صنایع دستی استان چهارمحال و بختیاری؛ میراثی که به‌راحتی نمی‌توان از کنار آن گذشت + تصاویر
گروه استانها ـ محصولات صنایع دستی استان چهارمحال و بختیاری از جمله مواردی هستند که نمی‌توان به‌سادگی از آن گذر کرد و به‌عنوان سوغات چیزی نخرید.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شهرکرد، استان چهارمحال و بختیاری استانی با طبیعت بکر و جاذبه‌های گردشگری و تاریخی فراوان است که همواره گردشگران بسیاری را به‌سوی خود جذب می‌کند اما علاوه بر تفرجگاه‌ها و اماکن تاریخی، صنایع دستی و سوغات استان نیز موجب جذب گردشگران فراوانی به‌سوی چهارمحال و بختیاری شده است.
خرید سوغات یکی از بخش‌های مهم هر سفر است که گاهی اوقات بیشتر از گردش و تفرج برای مسافران جذاب و دلنشین است گاهی اوقات انگیزه برخی افراد از سفر تنها خرید سوغات و صنایع دستی آن منطقه است و کم نیستند افرادی که فقط برای خرید سوغات و محصولات استان به چهارمحال و بختیاری سفر می‌کنند.
شیوه زندگی و معیشت مردم چهارمحال و بختیاری سبب به‌وجود آمدن صنایع دستی مبتنی بر نیازهای دامداری و کشاورزی شده است، هنرهای سنتی استان از نوع دست‌بافت است و نقش، رنگ و نوع بافت آن براساس تفاوت‌های فرهنگی متفاوت است.
قالی
گفته شده است که استان چهارمحال و بختیاری، جزو 5 استان برتر در زمینه تولید و صادرات فرش دست‌بافت است. فرش‌های دست‌بافت این استان، در کشورهای دیگر به‌ویژه کشورهای اروپایی شهرت دارد.
بافت قالی در چهارمحال و بختیاری قدمت دیرینه دارد و در تمامی شهرها، روستاها و مناطق عشایری استان رواج دارد اما چالشتر از جمله مراکز مهم و معروف و قدیمی قالی‌بافی در استان است.
در چالشتر انواع قالی با طرح‌های خشتی، گل‌مینا، قابی، سرو و کاج، یلمه شاهنامه‌ای، لچک و ترنج، خرسک و گبه با طرح‌های ذهنی و سنتی بافته می‌شود. قالی‌های طرح خشتی چالشتر جایگاه ویژه‌ای در صادرات فرش دست‌بافت ایران دارد.
گلیم و جاجیم
گلیم نوعی فرش با بافتی ساده و ارزان است که با پنبه، پشم و موی بز بافته می‌شود. گلیم نوعی صنعت دستی زنانه در مناطق عشایری و روستایی است.
وسیله بافت گلیم مانند قالی است و شیوع بافت و همچنین طرح‌ها و نقش‌های مختلف و متنوعی دارد. گلیم در ابعاد 1×1.5 و 1.5×3 متر و با اشکال هندسی متنوع و نقوش پرندگان و طبیعت با استفاده از رنگ‌های روشن در استان بافته می‌شود.
گلیم بختیاری از جمله گلیم‌های معروف و مطرح در سطح ملی است که بین عشایر استان چهارمحال و بختیاری جنبه خودمصرفی دارد، ارزش بالا به‌دلیل بافت عالی آن، زبانزد خاص و عام است.
جاجیم نیز نوعی صنعت دست زنانه‌ای است که بافته‌ای از تار و پود از جنس پنبه‌ای و پشمی یا پشم در پشم به‌عرض 25 تا 35 سانتی‌متر و طول 10 تا 25 متر است، قطعات بافته‌شده با طول مناسب تقسیم و کنار هم دوخته می‌شود که جهت رویه لحاف به‌نام لحاف جاجیم استفاده می‌شود.
بافت جاجیم مانند گلیم است اما تفاوت جاجیم و گلیم در آن است که جاجیم در 4 تخته بافته و پس از آن به همدیگر متصل می‌شوند و دوخته می‌شوند که گلیم این‌طور نیست.
محصولات نمدی
نمد نیز یکی دیگر از صنایع دستی استان چهارمحال و بختیاری است که به‌عنوان زیرانداز، کف‌پوش، نمدکول، جلیقه و عرق‌گیر از ضروریات زندگی عشایری و رمه‌داری است.
تولید نمد در این استان سابقه طولانی دارد و سرمای منطقه و شغل دامپروری باعث شده است که این صنعت دست به‌عنوان زیرانداز و تن‌پوش به‌وفور استفاده شود.
اگرچه در گذشته تولید نمد منحصر در چند محصول خاص بوده است اما در سال‌های گذشته این صنعت دست با توجه به نیازها، سلایق و نوآوری در محصولات متعددی نمایان شود.
انواع نمد در کارگاه‌های نمدمالی شهرکرد، بروجن و فارسان تولید می‌شود، نمد به‌عنوان یکی از صنایع دستی استان به دیگر کشورها صادر می‌شود. گفتنی است شهرکرد به‌عنوان شهر ملی نمد ثبت شده است.
سِرمه
سِرمه از دیگر صنایع دستی استان چهارمحال و بختیاری است که توسط بانوان این سرزمین بافته می‌شود، سِرمِه‌دوزی یکی از هنرهای رودوزی ایرانی است که طی آن انواع ملیله فلزی به‌روی پارچه‌های نفیس محکم همچون ترمه دوخته می‌شود.
مود اولیه باکیفیت و رنگ ثابت از جمله ویژگی‌های سرمه‌دوزی در استان چهارمحال و بختیاری است، همچنین بته‌جقه و شاه‌عباسی از جمله طرح‌های سنتی و رایج سرمه‌دوزی است که از دیرباز تا کنون توجه خریداران را به خود جلب کرده است.
گفته شده است که بیش از 3 هزار و 500 دوزنده سرمه در استان چهارمحال و بختیاری فعالند که هر سال 18 هزار قطعه سرمه تولید می‌کنند، سجاده نماز، رومیزی، روتختی و کوسن برخی از کاربردهای امروزی سرمه‌دوزی است.
قفل چالشتر
ساخت قفل در چالشتر حداقل سابقه دویست‌ساله دارد، این قفل‌ها امروزه به‌صورت تزیینی و در ابعاد کوچک و وزن کمتر از 4 گرم ساخته می‌شوند، هنر قفل‌سازی این هنرمندان آن‌قدر معروف می‌باشد که نمونه قفل‌های ساخته این شهر را می‌توان در موزه‌های کشورهای اروپایی یافت.
همچنین از دیگر افتخارات هنرمندان این شهر می‌توان به ساخت قفل «کعبه مکرمه» در سال‌های اخیر اشاره کرد، این هنر از سخت‌ترین و ظریف‌ترین صنایع است و هنرمندان استان قفل‌های کوچک چندمیلی‌متری تا بزرگترین قفل‌ها را می‌سازند.
خاتم
خاتم‌کاری از جمله رشته‌های صنایع دستی استان چهارمحال و بختیاری است که زیبایی خاص و منحصر به فردی دارد، این هنر در استان سابقه‌ای حدود 40 الی 50 ساله دارد که رواج یافته است.
خاتم‌کاری نوعی هنر چوبی است که با کنار هم قرار دادن قطعات کوچک مثلثی و ایجاد اشکال هندسی ساخته می‌شود، از مواد اولیه مصرفی در خاتم می‌توان به چوب نارنج، عناب، فوفل، آبنوس، فلز برنج، فلز نقره، فلز مس، فلز طلا، استخوان شتر، عاج فیل و چسب چوب اشاره کرد.
تولید فراوان خاتم و گسترش رشته خاتم‌کاری در روستای شیخ‌شبان این استان، این روستا را به یکی از قطب‌های تولید خاتم در کشور تبدیل کرده است، روستای شیخ‌شبان با داشتن چندین کارگاه خاتم‌کاری و بیش از 400 استاد خاتم‌کار مهد خاتم استان است، خاتم شیخ‌شبان شهرت ملی و جهانی دارد.
بهون یا سیاه‌چادر
بهون یا سیاه‌چادر نوعی دست‌بافته عشایر و بختیاری‌ها است که از موی باز سیاه بز بافته می‌شود و بیشتر جنبه خودمصرفی دارد. پس از تبدیل موی بز به نخ قطعاتی با عرض نیم تا یک متر و طول شش تا شانزده متر به‌نام لت بافته می‌شود پس از اتصال لت‌ها کنار هم این دست‌بافته به‌عنوان سیاه‌چادر استفاده می‌شود.
اغلب سیاه‌چادر به‌منطور سکونت عشایر بختیاری در ییلاقات و قشلاقات استفاده می‌شود. اگرچه مانند سابق این صنعت دستی توسط عشایر استفاده نمی‌شود اما اقامتگاه‌های بومگردی و مسافران خارجی از متقاضیان جدید این صنعت دستی محسوب می‌شوند.
چوقا
چوقا میراث دوهزارساله بختیاری است که اصلی‌ترین بالاپوش مردان روستایی و عشایر بختیاری محسوب می‌شود. چوقا به‌نوعی عبای بدون آستین است که از پشم یا نخ پنبه‌ای سفید با خطوط عمودی سرمه‌ای یا مشکی بافته می‌شود.
مردان بختیاری چوقا را روی لباس خود می‌پوشند، گرم بودن در زمستان و خنک بودن در تابستان از مزایای این تن‌پوش است. این صنعت دست نیز به‌دست هنرمندان زن بختیاری در داری خوابیده مانند دار گلیم بافته می‌شود.
علاوه بر این محصولات، این استان دارای صنایع دستی دیگری نیز هست که می‌توان به فلزکاری، سرانداز، نمکدان‌بافی، خورجین‌بافی و سفره‌بافی اشاره کرد.
همچنین محصولات زراعی، باغی و کارگاهی استان نیز شهرت فراوانی دارد؛ گردو، بادام، کشمش، شیره‌انگور، گز، عسل، روغن محلی، کشک، قارا، پولک و نبات، کاکولی، چای قنادی، گیاهان خشک‌شده مانند کرفس، سیر و تره کوهی و موسیر که چاشنی غذا و نوشیدنی‌هاست ازجمله سوغات چهارمحال و بختیاری است.
انتهای پیام/7540/س+
