عامل انسانی علت ۶۲ درصد مرگ و میر یوزپلنگ ایرانی!

 به گزارش خبرنگار محیط زیست باشگاه خبرنگاران پویا؛ مرگ به‌واسطه دخالت انسان اصلی‌ترین عامل مرگ و میر گوشتخواران بزرگ جثه در دنیا محسوب می‌شود و تاثیرات مخرب بسیار شدیدی بر جمعیت این گونه‌ها گذاشته است.

بر اساس گزارش سازمان محیط زیست کشورمان از بهمن ماه 1358 تا بهمن ماه 1399  تعداد 399 درگیری منجر به مرگ  443 گوشتخوار ثبت شده که خرس قهوه ای با وقوع 30 درصد و پس از آن کفتار راه راه با 24 درصد و پلنگ ایرانی با 17 درصد بیشترین آمار مرگ و میر را داشته‌اند که مرگ تمامی آن‌ها به‌دلیل تعارضات با انسان در دامداری, باغداری و کشاورزی رخ داده است.

شش گونه گوشتخوار بزرگ مشتمل بر یوز آسیایی, پلنگ ایرانی, کفتار راه راه, خرس قهوه‌ای و خرس سیاه آسیایی در ایران زندگی می‌کنند که در اکثر موارد به‌دلیل آسیب به مایملک مردم (باغات و دام و مزارع) به صورت عامدانه توسط مردم محلی کشته شده‌اند. در میان این 6 گوشتخوار بزرگ, خرس قهوه‌ای به‌دلیل آسیب به باغات و مزارع توسط کشاورزان و یوز ایرانی و پلنگ ایرانی و گرگ به‌دلیل حمله و آسیب به دام توسط چوپانان کشته شده‌اند.

نکته قابل تامل این است که در 75 درصد موارد, یوزها و پلنگ‌ها و گرگ‌ها توسط چوپانان و خرس قهوه‌ای توسط باغداران و زمین‌داران به صورت عمدی و توسط شلیک گلوله کشته‌اند و حتی سگ‌های صاحبدار دست آموز و نگهبان گله و مزارع نیز مستقیما عامل منجر به مرگ نبوده‌اند.

در خصوص یوز ایرانی که در لیست سرخ IUCN قرار دارد و به‌شدت در معرض خطر است,  بیشترین میزان آسیب و  میزان مرگ و میر را به ترتیب از چوپانان, تصادفات جاده‌ای و شکار غیرمجاز داشته است که بر اساس آمار مستند از سال 2002 تا سال 2016 تعداد 21 فرد یوز توسط چوپانان کشته شده‌اند که 14 فرد آن‌ها با بررسی لاشه با قاطعیت مورد تایید است که جمعا برابر با 61.9 درصد تلفات است. این در حالی‌است که هیچ اطلاعات و آمار قابل اعتمادی در خصوص حمله یوز به دام‌ها در دسترس نیست و این گمان می‌رود که علت شلیک چوپانان به یوزها , به‌دلیل اشتباه گرفتن آن‌ها با پلنگ به‌دلیل شباهت‌های ظاهری آن‌ها بوده است. همچنین از سال 2004 تا 2016 تعداد 14 فرد یوز نیز بر اثر تصادفات جاده‌ای تلف شده‌اند.

نکته‌ای که در خصوص تصادفات جاده‌ای بسیار حائز اهمیت است, این است که بدانیم چرا گربه‌سانان در شب وسط جاده میخ‌کوب می‌شوند. ساختار چشم گربه‌سانان, تعداد بسیار زیادی سلول‌های استوانه‌ای دارد که در شب فعال می‌شوند و به‌شدت به کمترین نورها حساس هستند و قابلیت دیدن بهتر در شب را به آن‌ها می‌دهند, لذا پس از نگاه کردن به چراغ ماشین‌ها, موقتا دچار کوری شده و در وسط جاده میخکوب می‌شوند. لذا بهترین راه حل برای جلوگیری از وقوع تصادف و آسیب این گونه‌های نادر خاموش کردن چراغ‌ها و کاهش سرعت و توجه به تابلوهایی است که هشدار تردد گربه‌سانان را اخطار می‌دهند.

حال مسئله اینجاست که باید برای بزرگترین تهدید گوشتخواران بزرگ ایران چاره‌ای اندیشید و این تعارضات منجر به کشتار عمدی را تقلیل بخشید که این امر در گرو آموزش مردم محلی و همچنین جبران خسارات وارده به آنها, قبل از وقوع کشتار است. نجات حیات وحش بی‌مثال کشورمان امروز بیش از هر زمان دیگر نیازمند آموزش عمومی است و مشارکت تمام اقشار جامعه را می‌طلبد.

"ایمان بهلولی"