طوفان‌های گرد و غبار خارجی "سمی‌تر" و "خطرناک‌تر" از گرد و غبار داخلی هستند!

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم ؛ علی محمد طهماسبی بیرگانی, رئیس ستاد ملی مقابله با گرد و غبار با حضور در برنامه طبیعت 360 درجه اظهار کرد: منشأ گرد و غبار در کشور ما هم داخلی و هم خارجی است، اما بیان کردن آن با درصد صحیحی نیست چرا که ممکن است یک‌بار گرد و غبار 100 درصد ناشی از کانون‌های داخلی و بار دیگر تماماً برخاسته از خارج کشور باشد و یا اینکه برخاسته از هر 2 نوع کانون باشد. در مجموع اگر بخواهیم با درصد بیان کنیم از اسفند ماه تا به امروز منشأ 90 درصد طوفان‌های گرد و غبار در کشور ما خارجی بوده است.

وی ادامه داد: از ابتدای سال 1397 یک بررسی کامل در خصوص کانون‌های داخلی انجام داده‌ایم و محدوده‌های غبارخیر را شناسایی کرده‌ایم. وسعت کانون‌های داخلی 34.6 میلیون هکتار است که ممکن است بر اثر ترسالی یا خشکسالی این مقدار زیاد یا کم شود. در اطراف کشور ما 270 میلیون هکتار مناطق غبارخیز وجود دارد که به 8 کانون عمده تبدیل شده و این 8 کانون توانایی تولید 146 میلیون هکتار غبار با غلظت زیر 10 میکرون دارند.

رئیس ستاد ملی مقابله با گرد و غبار بیان کرد: گرد و غبار خارجی چه از نظر مساحت و چه از نظر غلظت, تأثیرگذاری به مراتب شدیدتری از طوفان‌های گرد و غبار داخلی دارد. ضمن اینکه غبار خارجی میانگین اندازه پایین‌تری از ذرات داخلی دارد که این ذرات ریزتر پیامدهای بهداشتی شدیدتر, ماندگاری بیشتر و غلظت بیشتری دارند. به عنوان مثال یک طوفان داخلی ممکن است 3 یا 4 ساعت طول بکشد اما ماندگاری طوفان گرد و غبار ناشی از کانون‌های خارجی می‌تواند تا 48 ساعت باشد.

طهماسبی بیرگانی در خصوص نقش خشکی تالاب‌ها در وقوع طوفان‌های گرد و غبار توضیح داد: از وسعت 34.6 میلیون هکتاری کانون‌های داخلی,  یک میلیون و 463 هزار هکتار از تالاب‌های ما غبارخیز هستند.

در ادامه این برنامه رضا شهبازی, رئیس دفتر مخاطرات زمین سازمان زمین‌شناسی اظهار کرد: طی 22 سال اخیر خشکسالی شدیدی در کشور اتفاق افتاده و این خشکسالی سبب شده تا فشار ما بر منابع آب بیشتر شود. ما در کشور تا قبل از دهه 80 حدود 130 میلیون متر مکعب آب شیرین قابل دسترس داشتیم اما در حال حاضر این مقدار به شدت کاهش داشته است. ما در زیر زمین جلوی آب را گرفتیم که نتیجه آن فرونشست بود و در بالای زمین هم با بستن راه آب باعث وقوع طوفان‌های گرد و غبار شدیم.

وی به نقش تالاب‌ در جلوگیری از وقوع طوفان‌های گرد و غبار اشاره کرد و گفت: زمانی که بارش خوبی در کشور اتفاق می‌افتد و آبگیرهای ما پر می‌شود, شاهد این هستیم که تا مدتی خبری از طوفان‌های گرد و غبار نیست اما خشکی تالاب‌ها این طوفان‌ها را تشدید می‌کند که نمونه آن کانون‌های غبارخیز شهر اهواز هستند که در ادامه پیکر خشک‌شده تالاب شادگان قرار دارند.

در حاشیه این برنامه هدایت فهمی, معاون سابق دفتر برنامه‌ریزی کلان آبفای وزارت نیرو در رابطه با عدم مدیریت صحیحی آب و در ادامه آن تشدید کانون‌های گرد و غبار گفت: ما با 8 علت اصلی در به وجود آمدن شرایط بحرانی آب کشور رو به رو هستیم که اولین عامل افزایش جمعیت و به تبع آن افزایش بی‌رویه مصرف آب بالاتر از الگوهای جهانی است. مصرف ما حدود 100 میلیارد مترمکعب است که عددی بسیار نزدیک به مقدار 105 میلیارد متر مکعب از آب‌های تجدیدپذیر قابل دسترس در کشور است.

وی ادامه داد: بر اساس استانداردهای جهانی ما در گروه کشورهای بحرانی و فوق بحرانی از نظر منابع آبی هستیم و بهره‌وری بسیار پایین در همه بخش‌های مصرف کننده اب از جمله کشاورزی, صنعت و خدمات دیده می‌شود. ما هر ساله حدود 88 درصد از منابع آب تجدیدپذیر خود را مصرف می‌کنیم و در نتیجه ناچار به کاهش مصارف آب هستیم. ما رتبه یک فرسایش خاک را در جهان داریم و در نابودی مراتع نیز رکورددار هستیم. این آمارها نشان می‌دهد که کشور با شیب تند به سمت بیابانی شدن حرکت می‌کند.

معاون سابق دفتر برنامه‌ریزی کلان آبفای وزارت نیرو بیان کرد: در گذشته منشأ 65 درصد از ریزگردهای ما از عراق, 16 درصد از سوریه, 9 درصد از عربستان, 8 درصد از ایران و 2 درصد از اردن بوده است. در حال حاضر 244 کانون گرد و غبار در خارج از کشور وجود دارد که می‌تواند 21 تا 26 استان را در کشور ما را درگیر کند. امروزه سهم ما در ایجاد ریزگردها 20 درصد است که آن هم ناشی از بیابانی شدن ایران است.

فهمی اضافه کرد: در کشور بارها ستادهایی برای مقابله با گرد و غبار تشکیل و برنامه‌هایی تدوین شده است اما متأسفانه نه عزم دولتی قوی برای این کار وجود دارد و نه مشارکت فراگیر مردمی. امکان اینکه دولت‌ها به تنهایی موفق شوند پدیده‌های مرتبط با منابع طبیعی و محیط زیست را مهار کنند بسیار کم است و حتماً باید مردم در این امور مشارکت داشته باشند.

گزارش از: علی دولتی

انتهای پیام/