«فضای مجازی، تهدید یا فرصت؟»| روسیه پیشتاز در دیپلماسی سایبری/ هدف روسیه از دیپلماسی سایبری چیست؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم «پرونده حکمرانی فضای مجازی»؛ روسیه یکی از اولین کشورهایی بود که بحث تاثیرات فناوری اطلاعات و ارتباطات بر ثبات بین المللی و امنیت داخلی دولت ها را مطرح کرده است. اقدامات اولیه روسیه در زمینه حکمرانی جهانی فضای مجازی تا حد زیادی به دنبال جلوگیری از درگیری و شروع تسلیحاتی میان دولت ها معطوف بوده است. روسیه نخستین کشوری بود که اصل حقوقی عدم مداخله در امور داخلی دولت ها را در فضای سایبری آورد و آن را در دستور کار سیاست بین المللی خود قرار داد.

از همین پرونده بیشتر بخوانید:

مسکو در سپتامبر 1998 یعنی دو سال پیش از انتشار راهبرد امنیت اطلاعات در سال 2000، پیش نویس قطعنامه «تحول در حوزه اطلاعات و ارتباطات در زمینه امنیت بین المللی» را در مجمع عمومی سازمان ملل در اختیار کمیته این مجمع قرار داد تا به ارتقای امنیت سایبری در جهان کمک کند. این اقدام روسیه را می توان نشان از درک صحیح این کشور از فضای اطلاعات و سایبر به مثابه یک سلاح مدرن و تلاش های دیپلماتیک مسکو برای جلوگیری از سوء استفاده دولت ها از ظرفیت فناوری اطلاعات و ارتباطات برای مداخله در امور داخلی دولت های دیگر نسبت داد. قطعنامه پیشنهادی روسیه پس از بررسی و تایید از سوی کمیته در دسامبر 1998 از سوی مجمع عمومی بدون رأی گیری به تصویب رسید. روسیه در سال 1999 نیز قطعنامه مشابهی را ارائه نمود، اما دو نکته حائز اهمیت از دیدگاه مسکو در آن گنجانده شده بود: نخست اینکه ممکن است از فضای سایبر برای اهداف نظامی سوء استفاده شود و دوم اینکه جامعه جهانی باید اصولی در مورد چگونگی کاهش این مخاطرات ارائه دهد.

این قطعنامه ها تا دسامبر 2004 هر ساله با اندکی تغییر و پیشرفت با اجماع از سوی کمیته و سپس مجمع عمومی صادر می شد تا اینکه ایالات متحده در دسامبر 2005 خواستار رای گیری برای آن قطعنامه شد و تنها دولتی بود که به آن رأی منفی داد. دلیل رأی منفی واشنگتن به پیش نویس روسیه را باید در تلاش های مسکو طی اجلاس سران جامعه اطلاعاتی در ژنو 2003 و تونس 2005 برای جایگزین ساختن اتحادیه بین المللی مخابرات با آیکان در فرایند حکمرانی فضای مجازی و همراهی بخش بزرگی از جامعه بین الملل با این ایده جستجو کرد.

دیپلماسی سایبری روسیه در سازمان ملل متحد از سال 2004 به دنبال تشکیل گروه کارشناسان دولتی سازمان ملل راجع به پیشبرد رفتار مسئولانه دولت ها در فضای سایبر در زمینه امنیت بین الملل چهره تازه ای به خود گرفت. 25 دولت عضو این گروه هر دو سال یکبار از سوی مجمع عمومی انتخاب می شوند و به طور سنتی، پنج کرسی آن به اعضای دائم شورای امنیت اختصاص یافته و 20 جایگاه دیگر بر پایه گروه بندی های جغرافیای توزیع می شود.

عمده اهداف دیپلماسی سایبری روسیه

هدف عمده دیپلماسی سایبری روسیه در واپسین سال های سده بیستم و نخستین سال های قرن بیست و یک به جلوگیری از نظامی سازی فضای سایبر معطوف بود. اما دستیابی به این هدف به دنبال توسعه ظرفیت های نظامی قدرت های بزرگ از جمله روسیه در فضای سایبر به تدریج غیرواقع بینانه جلوه کرد و مسکو امیدوار بود که تلاش گروه کارشناسان دولتی سازمان ملل راجع به فضای سایبر به پذیرش برخی قواعد حاکم بر رفتار دولت ها در فضای سایبر منجر شود. نخستین دستاور قابل توجه این گروه در سال 2013 با ایجاد اجماع بر سر پیش نویس گزارش نهایی با هدف ترویج محیط فناوری اطلاعات و ارتباطات مسالمت آمیز، امن، باز و قابل دسترس ایجاد شد.

افزون بر این، دیپلماسی سایبری روسیه دو هدف اصلی را دنبال می کند که هدف نخست به طور مستقیم به فضای سایبر باز نمی گردد. در وهله نخست، مسکو انتظار دارد که تلاش های دیپلماتیک روسیه به مثابه یک بازیگر پیشرو در فضای سایبر بر پرستیژ و احترام این کشور نه تنها در منطقه، بلکه به طور بالقوه در سطح جهانی بیافزاید؛ هدف دوم مسکو از تعقیب دیپلماسی سایبری به طور مستقیم فضای سایبر را هدف قرار داده است و به دنبال ایجاد شرایطی برای ترویج جهانی ابتکار عمل روسیه در جهت تدوین و پذیرش کنوانسیون امنیت اطلاعات بین المللی از سوی دولت های عضو سازمان ملل بوده است.

همکاری های چندجانبه ای روسیه برای ارتقای امنیت سایبری

روسیه در کنار دیپلماسی سایبری چندجانبه سازمان ملل از همکاری دو جانبه بادیگر دولت ها برای ارتقای امنیت سایبری نیز استقبال می کند و از ظرفیت های نهادهای منطقه ای در ترویج حکمرانی فضای سایبر غافل نیست. روسیه به همراه سه عضو دیگر سازمان همکاری شانگهای شامل چین، تاجیکستان و ازبکستان در سپتامبر 2011 پیش نویس نظام نامه بین المللی مدیریت امنیت اطلاعات را به سازمان ملل پیشنهاد داد که در شصت و ششمین جلسه مجمع عمومی این سازمان به مثابه سندی رسمی برای رسیدن به اجماع بر سر هنجارهای بین المللی در فضای سایبری پذیرفته شد. روسیه در همان ماه پیش نویس کنوانسیون بین المللی امنیت اطلاعات را نیز در اختیار سازمان ملل قرار داد. هر دو سند بازتاب دهنده توسعه تفکر سیاست خارجی در ارتباط با قلمروی سایبر هستند.

انتهای پیام/