«معجزه آبخیزداری»|امکان تأمین آب شرب کشور با حفاظت از منابع آب کارستی/میزان ظرفیت آب کارستی ایران چقدر است؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم «پرونده معجزه آبخیزداری»؛ آب یکی از ارزشمندترین نعمت های الهی در منابع طبیعی است و 70 درصد سطح کره زمین را آب در برگرفته که فقط 2 درصد آن شیرین و قابل شرب است. یکی از انواع آب ها که از کیفیت بسیار خوبی برخوردار است و حتی برای  مصارف شرب و آشامیدن نیز مناسب است، آب های کارستی است.

در تعریف کارست باید گفت کارست پدیده‌ای در پوسته زمین است که آثار آن به اشکال مختلف از قبیل حفره ‌و غار، در سطح و زیر سطح دیده می‌شود؛ علت ایجاد کارست به شکستگی‌ها و قابلیت انحلال توده ‌سنگ مربوط می‌شود که در نتیجه آن یک سیستم آب زیرزمینی می‌تواند شکل بگیرد.

از همین پرونده بیشتر بخوانید:

تأمین آب 50 درصد کشور اروپایی از آب کارستی

بررسی ها نشان می دهد بهره برداری از آب های کارستی به منظور رفع نیازهای آبی در کل دنیا در حال انجام است؛ در این باره رانک بیات کارشناس زمین شناسی می گوید: به طور کلی بیشترین پوشش کره زمین را سنگ‌های آهکی تشکیل می‌دهند و نیاز آبی25درصد جمعیت دنیا و 50 درصد کشورهای اروپایی از منابع کارستی تامین می‌شود، ایران نیز از لحاظ دارا بودن این منابع بسیار غنی است.

این کارشناس با اشاره به اینکه یکی از عوامل ایجاد کارست فعالیت‌های تکتونیکی زمین است، تصریح می کند: بیشترین منابع کارستی ایران در دوره اول زمین شناسی شکل گرفته اند و غارها قابل لمس‌ترین کارست ها هستند که با حفاظت از آن‌ها می‌توانیم تا حد زیادی از چالش کم آبی عبور کنیم.

مزیت آب های کارستی نسبت به آب های آبرفتی

از دلایل عمده استفاده مردم جهان از آب های کارستی، به خاطر مزیت های این گونه آب ها به نسبت آب های آبرفتی است؛ در این باره دکتر علیرضا شهیدی رئیس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی می گوید: آب‌های کارستییک مزیت مهم نسبت به آب‌های آبرفتی دارد و آن تجدیدپذیر بودن آنها است و در سال‌هایی که بارندگی در کشور وجود دارد آب کارستی‌ غنی‌تر می‌شود. همچنین مزیت دیگر آب های کارستی آن است که در حالی‌که برداشت بیش از اندازه از آب دشت‌ها حتی در ترسالی‌ها باعث افزایش فرونشست و از بین رفتن آبخوان می‌شود، اما درآب‌های کارستیهیچ‌گاه مخزن از بین نمی‌رود و هر وقت بارندگی بیشتر باشد، آب بیشتری دارد و وقتی بارندگی کمتر باشد، آب کمتری خواهد داشت.

وجود 15 میلیارد متر مکعب آب کارستی در کشور

طبق بررسی های انجام شده امکان استفاده و بهره برداری از آب های کارستی در ایران نیز وجود دارد؛ در این باره رئیس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی با بیان اینکه بررسی ها وجود آب کارستی در 30 تا 35 درصد از مساحت کشور را نشان می‌دهد و این آب برای آشامیدن بسیار مناسب است، معتقد است: بین 10 تا 15 میلیارد مترمکعب پتانسیل آب کارستی در کشور وجود دارد که تاکنون استفاده مناسبی از آنها نشده است، به همین دلیل روانه رودخانه‌ها و دریاها شده یا در دشت‌ها تبخیر می‌شوند.

شهیدی درباره پیشینه استفاده از آب های کارستی در ایران می گوید: شهر شیراز از دیرباز از پتانسیل آب کارستی استفاده می‌کرده و در طبس، اصفهان، خوانسار و برخی دیگر از نقاط کشور نیز سابقه استفاده از این نوع آب وجود دارد.

علیرغم اینکه کارست‌ها منابع آبی بسیار مهمی هستند، در ایران هنوز این منابع به طور کامل شناخته نشده‌اند و این منابع آبی مورد بهره برداری واقع نمی شود؛ در این باره علیرضا شهیدی رئیس سازمان زمین شناسی با بیان اینکه سازمان زمین‌شناسی در دهه 80 بر شناسایی آب کارستی در منطقه «کپه‌داغ» در نزدیکی مرز ترکمنستان و ایران به‌منظور تامین آب شرب مشهد اقدام کرد، اما با وجود کار خوب انجام شده، این پروژه نهایی نشد؛ تصریح می کند: با وجودی که قرار بود از منابع آب کارستی استفاده شود، اما سازمان آب اجازه حفر چاه در منطقه را نداد، این در حالی است که شاهد خروج این آب‌ها از ایران هستیم و ترکمن‌ها با استفاده از همین آب‌ها در عشق‌آباد (پایتخت این کشور) تفرجگاه‌های آبی متعدد بنا کرده‌اند.

به گفته رئیس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی، در همه شهرهای منطقه زاگرس به‌ویژه در استان خوزستان که با چالش‌ آبی مواجه هستند، پتانسیل استفاده از آب کارستی وجود دارد.

نکته آخر اینکه با توجه به اینکه نیاز آب شرب کشور در حدود 7.5 میلیارد متر مکعب است، با توجه به ظرفیت مناسب منابع آب کارستی کشور  استفاده از منابع آب کارستی می تواند نقش مهمی در تأمین آب شرب کشور داشته باشد و حتی می تواند کل نیاز آب شرب کشور را تأمین نماید.

انتهای پیام/