فتح خرمشهر؛ «معجزه بزرگ»/بازخوانی عملیات آزادسازی خرمشهر به مناسبت چهلمین سالگرد حماسه ماندگار

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، حسن علایی فعال نویسنده و پژوهشگر دفاع مقدس طی یادداشتی که بصورت اختصاصی در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار داده‌است، به موضوع آزادسازی خرمشهر اشاره کرده و به مناسبت چهلمین سالگرد این حماسه ماندگار به بازخوانی این عملیات غرورآفرین پرداخته‌است. متن کامل یادداشت بدین شرح است:

بسمه تعالی

سی‌ویک شهریور سال 1359، بعد از ماه­‌ها تعرض پراکنده به پاسگاه­‌های مرزی و مناطق روستایی توسط نظامیان عراقی، صدام حسین؛ رئیس حزب بعث عراق دستور حمله و تهاجم همه­‌جانبه به خاک جمهوری اسلامی ایران را صادر کرد. با این دستور ابلهانه، زمین و آسمان ایران اسلامی؛ به­‌ویژه استان­‌های مرزی ایلام و خوزستان دستخوش تجاوز قرار گرفت. تجاوزی با ده­‌ها فروند هواپیمای جنگی و یگان­‌های سپاه یکم و سوم ارتش بعث عراق با استعداد 12 لشکر پیاده و مکانیزه. در این تجاوز، افزون بر حمله هوایی به 19 شهر ایران ازجمله تهران، جبهه­‌ای به طول 1200 کیلومتر از مناطق غرب و جنوب کشور گشوده شد و چندین شهر و روستا به اشغال دشمن درآمد. تجاوز بدین گستردگی که هشت سال ادامه داشت، در لحظات اولیه ناباورانه و غیرقابل‌هضم بود. مردم و مسئولین که با پیروزی انقلاب اسلامی، به­‌تازگی طعم شیرین رهایی از ظلم و ستم رژیم پهلوی را چشیده و پنجه ­در پنجه استکبار انداخته بودند و با ناآرامی­‌های گوناگون در کردستان و گنبد  و عوامل باقیمانده رژیم شاه مبارزه می­‌کردند، از این تهاجم دفعی و گسترده از سوی همسایه غربی، در بهت و حیرت فرو رفتند.

در یک بررسی مستند درباره دلایل هجوم ارتش بعث عراق به خاک جمهوری اسلامی می‌­توان نوشت که رژیم بعث عراق دو هدف «حداکثری» و «حداقلی» را دنبال می­‌کرد. هدف "حداکثری" انقلاب اسلامی و نظام نوپای جمهوری اسلامی بود؛ چراکه امواج انقلاب اسلامی بلافاصله پس از پیروزی، کشورهای همسایه؛ به‌ویژه عراق را تحت تأثیر قرار داده بود که از لحاظ اعتقادی و فرهنگی مشترکات زیادی با ایران داشت. مردم مسلمان آن کشور طی سال‌های متمادی تحت حکومت دیکتاتوری و کودتایی حزب بعث مورد ظلم و ستم قرار گرفته بودند و آماده خیزش علیه دستگاه حاکمه می­­‌شدند. همچنین رژیم بعث عراق در تحلیلی متوهمانه، تصور می­‌کرد اگر به جمهوری اسلامی که درگیر مشکلات و مسائل داخلی است حمله کند، می‌تواند طی چند روز به تهران برسد و باعث سقوط نظام شود! این گمانه یکسره نادرست، در نخستین مصاحبه­‌های صدام حسین پس از صدور فرمان تهاجم همه­‌جانبه به ایران، بیان می­‌شد.

اما هدف حداقلی رژیم بعث عراق از تهاجم به خاک جمهوری اسلامی، تصرف استان خوزستان و ضمیمه کردن آن به خاک عراق بود. سردمداران رژیم بعث عراق تصور می­‌کردند که حتی اگر نتوانند تمامیت جمهوری اسلامی را با تهاجم خودشان به مخاطره بیندازند، می­‌توانند به‌راحتی استان مهم خوزستان را تحت عنوان «عربستان» از ایران جدا سازند و به نقشه جغرافیایی خود منضم کنند! و اگر احیاناً جمهوری اسلامی مقاومت کرد و کار به مذاکره کشید، با دست­‌ِپُر در مذاکرات شرکت کنند و امتیازهای زیادی بگیرند!

 برای تحقق این نقشه شوم، حرکت از مرزهای جنوبی آغاز شد و تصرف خرمشهر و آبادان در دستور کار قرار گرفت. رژیم بعث عراق در اولین اقدام، یگان­‌های زمینی خود را برای تصرف کامل خرمشهر گسیل کرد که برخلاف تصورشان با مقاومت سی‌وپنج روزه مردم بومی و شمار اندکی از پاسداران و ارتشی­‌ها مواجه شد؛ این در حالی بود که نیروهای مردمی و نظامی خرمشهر که جانانه به مقاومت و ایستادگی پرداختند، از کمترین تجهیزات نظامی و امکانات برخوردار بودند. به‌هرحال خرمشهر باوجود مقاومت جوانان مؤمن و سلحشورش زیر چکمه­‌های ارتش بعث عراق «خونین‌شهر» شد و غم بزرگی بر دل‌وجان مردم برجای گذاشت؛ اما این غم بزرگ بیش از بیست ماه طول نکشید. رزمندگان اسلام پس از فرمان حضرت امام خمینی (رضوان‌الله تعالی علیه) مبنی بر شکستن حصر آبادان، طی عملیات ثامن‌الائمه (ع)، ابتکار عمل را در جبهه­‌ها به دست گرفتند و پس از عملیات­‌های مهم طریق­‌القدس و فتح‌المبین، در عملیات تاریخ­‌ساز بیت­‌المقدس (اردیبهشت و خرداد 1361) توانستند مجدداً خرمشهر را در سوم خرداد به آغوش میهن اسلامی بازگردانند. فتح خرمشهر، نقطه عطف تاریخ دفاع مقدس و نمایانگر شکست جنگ عراق علیه ایران شد.

در آستانه «چهلمین سالگرد حماسه­ی بزرگ، تاریخی و ماندگار آزادسازی خرمشهر»، بیان چند نکته در این باره خالی از لطف نیست.

1- آزادسازی خرمشهر طی عملیات بیست‌وپنج روزه بیت­‌المقدس نقطه عطفی در تاریخ هشت‌ساله جنگ عراق علیه ایران است. با تصرف خرمشهر توسط ارتش رژیم بعث عراق، غروری جاه­‌طلبانه بر صدام و فرماندهان نظامی و دستیارانش چیره شده بود! آنان با تصرف خرمشهر و ایجاد موانع متعدد، گمان می‌کردند که این شهر هیچ‌گاه به دامان جمهوری اسلامی برنخواهد گشت؛ اما فرماندهان و رزمندگان اسلام با هدایت و رهبری حضرت امام خمینی (ره ) و پس از برکناری ابوالحسن بنی‌صدر از مسئولیت فرماندهی کل قوا، موفق شدند با تسلط بر اوضاع آشفته روزها و ماه‌های شروع جنگ، خود را آماده دفع تجاوز دشمن نمایند. رزمندگان اسلام برای دفع تجاوز دشمن، ضمن شکست حصر آبادان، موفق شدند طی ماه‌های پایانی سال 1360 و آغاز سال 1361 طی سه عملیات بزرگ و مؤثر طریق‌القدس، فتح‌المبین و بیت‌المقدس بخش مهمی از خاک تصرف‌شده کشور، به‌ویژه خرمشهر را باز پس بگیرند. دو عملیات اخیر که به فاصله کمتر از یک ماه اجرا شد، ماشین نظامی ارتش بعث عراق را تا نابودی کامل پیش برد و آنان را مجبور به عقب‌نشینی تا پشت خط مرزی کرد. صدام بعدها از این عقب‌نشینی به‌عنوان عقب‌نشینی تاکتیکی نام برد!! دانش نظامی و قوت فرماندهی، تدبیر و روشن‌بینی فرماندهان، هماهنگی فوق‌العاده فرماندهان ارتش و سپاه، حضور بسیج و نیروهای مردمی، قوت ایمان و شجاعت، تبعیت از فرامین امام، ایمان و توکل، روحیه ایثار و شهادت‌طلبی، از عوامل مؤثر در این عملیات بود.

2-حماسه­‌ی ماندگار آزادسازی خرمشهر طی عملیات غرورآفرین بیت‌المقدس نتایجی بزرگ و بسیار ارزنده­ برای انقلاب اسلامی، نظام جمهوری اسلامی و نیروهای مسلح کشور داشت. این گام بلند، تاریخ جنگ را  به دو مقطع "قبل" و "بعد"  از آزادسازی خرمشهر تقسیم کرد. با بیرون راندن آخرین سربازان ارتش متجاوز از خرمشهر خونین، برتری راهبردی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و استحکام سیاسی و دست برتر نظام مقدس اسلامی برای همه بازیگران منطقه­‌ای و بین­‌المللی روشن شد. تا پیش از اجرای راهبرد آزادسازی و با وجود انجام چند عملیات، نیروهای نظامی ایران در موقعیتی انفعالی قرار داشتند؛ اما با اجرای راهبرد آزادسازی، به ویژه پس از آزادی خرمشهر و تبدیل آن به نماد مقاومت و پیروزی، نظام جمهوری اسلامی در همه عرصه‌­ها به‌ویژه عرصه­‌ی نظامی و سیاسی، چه در داخل کشور و چه خارج از آن، موقعیت برتر و جایگاه رفیعی پیدا کرد. از جمله پیامدهای عملیات بیت‌المقدس و آزادسازی خرمشهر عبارت‌اند از:

-آزادسازی بخش بزرگی از سرزمین­‌های تصرف شده

-اثبات توانمندی و قدرت بازدارندگی جمهوری اسلامی

-نگرانی مجدد ابرقدرت‌ها و استکبار جهانی و حامیان صدام از قدرت انقلاب اسلامی و نظام مقدس جمهوری اسلامی

-پایان توهم شکست­‌ناپذیری صدام و ارتش بعث عراق

-شکوفایی استعدادها و تربیت فرماندهان جوان

-تقویت انسجام و وحدت و ایجاد روحیه و نشاط ملی

-تغییر موازنه جنگ به نفع جمهوری اسلامی ایران

از عملیات فتح خرمشهر می­‌توان با تعابیر بلندِ "شبیه به معجزه­‌ی بزرگ"، "حماسه تاریخی و ماندگار"، "ضربه‌­ی قاطع به پیکر رژیم بعث عراق و استکبار جهانی"، "نماد جنگ نامتقارن"، "نماد مقاومت، ایثار، پیروزی" و "نماد قدرت الهی" نام برد.

3- با گذشت چهل سال از عملیات آزادسازی خرمشهر، هنوز ابعاد گوناگون این عملیات غرورآفرین و درخشان که فصل ممتازی در تاریخ جنگ­‌های کشور پهناور ایران است، شناخته نشده است. به اذعان شخصیت­‌های برجسته­‌ی نظامیِ بین‌المللی این عملیاتِ پیچیده ظرفیت تدریس در دانشگاه‌های نظامی و غیرنظامی را دارد؛ اما به دلایل مختلف این مهم عملی نشده و ابعاد مختلف آن همچنان ناشناخته مانده است. اینک در آستانه چهلمین سالگرد این حماسه­‌ی بزرگ و در گام دوم دفاع مقدس، اقتضاء می‌کند سازمان­‌های نظامی، دستگاه‌های فرهنگی و پژوهشگران و نویسندگان با غور در لایه­‌های مختلف این عملیات تعیین‌کننده، به تشریح چگونگی انجام این عملیات و دستاوردهای نظامی و غیرنظامی آن بپردازند. این عملیات در مقایسه با عملیات مشابه در جنگ­‌های سایر کشورها که درباره آن صدها کتاب پژوهشی و غیر پژوهشی نوشته شده و آثار متعدد هنری، فرهنگی و...تولید شده است، ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که اگر به آنها پرداخته شود، افکار و احساسات مردم را به خود جذب خواهد کرد. ضمن این‌که مردم دنیا خواهند فهمید که دولت­‌هایشان که با مالیات آنها اداره می‌شود چگونه با حمایت­‌های همه­‌جانبه از رژیم­‌های مستبد و فاسد، حقوق یک ملت مستقل را پایمال می‌کنند!

انتهای پیام/