خسارت ۵۹ هزار میلیاردی گرد و غبار فقط در ۶ استان کشور!

به گزارش گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا؛ علی محمد طهماسبی بیرگانی با اشاره به شروع تدوین آیین‌نامه گرد و غبار کشور از سال 1386، اظهار کرد: اولین آیین‌نامه گرد و غبار تحت عنوان "آیین‌نامه آمادگی مقابله با آثار زیانبار پدیده گرد و غبار" در سال 1388 ابلاغ شد و سپس با توجه به تجربیات حاصل از اقدامات اجرایی و مطالعاتی در کشور، اصلاحاتی در این آیین‌نامه به وجود آمد و نهایتا تحت عنوان "آیین‌نامه هماهنگی پیشگیری و مدیریت پدیده گرد و غبار" اردیبهشت امسال ابلاغ شد.

وی تصریح کرد: در خصوص پدیده گرد و غبار، مطالعاتی از سوی ستاد ملی سیاست‌گذاری و هماهنگی ‌مدیریت‌ مقابله با‌ پدیده گرد و غبار با همکاری دستگاه‌های ذی‌ر‌بط همچون  سازمان‌های زمین شناسی، هواشناسی و جنگل‌ها انجام شد و بر اساس این مطالعات مشخص شد که وسعتی در حدود 35 میلیون هکتار مناطق غبارخیز در کشور داریم که پراکندگی آن‌ها در 23 استان است.

دبیر ستاد ملی ‌سیاست‌گذاری و هماهنگی ‌مدیریت‌ مقابله با‌ پدیده گرد و غبار، گفت: مقدار غبار گسیل شده از این وسعت، 4 میلیون و 230 هزار تن در سال برآورد شده است که به طور میانگین (غبار ویژه) معادل 122 کیلوگرم در هکتار ذرات کمتر از یک صد میکرون است. 

طهماسبی ادامه داد: از این وسعت حدود یک میلیون و 463 هزار هکتار در محدوده تالاب‌ها و حدود 2.5 تا 3 میلیون هکتار هم در زیستگاه‌های تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارند. سایر مناطق در اراضی زراعی و مناطق بیابانی مرتعی و سایر کاربری‌ها قرار گرفته که تحت مدیریت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور است.

وی از تدوین برنامه عمل داخلی 10 ساله برای مدیریت و کنترل پدیده گرد و غبار در کشور خبر داد و گفت: بر مبنای مطالعات انجام شده، یک برنامه عمل داخلی 10 ساله از سال 1400 تا 1410 برای 15 دستگاه و همه استان‌های کشور مشتمل بر 23 استان غبارخیز و 8 استان دیگر تهیه و به استان‌ها ابلاغ شده است. در این برنامه تمام وظایف دستگاه‌ها به صورت مکان محور و نیز اعتبارات آن‌ها مشخص شده است. مقرر شده که این برنامه در شورای عالی استان‌ها ملاک عمل اقدامات آتی مدیریت، سازگاری و مقابله با گرد و غبار قرار گیرد.

دبیر ستاد ملی ‌سیاست‌گذاری و هماهنگی ‌مدیریت‌ مقابله با‌ پدیده گرد و غبار در خصوص مناطق غبارخیز برون مرزی توضیح داد: مطالعه‌ای برای مناطق پیرامونی کشور انجام شده است که در آن بیش از 20 کشور مورد بررسی قرار گرفته‌اند. بر این اساس این مطالعه، در مجموع وسعتی معادل 270 میلیون هکتار مناطق غبارخیز شناسایی شده است که از جهات مختلف گرد و غبار را به سمت کشور ما گسیل می‌کنند. مجموع غبارخیزیِ برآورد شده نزدیک به 150 میلیون تن و غبار ویژه آن 540 کیلوگرم در هکتار است که حدود 3 برابر بیشتر از غبار ویژه تولید شده در داخل کشور است.

وی با بیان اینکه برای 8 کانون گرد و غبار پیرامونی کشور، یک برنامه عمل منطقه‌ای تهیه شده است،تصریح کرد: برنامه عمل منطقه‌ای منشأهای گرد و غبار برون مرزی منطبق بر مطالعات شناسایی مناطق در خارج از کشور است و بر این اساس 2 زیربرنامه یکی برای غرب آسیا و دیگری برای بخشی از آسیای میانه تهیه شده است. زیربرنامه غرب آسیا عمدتا کشورهای حاشیه خلیج فارس را در برمی‌گیرد و زیربرنامه آسیای میانه هم کشورهایی که در شمال و شرق کشور ما هستند را شامل می شود.

طهماسبی بیرگانی از تصمیم‌گیری برای به اشتراک گذاشتن برنامه عمل منطقه‌ای با سازمان‌های بین‌المللی خبر داد و گفت: تصمیم بر این است که بخش شرق و شمال شرق را با "اسکاپ" و "اپدیم" که دفترش در تهران است مورد پیگیری قرار دهیم و برنامه عمل غرب آسیا را با "اسکوآ" یا "یو ان دی پی" پیگیری کنیم.

وی در خصوص  اعتبارات تخصیص یافته به بحث کنترل گرد و غبار بیان کرد: عمده اعتبارات تخصیص یافته به بحث گرد و غبار از محل صندوق توسعه ملی بوده و از سال 1396 تا 1399 ادامه پیدا کرده است. کل مبلغ اختصاص یافته به این امر برابر با 370 میلیون یورو و دلار (بعضی سال‌ها به یورو و بعضی سال‌ها به دلار) بوده است که بین 10 سازمان و 27 استان غبارخیز و غبارناک تخصیص یافته است. معادل ریالی این عدد بیش از 2500 میلیارد تومان است. 

دبیر ستاد ملی ‌سیاست‌گذاری و هماهنگی ‌مدیریت‌ مقابله با‌ پدیده گرد و غبار افزود: حدود 53 درصد از این اعتبارات به سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، 15 درصد به وزارت جهاد کشاورزی، بیش از 9 درصد به سازمان حفاظت محیط زیست و حدود 20 درصد هم به وزارت نیرو اختصاص پیدا کرده است. سهم دیگر دستگاه‌ها هم با توجه به وظایف و ماموریت‌هایی که داشتند کمتر از یک درصد بوده است.

طهماسبی بیرگانی گفت: با استفاده از این اعتبارات چیزی در حدود 85 هزار هکتار عملیات نهال‌کاری و بوته‌کاری، حدود 160 هزار هکتار مراقبت، آبیاری و واکاری، قریب به یک میلیون و 750 هزار هکتار حفاظت و قرق، 100 هزار هکتار مدیریت رواناب، 26 هزار هکتار مالچ پاشی توام با نهالکاری، 3 هزار هکتار بادشکن زنده و غیرزنده و 2500 هکتار هم تله رسوبگیر اجرا شده است. برای سال 1400 هم اعتباراتی پیش بینی شده که تخصیص این اعتبارات از محل صندوق توسعه ملی نیست.

دبیر ستاد ملی ‌سیاست‌گذاری و هماهنگی ‌مدیریت‌ مقابله با‌ پدیده گرد و غبار در خصوص اقدامات اجرایی در خارج خاطرنشان کرد: متاسفانه تاکنون موفق به انجام اقدام مشترکی در خارج از کشور نشده‌ایم به این دلیل که برای کشورهای اطراف ما موضوع گرد و غبار چندان در اولویت قرار ندارد اما تصمیم داریم کار را در قالب برنامه‌های عمل زیرمنطقه‌ای از کشور عراق شروع کنیم. قبل از فراگیری بیماری کرونا، درخواستی از سوی این کشور صورت گرفت ولی به دلیل وضعیت موجود، انجام کار به تعویق افتاد.

دبیر ستاد ملی ‌سیاستگذاری و هماهنگی ‌مدیریت‌ مقابله با‌ پدیده گرد و غبار با اشاره به خسارت های زیستی و اقتصادی پدیده گرد و غبار، تصریح کرد: برای برآورد خسارت پدیده گرد و غبار به منابع زیستی و اقتصادی، مطالعه ای برای 6 استان شاخص خوزستان، ایلام، کرمانشاه، سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و هرمزگان انجام دادیم که بر اساس قیمت های پایه سال 1397، این پدیده در حدود 590 هزار میلیارد ریال خسارت در دوره 3 ساله به منابع زیستی و اقتصادی این 6 استان وارد کرده است. 

وی افزود: این استان ها به گونه ای انتخاب شده اند که بتوانند یک پراکنش مناسب از کل کشور داشته باشند. این محاسبه در بخش های مختلف کشاورزی، خانوار، صنعت، بهداشت و درمان و... انجام شده است. بررسی ها نشان می دهد که حدود 54 درصد کل این خسارت ها به تنهایی مربوط به زیربخش های مختلف کشاورزی بوده است. 

طهماسبی بیرگانی تاکید کرد: این خسارت ها حدود 1.02 تولید ناخالص این 6 استان را در بر می گیرد که عدد قابل توجهی است و با اجرای یک برنامه درست می توان جلوی این خسارت را گرفت.

انتهای پیام/