فاصله آثار ارزیابی شده در جشنواره فجر با شعر اصیل/ با اتفاق تازه‌ای روبرو نبودیم
داور شانزدهمین جشنواره شعر فجر می‌گوید: اغلب آثار ارزیابی شده در این دوره با شعر اصیل که شعر همه ساحت‌های زندگی است، فاصله داشتند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، روز گذشته دبیرخانه جشنواره شعر فجر فهرست نامزدهای نهایی این جشنواره را به همراه داوران در پنج گروه ادبی شعر کلاسیک، شعر نو(قالب‌های نیمایی و سپید)، شعر محاوره، شعر کودک و نوجوان و درباره شعر(پژوهش‌های حوزه شعر) را معرفی کرد.
بر این اساس سعید بیابانکی، علی داوودی، محمدمهدی سیار، حمیدرضا شکارسری، قادر طراوت‌پور، میلاد عرفان‌پور و محمدسعید میرزایی داوری سه بخش بزرگسالِ شعر کلاسیک، شعر نو و شعر محاوره شانزدهمین دوره جشنواره بین‌المللی «شعر فجر» را برعهده داشتند. غلامرضا بکتاش، بابک نیک‌طلب و حمید هنرجو داوری بخش شعر کودک و نوجوان و محمود اکرامی‌فر، محمدرضا تقی‌دخت و سیدعلی میرافضلی داوری بخش «درباره شعر» را بر عهده داشتند.
در این دوره کتاب‌های منتشر شده در سال 1399 بررسی شده که شامل دو هزار و 609 اثر است. از این میان تعداد دو هزار و 106 اثر در حوزه شعر بزرگسال، 364 اثر در حوزه کودک و نوجوان و 139 اثر در بخش درباره شعر بوده است. اما کمیت و کیفیت آثار ارزیابی شدن در نگاه داوران چگونه بوده است؟
شعرهای این دوره عمدتاً غزل‌زده بودند
میلاد عرفان‌پور، از داوران شانزدهمین دوره جشنواره شعر فجر در این زمینه به تسنیم گفت: در بخش شعر کلاسیک به لحاظ کمی، آثار نسبتاً خوبی داشتیم، اما به لحاظ کیفی در این بخش شعرها، عمدتاً غزل‌زده بودند و کمتر به قوالب دیگر توجه جدی شده بود. درست است که غزل عروس قالب‌های شعر فارسی است، اما قوالب دیگر نیز کارکردها و زیبایی‌های بسیاری دارند که جا دارد شاعران از آنها نیز بهره ببرند.
بی‌توجهی شاعران به شعر نیمایی در این دوره جشنواره فجر
وی ادامه داد: در حوزه شعر نو و سپید، کیفیت کارها مناسب نبود و به شعر نیمایی هم بسیار کم پرداخته شده بود. در مجموع به نظر من کیفیت آثار نسبت به سایر سال‌ها چنگی به دل نمی‌زد.
عرفان‌پور گفت: در مجموع باید بگویم که ما در شعر سال 99 با اتفاق تازه‌ای روبرو نبودیم، به لجاظ مضامین انتخابی شاعران نیز باید بگویم که مضامین عمدتا تکرار مکررات بود. آثار برگزیده تا حدودی به سمت نوگرایی رفته بودند اما انتظار باز هم بیشتر از این بود.
غالب آثار با شعر اصیل فاصله داشتند
وی با بیان این مطلب که نبود اندیشه و فلسفه از جمله آسیب‌های شعر در سال‌های اخیر به شمار می‌رود، یادآور شد: متأسفانه داوری آثار سال 99 نشان داد، همچنان این مشکل پابرجاست. از سوی دیگر، در این دوره هم غالب کتاب‌ها با شعر اصیل که شعر همه ساحت‌های زندگی است فاصله بسیاری داشتند.
3 فقدان در شعر دوره شانزدهم
عرفان‌پور با اشاره به سه نقطه ضعف آثار سال 99 که در شانزدهمین جشنواره شعر فجر بررسی شدند، اضافه کرد: مهمترین نقاط ضعف آثار را باید سه فقدان عنوان کرد؛ اول فقدان نوآوری اصیل مبتنی بر سنت، البته منظور از این فقدان کمبود نوآوری و میزان پایین توجه به این نوآوری است. دوم، فقدان جهان‌بینی و اندیشه، تفکر پشت شعرها؛ و سوم، فقدان روح و ظرفیت تأثیرگذاری و انس شاعر با موضوع شعرهایی که سروده است.
ولیئی: ضعف کمی و کیفی در بخش نقد ادبی
پیش از این نیز قربان ولیئی، دبیر علمی این دوره از جشنواره درباره کمیت و کیفیت آثار منتشر شده در سال 99 که در شانزدهمین دوره بررسی شدند، گفت: واقعیت این است که در سال 99 در مجموع یک ضعف عمومی در هر شاخه‌ای وجود داشت؛ به ویژه در حوزه «درباره شعر» که ما هم به لحاظ کمی و هم کیفی شاهد تنزل آثار بودیم.
به گفته دبیر علمی شانزدهمین دوره جشنواره شعر فجر، از سوی دیگر، در حوزه کودک و نوجوان به ویژه نوجوان نیز تعداد آثار بسیار اندک بود. در بخش «درباره شعر» که نقد و نظریه ادبی را در خود جای می‌دهد، کار تولیدی و تألیفی و بومی شده بسیار اندک است. نه اینکه نیست، کارهای درخشانی هم صورت گرفته است، اما به شدت به لحاظ کمی و کیفی در نظریه و نقد ادبی ضعف داریم.
فقدان خلاقیت و نوآوری
وی با اشاره به آسیب‌های شعر نوجوان نیز اضافه کرد: مهمترین آسیب تکرار است و تکرار. به این معنی که خلاقیت و نوآوری کم مشاهده می‌شود. در حوزه «درباره شعر» و در حوزه «شعر نوجوان» اساساً ما با فقر جدی کتاب مواجه هستیم. به نظر می‌رسد که در حوزه شعر نوجوان ما با نزول چشمگیر مواجه شدیم؛ چه از نظر کمی و چه از نظر کیفی.
ولیئی یادآور شد: در حوزه شعر بزرگسال نیز بررسی‌ها نشان می‌دهد که به لحاظ زبانی، تصویر و تخیل ما با نوآوری چندانی مواجه نیستیم. همچنین عنصر دیگری که جلب توجه می‌کند، فقدان اندیشه است. نظام اندیشه‌ای منسجم و محکمی در شعرها مشاهده نمی‌شود. از سوی دیگر، نبود تنوع در حوزه‌های محتوایی و خلاقیت نیز از دیگر آسیب‌هاست. در اکثر اشعار ما با یک همسانی مواجه هستیم. به نظر می‌رسد، این یکسانی همان افت هنر باشد؛ زیرا هنر مبتنی بر فردیت و کشف‌های شخصی است.
در سال‌های اخیر داوران جشنواره‌های فجر از عدم تقارن کیفیت و کمیت آثار گلایه دارند. سرعت انتشار کتاب‌های شعر تا اندازه‌ای موجب شده که شعرهای ناپخته با ایرادات فراوان به عرصه نشر برسند. در این میان، شاعران جوان و استعدادهای تازه علاقه بسیاری به چاپ کتاب‌هایشان دارند.
انتهای پیام/
