام می‌شود؛ اما مسئولان میدان اعلام می‌کنند که هنوز دستور کتبی را دریافت نکرده‌اند و نمی‌توانند تخطی از قوانین کنند؛ اما قول می‌دهند که به محض دریافت قیمت جدید، مرغ منجمد را کیلویی 20 هزار تومان عرضه کنند.
این غرفه فروش تمام سهمیه مرغ گرم خود را هم به قیمت مصوب 29970 تومان انجام داده است؛ 707 کیلو در یک روز که متصدی غرفه می‌گوید؛ مشتریان زیادی برای خرید مرغ دولتی حضور می‌یابند و آمادگی این را دارند که حتی تا 3 تن مرغ دولتی را در این غرفه بفروشند؛ چون تقاضا برای آن زیاد است. از سوی سازمان تعزیرات اعلام می‌شود که این درخواست به صورت رسمی اعلام خواهد شد تا مردم در تهیه مرغ گرم دولتی در مضیقه نباشند.
اما این غرفه یک تخلف در خصوص محصولات تنظیم بازاری دارد. یک شانه تخم مرغ 30 عددی که فقط با یک روکش سلفون بسته‌بندی ساده شده است 3400 تومان گران‌تر فروخته می‌شود؛ یعنی 46400 تومان. این غرفه از سوی بازرس تعزیرات جریمه می‌شود. برایم سؤال است که چرا این غرفه کوچک جریمه شد و شهروند و هایپر استار از گزند جریمه در امان ماندند؟
بازدید از غرفه ارائه خوار و بار و بررسی قیمت برنج‌ها انجام می‌شود. هیچ گرانفروشی کشف نمی‌شود و به این ترتیب کار این گشت مشترک پایان می‌یابد.
به این می‌اندیشم که این گشت چقدر لازم و مهم بود؛ لابد تأثیری در تنظیم بازار و کنترل قیمت و گرانی دارد که انجام شد و یک گروه بیش از 20 نفره حدود 4 ساعت را صرف آن کردند.
انتهای پیام/
