هشتمین سالروز تاسیس حشد شعبی؛ ماجرای یک فتوا در عراق

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، هشت سال پیش در چنین روزی بعد از سقوط شهر موصل به دست تروریست‌های داعش و اشغال بیش از یک سوم عراق توسط این گروهک، آیت الله سید علی سیستانی، مرجعیت عالیقدر شیعیان در عراق فتوای جهاد کفایی برای مقابله با داعش را صادر کرد و منجر به شکل‌گیری سازمان الحشد الشعبی شد که توانست با سایر نیروهای مسلح عراق، به تروریسم داعش در این کشور پایان دهد.

ماه ژوئن سال 2014 برای مردم عراق یادآور حوادث بسیار تلخی است زیرا در آن شهرهای عراق یکی پس از دیگری به دست خونخواران داعشی می‌افتاد. حمله تکفیری‌ها به شمال عراق با تهاجم به سامراء و اشغال چندین شهر در چهارم ژوئن 2014 آغاز و با تصرف موصل در دهم ژوئن و تکریت در 11 ژوئن ادامه یافت.

در واپسین ساعات نهم ژوئن 2014 و بامداد دهم ژوئن داعش در ادامه حرکت به شمال عراق، موصل را به اشغال خود درآورد.

پس از سقوط شهر موصل در 10 ژوئن 2014 به دست داعش، بیش از 20 شهر دیگر عراق در کمتر از یک هفته در شمال و غرب کشور سقوط کرد که بارزترین آنها «البعاج»، «تلعفر»، «سنجار»، «القیاره»، «الحظر»، «ربیعه» و «الجزیره» بود.

سپس «تکریت»، «بلد»، «الدور»، «الاسحاقی»، «الرمادی»، «هیت»، «الرطبه»، «القائم»، «الکرمه»، «راوه»، «عانه»، «الوس» و دیگر شهرها سقوط کرد که در مجموع  مساحت زیادی از عراق را تشکیل می‌داد.

داعش از تروریستهای خود خواسته بود که پس از تسلط بر تکریت به سمت بغداد و کربلا پیشروی کنند.

نیروی نجات بخش در اوج تحرکات داعش شکل گرفت

شرایط بسیار خطرناک، مردم وحشت زده و تکفیری‌ها در حال پیشروی بودند و اگر شرایط به همین منوال پیش می رفت حادثه بسیار تلخی رقم می‌خورد؛ اما  عراق، مرجعیت را داشت و آیت الله سیستانی با فتوای تاریخی خود در 13 ژوئن 2014، زمینه ساز سازمانی مردمی و نظامی با نام حشد شعبی عراق شد.

به دنبال فتوای جهاد کفایی مرجعیت عالی دینی عراق، تشکیلات مردمی حشد شعبی برای سازماندهی میلیون ها داوطلب عراقی برای جنگ با داعش شکل گرفت.

هسته اولیه از میان شیعیان عراق بود؛ اما پس از آن دیگر گروههای قومی و مذهبی عراق در آن مشارکت کردند.

هدف از شکل گیری حشد شعبی

هدف این نیروها کمک به ارتش و نیروهای امنیتی عراق برای پاسداری از مکانهای مذهبی و نیز مقابله با حملات داعش است. حشد شعبی به نیرو‌های مردمی عراق گفته می‌شود که در کنار ارتش این کشور قرار دارند و با هدف مبارزه علیه داعش سازمان دهی شدند.

آیا حشد شعبی فقط مختص شیعیان است؟

نیروهای حشد شعبی از گروههای مختلف تشکیل شده است که عمدتا گروههای شیعه هستد اما گروههای سنی مذهب و مسیحی و ایزدی هم در آن حضور دارند. همه طوایف دینی از شیعه، سنی و مسیحی و همه قومیت‌ها از عرب، کرد و ترکمن در حشد شعبی حضور دارند.

گروه‌های غیرشیعی فعال در حشد شعبی

هرچند که ساختار و بدنه نظامی حشد شعبی را شیعیان عراق تشکیل می‌دهند اما بعدها برخی عشایر سنی عراق از استان صلاح‌الدین و استان نینوا و استان الانبار و نیز افراد ایزدی و مسیحیان عراقی نیز به آن ملحق شدند. واقعیت این است که دفاع از تمامیت ارضی عراق و آزادسازی همه مناطق تحت تصرف داعش این نیروها اعم از شیعه و سنی و مسیحی را در کنار هم گرد آورده است.

الحشد العشائری که عموما از اهل سنت هستند از یگان‌های مهم این تشکیلات به شمار می‌رود که در حال حاضر در استان‌های سنی نشین الانبار، نینوا، صلاح الدین حضور قوی و موثر در حفظ امنیت دارد.

تیپ «بابلیون»به فرماندهی «ریان الکلدانی» یکی از تیپ‌های مهم در حشد شعبی است که از مسیحیان تشکیل شده و در حال حاضر در استان نینوا در مناطق و شهرهای مسیحی نشین حضور دارد.

بخشی از مبارزان مسیحی همچنین در تیپ «اباعبدالله الحسین (ع» وابسته به حشد شعبی حضور دارند که این تیپ نیز در استان نینوا بخشی از امنیت مناطق مسیحی نشین را برعهده گرفته است.

ایزدی‌ها، شبک‌ها، ترکمن‌ها هم دارای چند تیپ در داخل حشد شعبی هستند و هم اینک در «سنجار» - شنگال - (سکونتگاه ایزدی ها) و مناطق هموار نینوا که در عراق به «سهل نینوا» (سکونتگاه شبک‌ها) مشهور است و همچنین مناطق جنوبی استان کرکوک که ترکمن‌های عراق حضور دارند، امنیت این مناطق را به دست گرفته‌اند.

حشد شعبی سازمانی رسمی

طبق مصوبه هیئت وزیران عراق، سازمان حشد شعبی سازمانی رسمی و مرتبط با نخست وزیر است. این نیرو به صورت رسمی بخشی از ساختار نیروهای مسلح عراق محسوب و وابسته به فرمانده کل نیروهای مسلح عراق است. حشد شعبی در روز 26 نوامبر 2016 با اکثریت آرای مجلس عراق به عنوان یک سپاه جدا از ارتش رسمیت پیدا کرد.

تعداد گروه‌ها و نیروهای حشد شعبی

تازه ترین گزارش ها تعداد کل نیروهای حشد شعبی را 140 هزار تا 160 هزار نفر عنوان کرده این در حالی است که در جنگ با داعش تعداد این نیروها بین 100 تا 110 هزار نیرو برآورد شده بود.

برخی گروههای مهم تشکیل دهنده و فرماندهان اصلی حشد شعبی

نیرو‌های تشکیل‌دهنده حشد شعبی بر دو قسمند: گروه‌های مسلح شناخته‌شده و جوانانی که به دعوت مرجعیت به کمک ارتش آمده‌اند. نیروی های مردمی عراق از صدها هزار جوان شیعی عراقی که در بیش از 42 گروه فعالیت می‌کنند که برخی از تشکل‌های بزرگی هستند که قبل از فتوای آیت الله سیستانی موجود بوده‌اند و برخی دیگر از تشکل‌های کوچکی هستند که پس از فتوا شکل گرفته‌اند.

گروه‌های فعال در حشد شعبی

1-عصائب أهل الحق

2-سرایا طلیعة الخراسانی

3-کتائب سید الشهداء

4-حرکة حزب الله النجباء

5-کتائب حزب الله

7-سرایا السلام

8-فیلق الوعد الصادق

9-منظمة بدر - الجناح العسکری

10-لواء عمار بن یاسر

11-لواء أسد الله الغالب

12-لواء الیوم الموعود

13-سرایا الزهراء

14-لواء ذو الفقار

15-لواء کفیل زینب

16-سرایا أنصار العقیدة

17-لواء المنتظر

18-بدر-المجامیع الخاصة

19-لواء ابو الفضل العباس

20-حرکة الجهاد و البناء

21-سرایا الدفاع الشعبی

22-کتائب درع الشیعة

23-حزب الله الثائرون

24-کتائب التیار الرسالی

25-سرایا عاشوراء

26-کتائب مالک الأشتر

27-کتائب انصار الحجه

28-کتائب الدفاع المقدس

29-لواء القارعه

30-کتائب الغضب

31-لواء الشباب الرسالی

32-کتائب الامام الغائب

33-حرکه الابدال

34-کتائب الامام علی

35-جیش المختار

36-لواء الحمد

37-لواء الامام القائم

38-لواء العادیات

39-جنبش انصارالله الاوفیاء

40-لواء الحرس الخاص الخامس البتار

41-جیش الکرار

42-فرقه العباس

مناطق عملیاتی حشد شعبی

 مناطق عملیاتی این نیروها عمدتاً عبارت بوده‌اند از بغداد، بابل، دیالی، صلاح‌الدین، الانبار و الگرمه از توابع شهر استراتژیک فلوجه در الانبار.
 

مقامات ارشد حشد شعبی

«فالح فیاض» رئیس هیئت حشد شعبی است. «کریم نوری» عضو هیئت حشد شعبی و سخنگوی رسمی آن است. «ابومهدی المهندس» معاون بسیج مردمی عراق و فرمانده میدانی این نیرو بود.

پس از شهادت المهندس در کنار سردار سپهبد «قاسم سلیمانی» به دست تروریست‌های آمریکایی «عبدالعزیز المحمداوی» معروف به «ابو فدک المحمداوی» دبیرکل پیشین و عضو شورای کتائب حزب‌الله به عنوان رئیس ستاد این نیرو به جای شهید ابو مهدی المهندس انتخاب شد.

«هادی العامری» رئیس سازمان بدر، «قیس الخزعلی» فرمانده عصائب اهل الحق، «شبل الزیدی» فرمانده گردان‌های امام علی، شیخ «ریان الکلدانی» دبیرکل جنبش مسیحیت عراق و فرمانده گردان بابلیون و «مقتدی صدر» رهبر جریان صدر است که گردان‌های السلام زیر مجموعه آن به حساب می‌آید.

اهداف 5گانه تشکیل حشد شعبی

مهمترین دلیل شکل‌گیری حشدشعبی را می‌توان در حوادث عراق بعد از هجمه داعش مورد بازخوانی قرار داد. نیروهای افراط‌گرای داعش در مدت زمانی کوتاه موفق به تصرف موصل و بخش‌های زیادی از استان‌های صلا‌ح‌الدین و دیالی شدند و حتی تا نزدیکی بغداد پایتخت عراق پیش رفتند. ناتوانی و چند دستگی ارتش عراق (به مثابه ساختار چینش شده امنیتی - نظامی توسط آمریکا در مقطع پسا صدام) در مقابله با تروریست‌های داعش، نخبگان سیاسی - مذهبی عراق را مجبور به اتخاذ تدابیر جدید برای مقابله با این گروه نمود. از این رو با تدبیر برخی سیاستمداران عراقی و حمایت مراجع دینی، نیرویی مردمی در قالب حشدشعبی برای مبارزه با داعش و دفاع از حاکمیت عراق تشکل یافت و با روحیه بالا و انسجامی فوق‌العاده وارد عرصه تقابل با داعش شد.

در ماه مارس 2015 میلادی (فروردین 1395) در بغداد، فرماندهان «حشد شعبی» اهداف پنج‌گانه این ساختار نوین را به شرح ذیل اعلام کردند:

1-نبرد با داعش و بیرون راندن آن از خاک عراق.

2-حفاظت از کشور.

3- حفاظت از اماکن مقدس.

4-آزادی مردم عراق از یوغ تروریسم.

5-کمک به عراقی‌هایی که توان جهاد ندارند.

جانفشانی و دستاوردهای بسیار

از زمان شکل گیری حشد شعبی، تکفیری‌ها خود را در مقابل نیرویی سلحشور و جان برکف دیدند و ترمز آنها کشیده شد. نیروهای حشد شعبی عراق صحنه های بی بدیلی را رقم زدند.

مهمترین دستاوردهای حشدشعبی بعد از ﺗﺄسیس تاکنون را می‌توان در قالب چند پیروزی استراتژیک عنوان نمود که مهمترین آنها عبارتند از: آزادسازی جرف النصر (الجرف الصخر سابق در شمال بابل که بعدها به یُمن آزادسازی به دست نیروهای حشدشعبی، جرف‌النصر نام گرفت و یکی از نخستین عملیات‌های موفق نیروهای مردمی به شمار می‌رفت).

 آزادسازی آمرلی، آزادسازی العلم، البغدادی و آزادسازی تکریت (یکی از پیچیده‌ترین عملیات‌های نیروهای مردمی محسوب می‌شود که در راستای عملیات لبیک یا رسول‌الله انجام گرفت). در مجموع، این نیروهای مردمی خیلی سریع در مناطق جنوبی، شمالی و غربی کمربندی بغداد مستقر شدند تا بتوانند ﺧﻸ امنیتی را پر کنند و نقش بارزی در توقف تحرکات داعش با توجه به هماهنگی عالی میان گروه‌های وابسته به حشدشعبی و نیروهای امنیتی دولتی ایفا کنند.

حشد شعبی شهداء و مجروحان زیادی در راه آزادی سازی عراق و منطقه از لوث داعش تقدیم کرده است. شهرهای زیادی به دست این نیروها از از دست تکفیریها آزاد شد.

نقش حشد شعبی در خنثی کردن توطئه‌های آمریکا در عراق

حشد شعبی در کنار ارتش و نیروهای امنیتی عراق تمام برنامه‌‌های آمریکا و برخی کشورهای همسو با واشنگتن را بر هم زد و مانع از تجزیه عراق شد.

آمریکا و هم پیمانان منطقه‌ای و داخلی‌اش در عراق بعد از مایوس شدن از انحلال و برچیدن حشد شعبی، جنگ همه جانبه با این تشکیلات را آغاز کرده‌اند.

دشمنی کاخ سفید با حشد شعبی به سال‌های اخیر محدود نبوده است و تقریبا از ابتدای تشکیل نیروهای مردمی، ایالات متحده با آن مخالف بود که نمونه بارز این رویکرد را می‌توان در اقدام کنگره آمریکا در تروریستی خواندن برخی شاخه‌های این نیرو دید؛ نیرویی که نقش مستقیمی در نابودی داعش داشت.

 در ژانویه 2020 وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد این کشور ضمن قرار دادن نام گروه عصائب اهل الحق در فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی، نام «قیس خزعلی» و« لیث خزعلی» رهبران این گروه را به عنوان تروریست‌های بین‌المللی ثبت کرد.

حتی در جریان عملیات آزادسازی شهر الرمادی، واشنگتن ارائه کمک به دولت بغداد در نبرد با داعش را به عدم مشارکت حشدشعبی در این عملیات، منوط کرد.

این در حالی است که مواضع حشدشعبی بارها مورد هجوم جنگنده‌های ارتش آمریکا قرار گرفته است. از همین روی، پر واضح است که آمریکایی‌ها که در واقع، از عوامل اصلی پیدایش و گسترش داعش هستند، از مشروعیت و محبوبیت حشدشعبی و تصویب قانون به سود آن ناراضی بوده و آن را نوعی شکست برای خود تلقی می‌کنند.

پس از حملات نظامی آمریکایی‌ها علیه حشد شعبی، درخواست برای اخراج نظامیان آمریکا از عراق تشدید شد. سرانجام در تاریخ 5 ژانویه 2020 یعنی دو روز بعد از جنایت آمریکا در ترور سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس پارلمان عراق مصوبه اخراج آمریکایی‌ها از عراق را تصویب کرد و مردم عراق نیز 25 ژانویه با برگزاری تظاهرات میلیونی، اخراج نظامیان آمریکایی را خواستار شدند.

در واقع حشد شعبی و نیروهای مقاومت عراق اصلی‌ترین مانع اجرای پروژه‌هایی آمریکایی در خاک عراق محسوب می‌شوند و بر همین اساس توطئه‌های واشنگتن برای حذف و یا دست کم تضعیف این نیروهای مردمی تمامی ندارد.

ابومهدی المهندس و میراث بزرگی که سردار سلیمانی برای حشد شعبی به جا گذاشت

پس از تشکیل حشد شعبی، «ابو مهدی المهندس» به عنوان جانشین فرمانده انتخاب شد و دائم در همه جبهه‌های نبرد در شرکت می‌کرد.

سردار حاج قاسم سلیمانی با وجود اینکه فروتنانه همیشه از رسانه‌ای شدن نقش خود در تأسیس تشکیلات مهم حشد شعبی و خلاصی عراق از شر اهریمن داعش امتناع می ورزید اما این واقعیت بارها از سوی شخصیت‌های سیاسی مهم عراقی بیان شده است.

در 8 شهریور 1395 «اکرم الکعبی» دبیرکل مقاومت اسلامی نُجباء در برنامه تلویزیونی با تاکید بر نقش سردار سلیمانی در تشکیل حشد گفت: حشد شعبی از توده‌های مردم عراق و با اشراف سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس تشکیل شده و این گروه در عراق، عمق مردمی دارد.

شهید ابومهدی المهندس نیز 12 تیر 1396 در حاشیه نهمین اجلاس اتحادیه رادیو و تلویزیون های اسلامی و در گفت‌وگو با شبکه الکوثر اظهار داشت: سردار قاسم سلیمانی نقش مهمی در آموزش و برنامه ریزی نیروهای عراقی داشته است. وی و برادران حزب الله مشارکت فعالی در نبرد با داعش داشتند و این مسئله با درخواست و توافق با دولت عراق و نخست وزیر سابق صورت گرفت.

حشد شعبی سازمان پویا

نیروهای حشد شعبی در حال حاضر در مناطقی که ماموریت تامین امنیت به آنها واگذار شده است به خوبی عمل می‌کنند از دیالی گرفته تا الانبار و صلاح الدین و دیگر مناطق. این نیروها علاوه بر تامین امنیت مناطق مختلف عراق، در مناسبت‌های ملی و مذهبی عراق هم نقش بسزایی در حفاظت از جان و مال مردم عراق دارند.

انتهای پیام/