میزگرد| افزایش تعداد شهرهای دارای تنش آبی به ۳۵ شهر در تابستان/ باید ۱۰ درصد از مصارف آب بخش کشاورزی بکاهیم

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، هدایت فهمی رئیس مرکز تحقیقات پژوهاب گستر در برنامه «گفتگوی اقتصادی وضعیت تامین آب در تابستان 1401» که امروز یکشنبه به صورت مستقیم از این خبرگزاری و رادیو گفتگو پخش می شود اظهار داشت: در سال جاری نسبت به مدت 50 ساله 30 درصد کاهش بارش داریم و فروردین ماه یکی از خشک ترین ماه های سال های گذشته بوده است به طوری که تنها 6 درصد بارش داشتیم که در مقایسه با سال قبل بیش از 80 درصد بارش ها کاهش یافته است و جمعیت روستایی کشور دچار تنش آبی شده است .

وی افزود: 30 شهر در تنش آبی هستند که در صورت ادامه این شرایط در تابستان تعداد این شهرها به 35 شهر افزایش می یابد.

رئیس مرکز تحقیقات پژوهاب گستر ادامه داد: از مرز بحران آب عبور کرده ایم و  در حال مصرف 88 درصد منابع آبی تجدید ناپذیر کشور هستیم.

وی تصریح کرد : از کل منابع آبی کشور، 90 درصد مصرف ناخالص در بخش کشاورزی، 3 درصد بخش صنعت و 7 تا 8 درصد هم در بخش شرب کشور مصرف می شود.

وزارت نیرو عامل وضعیت بحران منابع آبی کشور است

محمد بازرگان عضو کارگروه ملی آب و خاک و تنش های زیستی اظهار داشت: با اعداد و ارقامی که در این برنامه اعلام شد مخالفت می کنم زیرا مصرف آب بخش کشاورزی بر اساس مطالعات انجام شده کمتر از 67 درصد است.

وی گفت:  بخش کشاورزی بخشی از آب مصرفی خود را دوباره به زمین برمی گرداند و دوباره مصرف می شود.

بازرگان اظهار داشت: ما یک درصد از جمعت جهان اما کمتر از 3 دهم درصد آب جهان را داریم؛ قانونی درباره توزیع عادلانه آب  داریم اما رفتار وزارت نیرو خارج از قوانین موجود است و با ایجاد سد از روان آب‌ها  جلوگیری کرده است و مشکلات موجود آبی کشور به خاطر وجود چنین تفکراتی است.

وی افزود: تصمیمات وزارت نیرو باعث شده روز به روز مشکل تامین آب در کشور با مشکلات بیشتری مواجه شود و وزارت نیرو با دخالتی که در چرخه طبیعت داشته است تعادل را به هم زده است.

رئیس مرکز تحقیقات پژوهاب گستر  در ادامه در واکنش به صحبت های بازرگان اظهار داشت : اعداد و ارقامی که اعلام می شود باید توسط وزارت  نیرو  اعلام شود و در صورتی که از هر بخش دیگر اعلام شود فاقد وجاهت قانونی است.

* اولویت در مصرف آب،‌ تولید غذا باشد نه فولاد

بازرگان در واکنش به این سخنان اظهار داشت: قالب فعالیت های اقتصادی کشور ما از گذشته کشاورزی بوده است و نباید این بخش نادیده گرفته شود و  منابع آبی کشور را به جای بخش کشاورزی به بخش صنعت و فولاد اختصاص دهیم.

وی افزود: آماری که درباره مصرف بخش کشاورزی نیزمطرح می شود مربوط به آمار دانشگاهی کشور و منطبق بر آمار های جهانی است اما وزارت نیرو تنها آمار خود را مورد توجه قرار می دهد و حاضر نیست صحبت های مخالف خود را بشنود.

بازرگان به عنوان نماینده بخش کشاورزی اظهار داشت: نیازمند تصمیمات سخت برای مصارف آب هستیم و از میزان آبی که داریم باید با اولویت استفاده کنیم به طوری که اگر آبی هست ابتدا باید به جای فولاد برای تولید غذا و به صورت عادلانه و به دور از رفتار سلیقه ای استفاده شود.

* افزایش 2 برابری نیاز تهران به آب درصورت ادامه شرایط فعلی تا سال 1405

ابوطالب قزلسفلو مدیر کل دفتر کنترل سیلاب و آبخوان داری سازمان جنگل ها نیز در این برنامه اظهار داشت: به دلیل شرایط گرمای هوا،  افزایش تبخیر و تغییر اقلیم در صورت ادامه این روند  در سال 1405 دوبرابر مصرف فعلی در تهران به آب نیاز داریم .

وی افزود: در حال حاضر بارش ها به جای داشتن پراکندگی لازم به صورت یکباره و رگباری نزول می کند به همین منظور نمی توان به درستی از این بارش ها استفاده  و  این منابع آب را ذخیره کرد. اقدامات  آبخیزداری و آبخوان داری اما می تواند منجر به جلوگیری از فرسایش خاک و  کاهش خسارت وارد شده به شهرها می شود و میزان ذخیره آب در سفره های زیر زمینی نیز افزایش می یابد.

مدیر کل دفتر کنترل سیلاب و آبخوان داری سازمان جنگل ها ادامه داد: در سال جدید نیز در سطح یک میلیون هکتار آبخیز داری و آبخوان داری وجود دارد که می تواند منجر به تغییر اثرات خشکسالی شود و به تولید آب در کشور کمک کنیم.

* باید 10 درصد از مصارف آب بخش کشاورزی بکاهیم

هدایت فهمی رئیس مرکز تحقیقات پژوهاب گستر در ادامه این برنامه اظهار داشت: ایران سابقه طولانی در خشک سالی و سیل دارد اما برنامه جامعی برای مدیریت امور نداریم و سیل می آید و می رود و تنها به زارعان خسارت ناشی از سیل داده می شود.

وی افزود: 15 تن در هکتار فرسایش خاک داریم و رکورد دار فرسایش خاک هستیم؛ باید بتوانیم از فاضلاب تسویه شده برای صنایع استفاده کنیم و آب شرب  و سالم را برای بخش کشاورزی استفاده کنیم و 10 درصد از مصارف بخش کشاورزی کاهش دهیم و شاهد کاهش مصرف آب کشاورزی و توسعه کشت گلخانه ای باشیم.

فهمی افزود: علاوه بر بخش کشاورزی راندمان مصرف آب در بخش صنعت نیز فاجعه است و باید برای راندمان این بخش نیز اقدامات موثری انجام شود.

 در ادامه این برنامه بازرگان مشاور رئیس نظام صنفی کشاورزی کشور گفت: کشاورزان حق آبه ای دارند و  حق آبه آنها به طور کامل تامین نمی شود از طرفی شاهد خاموشی برق چاه های کشاورزی هستیم که این موضوع باعث افزایش مصرف آب در اراضی کشاورزی و وارد آمدن خسارت به کشاورزان می شود.

وی افزود: در مدیریت منابع آب کشور باید بهره برداران محلی از جمله کشاورزان را نیز دخیل کرد و بدون توجه به این بخش نباید درباره مصرف آب تصمیم گیری شود.

* سرانه آب در ایران یک‌چهارم متوسط سرانه جهانی است

کیاست امیریان معاون حفاظت، بهره برداری و امور اجتماعی حوضه آبریز دریاچه ارومیه نیز در این برنامه اظهار داشت: کشور ایران در یک ناحیه نیمه خشک قرار گرفته و متوسط بارش کشور حدود 230 میلیمتر در سال است که این رقم حدود یک سوم متوسط بارش‌های خشکی‌های جهان است.

وی افزود: متوسط سرانه‌آب در دنیا 6000 مترمکعب به ازای هر نفر است، اما با توجه به میزان آب قابل برنامه ریزی یا تجدیدپذیر، به نسبت جمعیت، در ایران این سرانه اکنون کمتر از 1500 مترمکعب است.

معاون حفاظت، بهره برداری و امور اجتماعی حوضه آبریز دریاچه ارومیه تصریح کرد: ما باید این واقعیت را بپذیریم که منابع‌آبی ما محدود است، نیاکان ما خیلی بهتر از ما از آب استفاده می‌کردند و منابع آب در اختیار را آگاهانه تر برنامه ریزی و مصرف می کردند.

وی ادامه داد: کشاورزی بزرگترین مصرف کننده آب کشور است و سند ملی آب که با همکاری وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی تدوین شده، آن رقم 10 هزار مترمکعب در هر هکتار، متوسط مصرف کشاورزی را تأیید می‌کند و حتی ما ارقام بالاتر، یعنی مصرف 20 هزار مترمکعب آب در هکتار را هم در کشور داریم.

* باید اول بپذیریم آب کم است و آب در اختیار را هم بد مصرف می کنیم

وی ادامه داد: اگر قرار است به مشکل‌ آب توجه کنیم باید اول بپذیریم آب کم است و آب در اختیار را هم بد مصرف می کنیم؛ چه دلیلی دارد که به‌جز استان‌های شمالی، در استان‌های دیگر برنج می‌کاریم؟

امیریان خاطرنشان کرد: برنج حداقل به 17 تا 18 هزار مترمکعب در هکتار آب نیاز دارد و امسال هم که قیمت برنج بالا رفته، اشتیاق و انگیزه را برای کشت برنج بیشتر کرده است.

وی افزود: کشاورزان قشر زحمت‌کشی هستند و غذای کشور را تولید می کنند، اما این اصل را نباید فراموش کنیم که با محدودیت منابع‌آب مواجه هستیم.

امیریان همچنین در خصوص دریاچه ارومیه گفت: دریاچه ارومیه سالانه باید 2 میلیارد و 500 میلیون مترمکعب ورودی داشته باشد، در حال حاضر در حوزه دریاچه ارومیه نیز نمی توانیم از حق آبه مورد نیاز آن را تامین کنیم؛ رودخانه ها کاهش آورد آب دارند و بین مصارف و منابع تعادل وجود ندارد.

در ادامه بازرگان به عنوان نماینده بخش کشاورزی اظهار داشت: نیازمند تصمیمات سخت برای مصارف آب هستیم و در استان هایی که خود با مشکلات منابع آبی مواجه هستند، صنایع آب‌بر آنها را باید به استان های ساحلی کشور منتقل کنیم.

انتهای پیام/