عدم‌النفع ۶ میلیارد دلاری از تأخیر در توسعه بزرگترین میدان نفتی مشترک ایران/ برنامه شرکت ملی نفت برای "آزادگان" چیست؟
سالها توسعه میدان مهم نفتی آزادگان با تأخیر مواجه شده و در کنار ابهاماتی که در تکمیل فاز نخست آزادگان جنوبی وجود دارد، برنامه شرکت ملی نفت برای توسعه فاز دوم میدان آزادگان جنوبی و آزادگان شمالی مشخص نیست.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، در غرب ایران در مجاورت مرز ایران و عراق، یک مخزن نفتی واقع شده که از نظر حجم ذخایر درجای نفت یکی از بزرگترین میادین نفتی جهان است. این میدان در خاک ایران با نام "آزادگان" و در خاک عراق با نام "مجنون" شناخته می شود.
میدان آزادگان (شمالی و جنوبی) دهمین میدان نفتی بزرگ جهان و چهارمین میدان بزرگ نفتی ایران پس از میادین اهواز، گچساران و مارون است؛ این میدان بزرگترین میدان مشترک نفتی کشور بوده که در منطقه دشت آبادان، در حدود 80 کیلومتری غرب و جنوب غرب اهواز و در امتداد مرز ایران و عراق قرار دارد.
این میدان دارای 4 مخزن سروک، کژدمی، گدوان و فهلیان بوده که بیش از 33 میلیارد بشکه، نفت درجای آن است و توسعه آن تاکنون در قالب دو بخش آزادگان جنوبی و آزادگان شمالی دنبال شده است.
مطالعاتی که نتیجه آن مشخص نشد!
خرداد ماه امسال تفاهم‌نامه مطالعه بخش شمالی میدان آزادگان بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت توسعه نفت و گاز پرشیا، تفاهم‌نامه مطالعه بخش مرکزی میدان آزادگان میان شرکت ملی نفت ایران و شرکت‌های پتروپارس و پتروایران و تفاهم‌نامه مطالعه بخش جنوبی میدان آزادگان میان شرکت ملی نفت ایران و شرکت‌های گسترش انرژی پاسارگاد و انرژی‌دانا امضا شد. مطالعاتی که از سرنوشت آن خبری منتشر نشد.
برنامه شرکت ملی نفت برای آزادگان چیست؟
محسن خجسته‌مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، 16 مهرماه در آیین تکریم و معارفه مدیران عامل پیشین و سرپرست جدید شرکت نفت و گاز اروندان گفت: "در تکمیل میدان نفتی آزادگان جنوبی 7 سال تأخیر داریم؛ 6 میلیارد دلار عدم‌النفع این میدان است چه کسی واقعاً باید پاسخگوی این خسارت باشد؟"
خجسته مهر، همچنین ششم دی ماه در خصوص میدان آزادگان گفت: "برای میدان مشترک آزادگان در بخش شمالی در حال مذاکره با شرکت‌های خارجی هستیم تا فاز دوم میدان توسعه یابد؛ آزادگان جنوبی قراردادی به ارزش 5.6 میلیارد دلار دارد و اکنون یکی از شرکت‌های داخلی در حال تکمیل و توسعه آن است و برنامه ما شتاب‌بخشی و تکمیل و توسعه کامل میدان آزدگان است و خوشبختانه اتفاق‌های مطلوبی در این زمینه رخ داده است. تا پایان امسال 17 حلقه چاه از چاه‌هایی که در این میدان تولیدی نبودند، تعمیر و تولیدی می‌شوند. اوایل سال 1402 توسعه کامل میدان انجام می‌شود و در مرحله نخست 320 هزار بشکه تولید دارد."
تاریخچه و وضعیت فعلی آزادگان
اولین چاه اکتشافی این میدان در سال 1355 حفر شده و مجموعه مخازن عظیم این میدان با حفر دومین چاه در سال 1378 کشف شد.
از سال 2004 (1383 شمسی) توسعه فاز اول میدان آزادگان جنوبی با هدف رسیدن به تولید 320 هزار بشکه در روز آغاز شد، در این سالها شرکت‌های متعددی از شرکت INPEX ژاپن، پترو ایران، CNPC چین، تهران انرژی و پتروپارس روی این میدان ورود کردند و هم‌اکنون نیز کار توسعه آن توسط پتروپارس در حال پیگیری است.
بررسی‌های تسنیم نشان می دهد با گذشت 17 سال، میزان تولید فعلی میدان نفتی آزادگان با احتساب تولید 65 هزار بشکه‌ای در بخش شمالی این میدان، فقط 165 هزار بشکه در روز است؛ در واقع از هدفگذاری تولید 320 هزار بشکه ای فاز اول توسعه یادگان جنوبی، حدود 100 هزار بشکه محقق شده است.
البته، رضا دهقان، معاون امور توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران خردادماه سال جاری ظرفیت فعلی تولید نفت از میدان آزادگان جنوبی را بالغ بر 140 هزار بشکه نفت در روز عنوان کرد و گفت: "ظرفیت تولید از دو حوزه شمالی و جنوبی این میدان در حال حاضر رقمی بالغ بر 215 هزار بشکه تخمین زده می شود."
همچنین واحد فرآورش اصلی مرکزی این میدان (CTEP) که با ظرفیتی 320 هزار بشکه‌ای قرار بود تا انتهای سال 1400 تکمیل شود، به دلیل پیشرفت کند در اجرا، حداقل تا 2 سال آینده تکمیل نخواهد شد.
ابهام در تحقق برنامه فعلی شرکت ملی نفت
درحالی که تولید نفت از میدان آزادگان جنوبی به 100 هزار بشکه در روز رسیده و واحد فرآورش اصلی مرکزی این میدان (CTEP) حداقل 2 سال دیگر زمان نیاز دارد تا تکمیل شود؛ مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران وعده داده که اوایل سال 1402 (یعنی حدود یک سال دیگر) شاهد تکمیل توسعه میدان آزادگان و تولید 320 هزار بشکه نفت از بخش جنوبی آن هستیم.
در این خصوص چند ابهام مطرح است:
- چگونه در این زمان کم، تولید آزادگان جنوبی از 100 هزار بشکه فعلی به 320 هزار بشکه خواهد رسید؟
- برنامه شرکت ملی نفت برای فاز دوم توسعه آزادگان جنوبی و رسیدن به تولید تجمعی 600 هزار بشکه‌ای چیست؟
- دلایل تأخیر در تکمیل واحد فرآورش اصلی مرکزی این میدان (CTEP) چیست و آیا این طرح که پیشرفت کندی در اجرا دارد، تا یک‌سال آینده (ابتدای 1402) قابلیت تکمیل و بهره‌برداری دارد؟
- رضا دهقان، معاون امور توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران، پنجم بهمن ماه در نخستین نشست هم‌اندیشی شرکت ملی نفت ایران و فعالان بازار سرمایه، در خصوص توسعه آزادگان جنوبی گفت: "برای توسعه میدان آزادگان جنوبی به 1.5 میلیارد دلار سرمایه دیگر نیاز داریم که به نظر می‌رسد این پروژه می‌تواند همه پیمانکاران و سرمایه‌گذاران داخلی را در این حوزه فعال کند." آیا این میزان سرمایه مورد نیاز، تنها برای فاز دوم توسعه آزادگان جنوبی است و یا تکمیل فاز نخست نیز قرار است بخشی از این سرمایه مورد نیاز را جذب کند؟ و اگر تکمیل فاز نخست که وعده آن تا اوایل 1402 داده شده، نیاز به سرمایه دارد، این سرمایه قرار است از چه محلی و در چه زمانی جذب شود؟
وضعیت مخزن مشترک در میدان مجنون عراق
عراق در سال 2010 با کنسرسیومی با حضور شرکت شل، پتروناس و شرکت نفت عراق، قراردادی 20 ساله برای توسعه میدان مجنون به امضا رساند. این کنسرسیوم ابتدا تولید از این میدان نفتی را به 175 هزار بشکه در روز رساند و از سال 2013 با رساندن تولید به 210 هزار بشکه در روز در برداشت نفت از این مخزن مشترک پیشتاز بود.
هدفگذاری اصلاح شده در فاز 2 توسعه میدان مجنون، رسیدن به افزایش تولید تا 450 هزار بشکه در روز بود که آوریل 2020، شرکت نفت بصره اعلام کرد، "به دلیل افت قیمت نفت ناشی از شیوع گسترده کرونا در جهان، به طور موقت توسعه فاز 2 متوقف می‌شود"؛ از اینرو برآورد می شود هدفگذاری تولید 450 هزار بشکه‌ای از این میدان به سال 2024 موکول شد.
اکنون با عبور قیمت نفت از مرز 110 دلار، برآوردها بر این است که توسعه فاز دو میدان مجنون در طرف عراق بار دیگر تسریع خواهد شد.
به گزارش تسنیم، ضرورت توسعه میدان آزادگان به عنوان بزرگترین میدان نفتی مشترک کشور، یک ضرورت انکارناپذیر است، سالها توسعه این میدان مهم نفتی با تأخیر مواجه شده و در کنار ابهاماتی که در تکمیل فاز نخست آزادگان جنوبی وجود دارد، برنامه شرکت ملی نفت برای توسعه فاز دوم میدان آزادگان جنوبی و آزادگان شمالی مشخص نیست.
انتهای پیام/
