روایت «یحیی»؛ از چتربازی در ارتش شاهنشاهی تا فرماندهی در دفاع مقدس

خبرگزاری تسنیم، کمیل فرحزادی:

حقیقتاً پیش از آنکه کتاب را آغاز کنم، انتظار نداشتم با روایتی از زندگی کسی روبرو شوم که قبل از انقلاب در ارتش شاهنشاهی حضور داشته است، از ساواک گلوله خورده، در جنوب لبنان با رژیم صهیونیستی جنگیده، همراه با امام(ره) در پاریس حاضر بوده، با حزب کوموله و دموکرات در کردستان جنگیده و از مغزهای متفکر‎ عملیات‌‎های ایران در جنگ تحمیلی محسوب می‌شده است.

 داستان آن جایی جالب‌‎تر می‌‎شود که راوی در قید حیات است و  در حال حاضر، در سمت دستیار و مشاور عالی فرماندهی معظم کل قوا خدمت می‌‎کند. کتاب روایتگر فصلی از زندگی سردار سرلشکر سید یحیی صفوی ا‎ست‎.

در کتاب «یحیی» روایت زندگی کسی را می‌‎خوانیم که که در اکثر نقاط عطف اوایل انقلاب‎ اسلامی در صحنه حاضر بوده است. جذابیت کتاب برای من تا جایی بود که اواخر آن، فارغ از روند داستان، سراغ کتاب می‌‎رفتم تا دوباره در فضای داستان، جنگ و زیبایی‌‎های زندگی مشترک آقا یحیی با همسرشان قرار بگیرم و با راوی در حال و هوای جبهه قرار بگیرم و با او در فضای جبهه و جنگ نفس بکشم.

روایت کتاب «یحیی» از سال‎‌های کودکی راوی آغاز می‌‎شود. سرلشکر صفوی، فرزند پنجم خانواده صفوی است که در کنار خواهران و برادرانش در روستا زندگی می‌‎کرد. داستان از حوالی پنج ‎سالگی راوی «یحیی» آغاز می‌‎شود؛ زمانی که خانواده به دلیل مشکلات شغلی پدر، تصمیم می‌‎گیرند از «همام»، روستای محل تولد، برای ساختن یک زندگی جدید به اصفهان کوچ کنند. راوی کتاب «یحیی»، دبستان و دبیرستان را در همین شهر ‎گذراند و پیش از کنکور، در سال 48 مادرش را از دست داد. او کنکور داد و توانست در رشته زمین‎‌شناسی دانشگاه تبریز قبول شود. قبولی راوی در دانشگاه را که در سال 1350 اتفاق افتاد، می‌توانیم فصل تازه زندگی او بدانیم. قبولی او در واقع آغاز مسیر مبارزه جدی او با حکومت شاهنشاهی‎ است.

راوی کتاب «یحیی» در دانشگاه با مهدی باکری و جمعی دیگر از دانشجویان مسلمان آشنا می‌‎شود و با همراهی دوستانش علاوه بر مبارزه با رژیم شاهنشاهی، دانشجویان مسلمان را به عنوان پرچمدار مبارزه با رژیم شاه در دانشگاه معرفی می‌‎کند؛ فضایی که پیش از آن در اختیار جریان چپ بود و آن‎ها سردمدار مبارزه با نظام شاهنشاهی در دانشگاه شناخته می‌‎شدند.

بخش دیگر خاطرات کتاب «یحیی» به دوران پس از دانشگاه راوی اختصاص دارد. او پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه در سال 1354، عازم خدمت سربازی شد. پس از آموزش و به خاطر آمادگی جسمانی خوب در تیپ 55 هوابرد شیراز آموزش چتربازی دید. سرلشکر صفوی پس از آموزش‌‎های تخصصی‌‎ای که دیده بود، در گروهان به عنوان فرمانده انتخاب شد؛ این در حالی است که او نیروی آموزشی بود. راوی در جایی می‌‎گوید: «از هواپیما که بیرون می‌‎پریدیم، می‌‎گفتم: خدایا ما فدای شاهنشاه آریامهر نشویم!»

راوی «یحیی» پس از خدمت سربازی و برای چهلم شهدای قیام مرد قم، به تبریز رفت. در آن روز پس از حمله نیروهای شاهنشاهی، مردم قیام کردند، پس از بالا گرفتن درگیری‌‎ها، راوی و دوستانش که با ماشین در شهر می‎‌گشتند، به ساواکی‌‎ها برخورد کردند که در نهایت به تیر خوردن راوی کتاب منجر شد. پس از بروز این حوادث و ریختن ساواکی‌‎ها به خانه پدری راوی و دستگیری برادرانش، او تصمیم می‌گیرد از کشور خارج شود.

سرلشکر سیدیحیی صفوی در این بخش از کتاب به ادامه زندگی در خارج از کشور اشاره می‌کند. او مدتی در دمشق به سر می‌برد و با همراهی سید محمد غرضی که با نام مستعار «حیدری» فعالیت می‌‎کرد، تصمیم می‌‎گیرد راهی حومه سوریه و یک اردوگاه فلسطینی شود تا تحت آموزش‌‎های نظامی قرار گیرد. پس از آنکه امام(ره) به پاریس تبعید شدند، راهی نوفل‌لوشاتو می‌شود و در آنجا بخشی از کارها را بر عهده می‎‌‌گیرد. پس از آن که امام(ره) تکلیف کردند همه به ایران بروند و در میان مردم فعالیت کنند، سرلشکر صفوی نیز راهی وطن می‎‌شود. بازگشت او با اوج گیری درگیری‌‎ها با ساواک همزمان می‎‌شود و مجموع این مبارزات منجر به پیروزی انقلاب اسلامی ایران در تاریخ 22 بهمن 1357 می‌‎شود.

با پیروزی انقلاب، اسم مستعار «رحیم» که برای شناسایی نشدن سرلشکر صفوی انتخاب شده بود، روی او ماند. پس از پیروزی انقلاب و با آغاز غائله کردستان، راوی «یحیی» به کردستان شتافت تا در مقابل کومله و دموکرات و دیگر گروه‌هایی که در مقابل انقلاب اسلامی می‎‌جنگیدند، قرار بگیرد. در همین گیر و دار او با همسرش آشنا شد و اوایل سال 1359 با هم ازدواج کردند. پس از به پایان رسیدن غائله کردستان و آزادسازی سنندج و بانه، خاطرات کتاب «یحیی» به روایت خاطرات راوی از روزهای دفاع مقدس اختصاص می‌یابد.

این بخش از کتاب علاوه بر روایت زندگی سرلشکر صفوی، روایت روزهای آغازین جنگ و به نوعی تاریخ شفاهی جنگ نیز هست. راوی به خاطر سوابق مبارزاتی، آموزش‎‌های خاصی که دیده بود و جنگ‎‌دیده بودن از همان ابتدا جزو فرماندهان رده بالای جنگ محسوب می‎‌شد و طبیعتاً شنیدن تاریخ جنگ و سلسله اتفاقات و عوامل مؤثر در پیروزی‌‎ها و شکست‎‌ها از زبان یک فرمانده که از ابتدا در جریان امور بوده، حائز اهمیت است. سرلشکر صفوی اوایل جنگ همراه با حسن باقری و غلامعلی رشید طراح عملیات‎‌های جبهه جنوب بود و پیوسته در جبهه حضور داشت. روایت پشت پرده عملیات‌ها که با زبانی روان، دلچسب و شیرین از جنگ، آمیخته با سختی‎‌ها و شیرینی‎‌های زندگی متأهلی آقا یحیی و خانم مهرشاد شبابی روایت می‎‌شود.

شنیدن نام فرماندهان معروف جنگ چه در غرب و چه در جنوب مختصات مبارزه آن‎ها را برای ما معلوم می‎‌کند. با توجه به اینکه راوی «یحیی» هم در جبهه غرب و هم در جبهه جنوب و پس از آن به صورت ستادی از فرماندهان رده بالا بود، با بسیاری از فرماندهان حشر و نشر داشت که شنیدن نام فرماندهان مطرح جنگ از زبان راوی و آشنایی با محل فرماندهی آن‎ها و نقششان در جنگ شیرینی روایت را دوچندان می‎‌کند.

شهید محمد بروجردی، شهید مصطفی چمران، شهید حسین خرازی، شهید صیاد شیرازی، شهید همت، شهید حسن باقری، شهید حاج قاسم سلیمانی و جاویدالاثر حاج احمد متوسلیان بخشی از فرماندهان مطرح جنگ هستند که در خلال کتاب «یحیی» نام آن‎ها را از زبان سرلشکر سید یحیی صفوی می‎‌شنویم.

راوی در بخشی از این کتاب، چگونگی شکستن حصر آبادان و عملیات‎‌های مختلف رزمندگان اسلام را در جبهه جنوب شرح می‎‌دهد و کتاب با عملیات بیت‌المقدس و فتح خرمشهر به پایان می‎‌رسد. کتاب «یحیی» بخشی از تاریخ انقلاب و جنگ را در آیینه زندگی سرلشکر سیدیحیی صفوی شرح می‎‌دهد؛ شرحی حدوداً 11 ساله از سال 1350، یعنی سال ورود او به دانشگاه تا سال 1361 و فتح خرمشهر.

کتاب «یحیی» را محمدعلی آقامیرزایی نوشته و انتشارات مرزوبوم آن را در 400 صفحه منتشر کرده است.

انتهای پیام/