مروری بر روابط کشورهای عربی با سوریه؛ خیز اعراب برای رابطه با دمشق

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، اواخر سال 1389 بود که بسیاری از کشورهای عربی مانند عربستان، امارات، قطر،بحرین، مصر، اردن، تونس در کنار کشورهایی مانند آمریکا و انگلیس، فرانسه و ترکیه، جنگی خانمانسوز را در سوریه کلید زدند.

آنها بحرانی را شروع کردند که هدف اصلی آن ضربه زدن به جبهه مقاومت بود. در جریان این بحران حمایت همه جانبه ای از مخالفان سوری به عمل آمد، اما این تلاش‌ها راه به جایی نبرد و آرام آرام برخی کشورهای عربی ناامید از براندازی نظام سوریه، به دنبال رفع مشکل با دمشق برآمدند.

این در حالی است که برخی کشورهای عربی به ارتباطات عادی خود با سوریه ادامه دادند. در همان آغاز بحران سوریه با موافقت 18 ، مخالفت سه و رای ممتنع دو کشو عربی، سوریه از اتحادیه عرب اخراج شد، اما هم اکنون زمزمه‌های بازگشت دمشق به اتحادیه عرب را شاهد هستیم هرچند که هنوز برخی کشورهای از جمله سعودی و قطر مواضع سرسختانه در این باره دارند و مانع بازگشت سوریه هستند.

مروری به روابط برخی کشورهای عربی با سوریه

مصر و سوریه: شروع بحران سوریه با حاکمیت اخوانی‌ها در مصر همزمان بود و آنها حامی قوی مخالفان سوری بودند. خطابه آتشین «محمد مرسی» و تشویق تروریست‌ها برای رفتن به سوریه معروف است. با ساقط شدن حکومت اخوانی «محمد مرسی»، رویکرد دولت جدید مصر تغییر کرد، اما این به مفهوم تغییر کلی در سیاست قاهره در قبال دمشق نبود. مصر خواهان ورود معارضان به ساختار حکومت است و بازگشت سوریه به اتحادیه عرب را مشروط به اصلاحات سیاسی در سوریه کرده است.

در عین حال برخی دیدارها و تحولات نشان دهنده، اتفاقات مثبت در زمینه روابط مصر و سوریه است.

اردن-سوریه: دو کشور همسایه گام‌های مثبتی را در زمینه احیای روابط برداشته‌اند از گفتگوی تلفنی «عبدالله دوم» شاه اردن با «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه گرفته تا از سرگیری پروازها میان دمشق و امان و نشست وزیران انرژی سوریه، لبنان، مصر و اردن در امان بر سر تسریع احداث خط گاز عربی از مصر به لبنان و نیز برخی دیدارهای مقامات نظامی دو کشور و بازگشایی گذرگاه راهبردی جابر میان دو کشور.

روابط الجزایر-سوریه: الجزایر از همان ابتدا رویه متفاوت از دیگر کشورهای عربی در قبال بحران سوریه اتخاذ کرد و با اخراج دمشق از اتحادیه عرب مخالف بود و هم اکنون هم پرچمدار تلاش‌ها برای بازگشت سوریه به اتحادیه عرب است.

روابط عراق-سوریه: روابط دو کشور همسایه در طی بحران سوریه خوب و روابط رو به رشد بوده است. این کشور در کنار الجزایر و لبنان در زمره کشورهای مخالف اخراج سوریه از اتحادیه عرب در سال 2011 بود. عراق حتی تا مرحله دعوت از دمشق برای شرکت در کنفرانس بغداد هم پیش رفت، اما زیر بار فشار آمریکا و برخی متحدان منطقه ای آن دعوت از دمشق را پس گرفت.

روابط تونس و دمشق: تونس در آغاز بحران سوریه در کنار مخالفان سوری قرار گرفت و در همان سال‌های اولیه بحران سوریه، هزاران تونسی به سوی سوریه سرازیر شدند. دولت تونس روابط خود با دمشق را قطع کرد، اما پس از گذشت حدود 9 سال دیداری میان وزیران خارجه تونس و سوریه در سازمان ملل و در جریان نشست های مجمع عمومی سازمان ملل رخ داد.

روابط امارات و سوریه: امارات هم در ابتدا از حامیان قوی مخالفان سوری بود، اما به دنبال شکست ائتلاف ضد سوریه در رسیدن به اهداف خود، ابوظبی هم مسیر عادی سازی روابط با دمشق را به ویژه از سال 2018 به بعد در پیش گرفت.

امارات و سوریه قراردادی برای ساخت نیروگاه برق خورشیدی امضا کردند که اولین سرمایه‌گذاری یک کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس در سوریه پس از یک دهه ناآرامی در سوریه است.

در نوامبر گذشته، وزیر خارجه امارات در سفر به دمشق با «بشار اسد»، رئیس جمهوری سوریه دیدار کرد.

پرواز مستقیم میان سوریه و امارات از سرگرفته شد که ازسرگیری پروازهای مستقیم میان سوریه و امارات بخش تازه‌ای از روند تقویت روابط میان دو کشور است.

«بشار اسد»، رئیس جمهوری سوریه، در تماس تلفنی با «محمد بن زاید»، ولیعهد ابوظبی، روابط دوجانبه و راه‌های گسترش آن را بررسی کرد.

دو کشور همچنین در مسیر توسعه همکاری ها در بخش انرژی گام برداشتند.

روابط عربستان-سوریه: عربستان با شروع بحران سوریه در راستای همراهی با سناریو آمریکا به دشمنی شدید با دمشق روی آورد و این درحالی بود که روابط خوبی قبل از بحران با سوریه داشت.

ریاض در کنار کمک های مالی گسترده به تروریست‌ها طی سال‌هایی که از بحران سوریه می‌گذرد، هزاران تروریست را روانه سوریه کرد و در بی ثباتی سوریه نقش زیادی داشته است.

طی سال‌های گذشته نشانه هایی از برقراری روابط میان عربستان و سوریه نمایان شد و اینکه ریاض قصد مهیا کردن شرایط برای بازگشایی سفارت در دمشق است؛ اما به ناگاه «عبدالله المعلمی» نماینده عربستان در سوریه موضع تندی علیه بشار اسد رئیس جمهوری سوریه و دمشق اتخاذ کرد و برای بازگشت سوریه به اتحادیه عرب شرط گذاشت و مدعی شد: عربستان از بازگشت سوریه به جمع کشورهای عربی و آغوش مشترکشان یعنی اتحادیه عرب استقبال می‌کند و اگر سوریه بتواند خود را از کنترل طرف‌های بیگانه و تصمیم‌گیری‌های آنها رهایی بخشد، مسیرش به سوی این هدف باز است.

روابط قطر-سوریه: قطر کشوری است که در روند بحران سوریه نقش زیادی ایفا کرد. این کشور با استفاده از سه ابزار پول، رسانه و دخالت نظامی در سوریه، در زمره کشورهای عربی  است که بیشترین نقش را در بی ثباتی سوریه داشته است.

هم اکنون هم قطربا عادی سازی روابط کشورهای عربی با سوریه مخالف است. «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» اخیرا و به دنبال دیدار وزیر خارجه امارات از سوریه گفت: امیدواریم کشورها اشتیاقی به برداشتن گام های بیشتر به سوی سوریه نشان ندهند.

جدیدترین تحولات در روابط کشورهای عربی با سوریه

یک منبع در وزارت امور خارجه سوریه به خبرگزاری اسپوتنیک اعلام کرد که «بدر بن حمد البوسعیدی» وزیر امور خارجه عمان امروز دوشنبه در قالب دیداری رسمی وارد دمشق خواهد شد و با «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه و «فیصل المقداد» وزیر امور خارجه این کشور دیدار خواهد کرد.

وزیر امور خارجه عمان قرار است با مسئولان سوری در خصوص روابط دوجانبه و مسائل مورد علاقه دو طرف گفت‌وگو کند.

همزمان «احمد ابوالغیط» دبیرکل اتحادیه عرب روز یکشنبه در نشست مشورتی وزیران امور خارجه کشورهای عربی در کویت، اعلام کرد : شرایط برای بازگشت سوریه به اتحادیه عرب و رفع تعلیق عضویت آن، همچنان مهیا نیست. موضوع بازگشت یک کشور به اتحادیه عرب و دعوت از آن برای شرکت در نشست سران، مستلزم رایزنی، گفت‌وگو و نگاه کشورهای عضو و برداشتن برخی گام‌ها ازجانب سوریه است.

واقعیت این است که دولت و ملت سوریه در جنگ ائتلاف بین المللی پیروز شده‌اند. موفقیت های راهبردی در عرصه های میدانی و سیاسی و نظامی طی سالهای گذشته، هم باعث ارتقای جایگاه سیاسی سوریه در معادلات منطقه و میان کشورهای عربی شده است و هم سبب شده است که از مخرب ترین و خطرناک‌ترین بحران‌های یک سده اخیر درنظام بین المللی سربلند بیرون آید.

در واقع این همان واقعیتی است که سبب شده است کشورهای عربی از مواضع خصمانه چند ساله خود دست بردارند و به دنبال از سرگیری روابط با دمشق برآیند، هرچند هنوز مقاومت عجیبی بر سر راه بازگشت سوریه به اتحادیه عرب و برداشتن برخی گام‌ها از سوی کشورهای عربی به سمت سوریه وجود دارد که این با توجه به فشار آمریکا علیه برخی کشورهای عربی به ویژه برخی کشورهای حوزه خلیج فارس طبیعی به نظر می‌رسد.

به هر حال روی آوردن کشورهای عربی به سوی دمشق نشان از شکست پروژه های سرنگونی نظامی سیاسی مستقر در سوریه است. با وجود مقاومت سرسختانه برخی کشورهای عربی در برابر بازگشت سوریه به اتحادیه عرب و برقراری روابط با دمشق، اما می‌توان پیش بینی کرد که این روند تداومی نخواهد داشت و این کشورهای عربی راه دمشق را خواهند پیمود.

انتهای پیام/