«معجزه آبخیزداری»| آبخیزداری زیربنای توسعه پایدار در ایران/ ۱۰۰ درصد علت سیل سال ۹۸ عامل انسانی بود

به گزارش خبرگزاری تسنیم «پرونده معجزه آبخیزداری»؛ علی سلاجقه رئیس سازمان محیط زیست در شانزدهمین همایش ملی علوم و مهندسی آبخیزداری ایران با اشاره به اینکه آبخیزداری زیربنای توسعه پایدار در کشور است گفت: مدیریت جامع حوزه آبخیز یعنی احترام گذاشتن به سرزمین و مدیریت سرزمین بر اساس اصول علمی و با مشارکت مردم برای حفظ طبیعت.

از همین پرونده بیشتر بخوانید:

آبخیزداری، ترمیم طبیعت است

سلاجقه افزود: انجام کار سازه‌ای باید در راستای ترمیم طبیعت باشد و آبخیزداری نیز به معنی ترمیم طبیعت است. این کار وقتی صورت می‌گیرد که طبیعت با مشکل مواجه شده باشد و ما آن را به شرایط مناسب خود باز می‌گردانیم. برای دستیابی به این هدف روش‌های متفاوتی وجود دارد که یکی از آن‌ها اقدامات سازه‌ای است.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست هدف از انجام اقدامات سازه‌ای را گرفتن فرصت از طبیعت برای حفظ آب، خاک و پوشش گیاهی عنوان کرد و گفت: در شرایط فعلی کشور که متاثر از تغییرات اقلیمی و عملکرد ما انسان‌ها در طبیعت است، دیگر نمی توان با تکیه صرف بر فرآیندهای نرم، طبیعت را کنترل کرد پس به ناچار باید از فرآیندهای سخت کمک گرفت تا فرآیندهای نرم اتفاق بیفتند.

سلاجقه با تاکید بر لزوم عالمانه بودن اقدامات سازه‌ای برای ترمیم طبیعت خاطرنشان کرد: برای این منظور می‌بایست با استفاده از روش‌ها و مصالح سازگار با طبیعت و حداقل دستکاری در طبیعت این کار را انجام داد.

زیرسوال بردن آبخیزداری، جفای به این علم است

وی در ادامه گفت: متاسفانه در برخی از گفتمان‌هایی که در جامعه شکل می‌گیرد، آبخیزداری به نوعی زیر سوال رفته است که جفا در حق این علم است و باید متخصصان، دانشمندان و دست اندرکاران کنار هم بنشینند و مسایل را تبیین کنند.

سلاجقه تصریح کرد: نقش عملیات آبخیزداری در کنترل سیلاب‌ها و حفظ منابع آب و خاک و پوشش گیاهی با همه ندانم‌کاری‌هایی که شاید توسط برخی از مجریان انجام شده، نقش مثبتی است و بالای 50 درصد به طبیعت کشور کمک کرده است.

مدیریت جامع حوزه آبخیز باید نهادینه شود

پرویز گرشاسبی معاون آبخیزداری، مراتع و امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور نیز در این همایش با اشاره به اینکه از 125 میلیون هکتار قلمرو فرسایش آبی کشور میزان 84 میلیون هکتار آن تحت سیطره مراتع است، گفت: مدیریت جامع حوزه آبخیز همه آنچه را که در سیستم وجود دارد شامل می شود و این موضوع باید در قانون و از همه مهمتر در بین متولیان و متخصصان این حوزه نهادینه شود.

گرشاسبی با بیان اینکه متاسفانه سالیان طولانی ازبرخی مسائل حوزه‌های آبخیز بویژه سرمایه‌های طبیعی و اجتماعی آن غافل شده‌ایم و تنها به سرمایه طبیعی و فیزیکی آن اهمیت داده شده است، اظهار کرد: در حال حاضر 44 میلیون هکتار از حوزه‌های آبخیز کشور در مناطق شهری و روستایی قرار گرفته که بیشتر این حوزه‌ها تامین کننده مراکز جمعیتی ما نیز هستند.

معاون آبخیزداری سازمان منابع طبیعی با اشاره به اینکه احیای سرزمین و اجرای پروژه‌های آبخیزداری در کنار بهبود معیشت اقتصادی مردم از رویکردهای اساسی این حوزه است که باید مدنظر قرار گیرد خاطر نشان کرد: در صورت حذف بهره بردار از مراتع باید معیشت مناسبی برای به بهره برداران جایگزین شود در غیر اینصورت بسیاری از روستاها وساکنین آنها بدلیل نداشتن شرایط اولیه معیشت و درآمد مناسب به مهاجران و حاشیه نشینان شهرها مبدل شده که این موضوع نیز معضلات عدیده‌ای را در پی خواهد داشت.

100 درصد علت سیل 98 عامل انسانی بود

علی طالبی رئیس انجمن آبخیزداری ایران نیز در شانزدهمین همایش ملی آبخیزداری  با اشاره به اینکه 100 درصد علت سیل سال 98 و سیل قم در سال 95، خطای انسانی بود و نمی‌توان این حادثه را به شرایط اقلیمی ارتباط دهیم، عنوان کرد: رودخانه شیراز، خانه رود است و زمانی که به حریم رودخانه تجاوز می‌کنیم با بارندگی 20میلمتری 21 نفر تلفات می‌دهیم.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه سنگ بنای رشته‌های دانشگاهی در زمینه آب و خاک درست گذاشته نشده است، گفت: عناوین، روش‌ها، اقدامات، مدل‌سازی‌ها و مدیریت‌ها همه یکسان است. لذا همگرایی و هماهنگی بین سازمان‌ها که باید از همین همایش‌ها آغاز شود از اهمیت بسیاری برخوردار است.

بسیاری از معضلات منابع طبیعی با آبخیزداری قابل جبران است

محمد علی اکرمی رئیس دانشگاه شیراز نیز در این همایش با اشاره به اینکه ایران سالانه با فرسایش 16 تن خاک در هر هکتار مواجه است، گفت: ایران کشوری سیل خیز به شمار می‌رود و این موضوع آسیب‌های زیادی به زیرساخت‌ها وارد می‌کند؛ از طرفی با تخلیه آب‌های زیرزمینی و آبخوان‌ها از یک سو و فرونشست زمین از سوی دیگر مواجه هستیم. بسیاری از این معضلات با آبخیزداری جبران می‌شود و این مهم به صورت علمی و با مطالعات پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری قابل اثبات است.

رئیس دانشگاه شیراز با بیان اینکه سابقه آبخیزداری در ایران بیش از 50 سال ذکر است گفت: آبخیزداری الهی ترین نگاه به طبیعت و آبخیزدار طبیب طبیعت است.

اکرمی با بیان اینکه بیان علتکندی عملیات‌های آبخیزداری در کشور و به خصوص در استان‌های سیل خیزناشی از نبود چشم انداز و حرکت مبتنی بر اهداف است اظهار داشت: در سال‌های گذشته، بیشتر عملیات‌های آبخیزداری در حوزه‌های منتهی به سدها انجام می‌شد و کارکردهای دیگر مثل تغذیه سفره‌ها و پیشگیری از سیلاب‌ها هدف نبود؛ بنابراین یک عقب ماندگی طولانی ناشی از این مسئله به وجود آمد.

چشم انداز آبخیزداری باید ترسیم شود

رئیس دانشگاه شیراز با تاکید بر ضرورت داشتن چشم انداز در آبخیزداری گفت: از چند دهه قبل، توجه به موضوع آبخیزداری و آبخوانداری جلب شد. داشتن چشم انداز راه نجات ما است. چشم انداز بهترین دورنمای نتیجه محور ماست که به ما جهت می‌دهد و برای ما مسیری معین برای رشد و دستیابی به اهداف مورد نظرمان فراهم می‌کند.

این استاد دانشگاه افزود: تجارب جهانی نشان داده که بدون طراحی یک چشم انداز هیچ ملتی، سازمانی و فردی نمی‌تواند حرکت و پیشرفت کند. با توجه به ویژگی‌های خاص جهان امروز با تغییرات بسیار سریع و با موج فراگیر اطلاعاتی که هر روز با آن مواجهیم، بدون طراحی یک چشم انداز راه خود را گم خواهیم کرد.

انتهای پیام/