دادستان کل: ارائه نظر کارشناسی بدون مبنای درست از مشکلات دستگاه قضائی است
حجت‌الاسلام منتظری گفت: یکی از مشکلات دستگاه قضائی کارشناسی‌هایی است که گاهی مبانی درستی ندارد و کارشناس‌ها نظراتی می‌دهند که اختلاف زیادی با هم دارند.
به گزارش خبرنگار قضائی خبرگزاری تسنیم؛ حجت‌الاسلام منتظری، دادستان کل کشور اظهار کرد: از اصول پذیرفته شده رایج در بین عقلای عالم در همه اعصار و قرون و در بین همه مذاهب و ملل و اقوام، رجوع جاهل به عالم است. شرع مقدس اسلام نیز این اصل عقلایی را امضا کرده است.
وی افزود: هر موضوعی و هر امری که انسان برای حیات و زندگی شخصی و خانوادگی و اجتماعی و زندگی مادی و معنوی و هر چیز دیگری به آن نیاز داشته باشد، قواعد و اصولی دارد که شناخت همه آنها برای انسان امری غیرممکن است؛ مگر انسان‌های خاص که با مبدأ عالم هستی ارتباط دارند وگرنه همه مردم در زندگی نیازمندند در حوزه‌های مختلف به عالم آن رشته مراجعه کنند و این مراجعه به عالم، اساس یک بحث فقهی را هم تشکیل می‌دهد.
منتظری افزود: انسان در هر رتبه‌ای از علم و دانش که باشد، خواه ناخواه در حوزه‌های دیگر جاهل است. پروفسور رشته پزشکی در کار ساده‌ای مانند نجاری در خانه‌اش جاهل است و باید به کارشناس آن رجوع کند. وقتی در نظام قضائی افرادی برای احقاق حقی مراجعه می‌کنند یا اینکه بخواهند حقی را به اثبات برسانند، به افرادی رجوع خواهد شد که در آن تخصص دارند. در دستگاه قضائی هم نیازمند به افرادی است که در رشته خاصی اطلاعات آن رشته را دارند.
دادستان کل کشور ادامه داد: دستکاه عدالت را اگر تعبیر به پرنده کنیم، به دو بال نیاز دارد که از نظر دستگاه قضائی یکی جامعه وکلاست و یکی جامعه کارشناسان رسمی. یک قاضی در پرونده‌ای که به او ارجاع داده شده و می‌خواهد بررسی و قضاوت کند، حتماً در حوزه‌های مختلف نیازمند نظر کارشناس است. تخصص قاضی در حقوق است؛ اما حوزه موضوعات قضائی و مراجعات مردم در محاکم بسیار گسترده است و با توجه به تنوع وسایلی که در جامعه شاهد آن هستیم این مراجعه برای احقاق حق، قاضی را ملزم می‌کند که نظر کارشناسان را در آن امر خاص و پرونده بگیرد. قاضی در مسائل پزشکی و صنعت و آب و زیست‌محیطی و فنی و ... تخصص ندارد و اگر می‌خواهد به حکم عادلانه برسد، کار او مراجعه به نظر کارشناس است.
وی همچنین خطاب به کارآموزان کارشناسی رسمی گفت: وقتی به شما مراجعه می‌شود یا قاضی امری را به شما ارجاع می‌دهد، نظر شما یک پای مؤثر و کارساز در امر قضاوت است. اگر کارشناس درست کارشناسی کند، در نیل آن ذی‌حق به حکم عادلانه قطعاً شریک و سهیم است و اگر کارشناس کوتاهی کند یا بدون آنکه مبانی کارشناسی را بداند و علم لازم را در آن موضوع داشته باشد نظر غیرواقعی و غیرمنطقی دهد و آن قاضی یک حکمی صادر کند که ذی‌حق به حق خود نرسد، کارشناس در این امر خلاف و این حکم خلاف سهیم خواهد بود.
منتظری افزود: اگر کارشناس در یک امر کارشناسی تحت تأثیر القائاتی قرار بگیرد که دیگر وای به حال او. به اعتبار این که طرف پرونده رفیق و آشنای اوست و یا خدای ناکرده پول گرفته و نظر را به او دهد، وای به حال او که به خاطر جهل و رابطه و پول و امور دیگری نظر اشتباه دهد.
وی تأکید کرد: مبادا تصور کنیم که ما کارشناسی می‌کنیم و قضاوت نمی‌کنیم؛ این غلط است چون نظر کارشناس در نظر قاضی تأثیر دارد؛ هر چند از نظر مبانی فقهی و حقوقی، قاضی ملزم نیست که نظر کارشناس را بپذیرد و نظر کارشناس برای قاضی طریقیت دارد نه موضوعیت. در عین حال وقتی قاضی مبتنی بر نظر کارشناس قضاوت کند اگر کارشناس به ناحق نظر کارشناسی دهد، در حکم خلافی که صادر می‌شود و حقی که تضییع می‌شود باید جوابگو باشد.
دادستان کل کشور ادامه داد: آنگاهی که قلم کارشناسی شما روی کاغذ است، فقط خدا را ببینید و بس، و اگر احیاناً در امری اطلاع و اشراف لازم را ندارید و به علمی که باید به آن رسیده باشید نرسیده‌اید، از اظهار نظر کارشناسی خودداری کنید؛ یا امر را ارجاع دهید به فردی که افضل و اعلم از شماست و یا اینکه از فردی مشورت بگیرید که می‌تواند کمک کند.
منتظری افزود: یکی از مشکلات دستگاه قضائی امروزه کارشناسی‌هایی است که گاهی مبانی درستی ندارد. در دستگاه قضائی گاهی این کارشناس‌های مختلف و گروه‌های کارشناسی نظرات مختلفی می‌دهند و گاهی اختلاف نظر خیلی زیاد است که باید آسیب‌شناسی شود. پرونده‌هایی در دستگاه قضائی است که روی آن کارشناسی‌های متعدد و مکرر انجام گرفته و با اظهارنظرهایی بسیار فاحش و فاصله‌های زیاد. چرا اینجور است؟ این آسیب‌ها را به کارآموزان منتقل کنید. این برای مردم و دستگاه قضائی مشکل‌آفرین است و گاهی عامل اطاله دادرسی است.
وی تأکید کرد: هم کانون کارشناسان و هم مرکز کارشناسان این مسأله را باید جزو کارهای جدی خود قرار دهند تا آسیب‌ها را شناسایی کنند و هم این اشکالات و آسیب‌ها منتقل شود.
منتظری ادامه داد: کارشناسان عزیز، همانگونه که قاضی در امر قضاوت باید چشم خود را ببندد و نبیند که طرف دعوا کیست و چه وضعیت و چه خصوصیتی دارد و بر اساس اصول قانونی و بر مبانی احکام شرع مقدس اسلام حکم خود را صادر کند، شما هم باید در امر کارشناسی چشم خود را ببندید و توصیه نپذیرید و زیر بار برخی فشارهای این طرف و آن طرف نروید و اگر امری به شما ارجاع شد بین خود و خدای خود آنچه به آن می‌رسید اظهار نظر بر اساس علم و دانش کنید.
سخنان دادستان کل کشور اینگونه پایان یافت: به قضات و وکلا و کارشناسان این توصیه را دارم که هیچ‌وقت به دانش کنونی خود اکتفا نکنید و بر دانش و رشته‌ای که در آن تخصص دارید بیفزایید.
گفتنی است؛ در پایان این نشست کتاب جامع اطلاعات حوزه کارشناسی رونمایی شد. این کتاب به همت مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده چاپ شده است. تقدیر از چند تن از کارمندان نمونه این مرکز، دیگر برنامه این نشست بود.
انتهای پیام/
