دو معیار مهم خواستگار خوب در حدیث امام جواد (ع)

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، ازدواج، پیوندی مقدس بین مرد و زن است که پایه اولیه خانواده را شکل می‌دهد؛ از این جهت تأکید زیادی نسبت به دقت در مقدمات ازدواج شده است. در عرف ما این مقدمات با عنوان مراسم خواستگاری یاد می‌شود. طی این فرآیند، زوجین باید طرف مقابل را با معیارهای خود مورد سنجش و ارزیابی قرار دهند. هر اندازه این معیارها به معیارهای دینی نزدیک‌تر باشد، بنیان خانواده مستحکم‌تر و افراد آن رشدیافته‌تر و سودمندتر برای جامعه خواهند بود. 

از اولین گزاره‌هایی که در احادیث به عنوان معیار خواستگار خوب اشاره شده است، دین‌داری و امانت‌داری است. فردی به نام حسین بن بشّار می‌گوید طىّ نامه‏‌اى به امام جواد علیه‌السلام نوشتم: مردى دخترم را خواستگارى کرده؛ تکلیف من چیست؟ آن حضرت در پاسخ نوشت «مَنْ خَطَبَ إلَیْکُمْ فَرَضیتُمْ دینَهُ وَ أمانَتَهُ فَزَوِّجُوهُ، إلاّ تَفْعَلُوهُ تَکْنُ فِتْنَةٌ فِى الاْرْضِ وَ فَسادٌ کَبیرْ؛ هر که به خواستگارى دختر شما آید و از تدیّن و امانتدارى او راضی هستید، با او موافقت کنید، وگرنه سبب فتنه و فساد بزرگى بر روى زمین خواهید شد.»

همان طور که اشاره شد،‌ امام جواد علیه‌السلام در این روایت به دو گزاره مهم به عنوان معیار ازدواج اشاره می‌کنند «فَرَضیتُمْ دینَهُ وَ أمانَتَهُ»؛ رضایت از دین و امانت؛ چرا که فردی که متدین به دین الهی باشد، نسبت به مسائل مختلف احساس مسئولیت و تعهد دارد و در یک کلمه، اهل تقواست. از این جهت فرد دیندار همواره سعی می‌کند خود را مقید به اخلاق کند و در برخورد با مشکلات از کوره در نرود و عصبانیت به خرج ندهد و نسبت به همسر خود ظلم و ستم نکند. امام حسن مجتبی علیه‌السلام در روایتی خطاب به مردى که با ایشان درباره ازدواج دختر خود مشورت کرد، فرمود «او را به مردى باتقوا شوهر بده.» حضرت دربارۀ علت آن ادامه دادند «زیرا اگر دختر تو را دوست داشته باشد گرامی‌اش مى‌دارد و اگر دوستش نداشته باشد، به وى ستم نمى‌کند.» زَوِّجْها مِن رَجُلٍ تَقِیٍّ، فإنّهُ إن أحَبَّها أکرَمَها وإن أبغَضَها لَم یَظلِمْها. (مکارم الأخلاق، ص204)

دومین گزاره‌ای که امام جواد علیه‌السلام درباره معیار یک خواستگار خوب معرفی می‌کنند، امانت‌داری است. این خصلت به قدری اهمیت دارد که امیر مؤمنان علیه‌السلام برترین درجات ایمان یک انسان را امانت‌داری معرفی کردند «أفضُل الایمانِ، اَلأمانةُ.» یا در روایتی دیگر فرمود «رَأسُ الاِسلامِ اَلأمانَةُ؛‌ امانت‌داری، اساس و پایه اسلام است.» فردی که دارای صفت امانت‌داری باشد، همسر خود را مهم‌ترین امانت الهی می‌داند؛ لذا سعی می‌کند به بهترین نحو از او حراست و صیانت کند و قلب و ذهن خود را جز همسر خود معطوف به هیچ زن نامحرمی نکند، هرچند این خصلت‌ها باید دوطرفه باشد. زنی که اهل دیانت و امانت‌داری باشد، از اموال همسر خود به خوبی مراقبت می‌کند، می‌کوشد تا اهل صرفه‌جویی باشد و از اسراف بپرهیزد و با اندک ناملایمتی به همسرش خیانت نکند. زنی که امانت‌دار باشد، باید خود را از دید نامحرم حفظ کند و در نبود شوهر، با نامحرم شوخی و خنده‌هایی که موجب برانگیختن حس مریض‌دلان می‌شود،‌ انجام ندهد؛ در غیر این صورت، زن بزرگ‌ترین خیانت‌ها را در حق همسرش می‌کند. زن امانت‌دار، اسرار همسرش را حفظ می‌کند و سفره دل خویش را مقابل هر کسی پهن نمی‌کند مگر اینکه قصد اصلاح آن را داشته باشد و با اهلش مشورت کند.

بنابراین همین که خانواده دختر تشخیص به دیانت و امانت‌داری فرد دادند و او را اهل جهد و کوشش در کسب حلال دیدند،‌ خوب است که دست رد به سینه پسر نزنند؛ رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید «إِذَا جَاءَکُمْ مَنْ تَرْضَوْنَ‏ خُلُقَهُ‏ وَ دِینَهُ‏ فَزَوِّجُوهُ‏ إِلَّا تَفْعَلُوهُ تَکُنْ فِتْنَةٌ فِی الْأَرْضِ وَ فَسادٌ کَبِیرٌ» یعنی اگر کسی به عنوان خواستگاری به نزد شما آمد که خُلق و دینش را می پسندید با او ازدواج کنید و اگر به این دستور عمل نکنید (معیارهای مادی لحاظ کنید) فتنه و فساد بزرگی در زمین به وجود خواهد آمد.» (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏5، ص347)

در پایان به این نکته اشاره کنیم که حق انتخاب همسر، برای خانواده دختر محفوظ است؛ اگر خانواده‌ای تشخیص دهند که پس از ایمان، تقوا و اخلاق، داشتن مدرک تحصیلی و اشتغال و همچنین داشتن خانه و یا حداقل پول رهن و اجاره منزل به عنوان ملاک یک ازدواج موفق است،‌ نباید بر آنها خورده گرفت بلکه باید کوشید حداقل‌های تشکیل یک زندگی معمولی را فراهم آورد. باید به خانواده دختر حق داد که در شرایط سخت اقتصادی هراس در دل داشته باشند، چرا که جلوتر از پسر و خانواده پسر، آنها نسبت به دختر خود احساس امانت و تعهد می‌کنند. اما اگر بین دختر و خانواده او تواقق حاصل آمد که آن خواستگار در فرآیند زندگی می‌تواند پیشرفت کند و پسر را اهل تعهد و دیانت یافتند، فرصتی است که خداوند برای آن پسر فراهم آورده است و باید غنیمت شمرد و امر را به خداوند واگذار کرد.

انتهای‌پیام/