حدیث | دو عذابی که در واقعه مباهله در انتظار نجرانیان بود

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم،‌ مباهله در تاریخ اسلام به ماجرایی اشاره دارد که طی آن، رسول خدا صلّی الله علیه و آله پس از مناظره با مسیحیانِ نجران و ایمان نیاوردن آنان، پیشنهاد مباهله داد و آنان پذیرفتند. آیه61 سوره آل‌عمران مشهور به آیه مباهله، در شأن این ماجرا نازل شد؛ خداوند در این آیه می‌فرماید «فَمَنْ حَاجَّک فِیهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَک مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَ أَبْنَاءَکمْ وَ نِسَاءَنَا وَ نِسَاءَکمْ وَ أَنْفُسَنَا وَ أَنْفُسَکمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْکاذِبِینَ»، یعنی و هر کس با تو درباره عیسی در مقام مجادله برآید، بعد از آنکه به احوال او آگاهی یافتی، بگو: بیایید ما و شما فرزندان و زنان و کسانی را که به‌منزله خودمان هستند بخوانیم، سپس به مباهله برخیزیم (در حق یکدیگر نفرین کنیم) تا دروغگویان (و کافران) را به لعن و عذاب خدا گرفتار کنیم.». گفته می‌شود این واقعه با نامه حضرت رسول گرامی اسلام صلّی اللّه علیه و آله به مسیحیان نجران و دعوت آنان به اسلام شروع شد و در نهایت با عقب‌ نشستن آنان و ایمان‌ آوردن عده‌ای از آنان پایان یافت. قبل از اینکه رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله با نجرانیان مباهله کند، عبا بر دوش مبارک گرفت و امیرالمؤمنین علیه‌السلام و حضرت فاطمه سلام‌الله علیها و امام حسن و امام حسین علیهما السلام را زیر عبا قرار داد و گفت: پروردگارا، هر پیغمبرى را، اهل‌بیتى بوده است که مخصوص‌ترین خلق خدا بوده‌اند به او. خداوندا، اینها اهل‌بیت منند. پس از ایشان برطرف کن شک و گناه را و پاک کن ایشان را کاملاً. پس از آن جبرئیل نازل شد و آیه تطهیر را در شأن ایشان آورد، سپس حضرت رسول صلّی اللّه علیه و آله این چهار بزرگوار را بیرون برد از براى مباهله.

فردی به نام مکحول که از حافظان حدیث در قرن دوم هجری بود، نقل می‌کند امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمود از اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله آنان که مطالب را نیکو به خاطر می‌سپارند، می‌دانند که در میان آنان کسی نیست که دارای منقبتی باشد مگر اینکه من شریک او بوده‌ام و بر او برتری داشتم، اما هفتاد منقبت دارم که هیچ‌ یک از آنان را در آن شرکتی نیست. عرض کردم ای امیرالمؤمنین مرا از آن منقبت‌ها آگاه کن ... تا آنجا که فرمود سی و چهارمین منقبت این است که نصارا مدعی شدند که با پیامبر صلی الله علیه و آله مباهله کنند، خدا [این آیه را] فرو فرستاد:فَمَنْ حَاجَّک فِیهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَک مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَ أَبْنَاءَکمْ وَ نِسَاءَنَا وَ نِسَاءَکمْ وَ أَنْفُسَنَا وَ أَنْفُسَکمْ؛ در اینجا نفس من، نفس رسول‌خدا  بود و منظور از نِسَاء، فاطمه‌ و از أَبْنَاءَ، حسن و حسین است. سپس جمعیت نصارا پشیمان شدند و از رسول‌خدا عفو کردند و ایشان پذیرفت. به حقّ آن که تورات را بر موسی و قرآن را به محمّد فرستاد اگر با ما مباهله کرده بودند همه به‌صورت میمون‌ها و خوک‌ها مسخ می‌شدند؛ فَکَانَتْ نَفْسِی نَفْسَ رَسُولِ (صلی الله علیه و آله)، وَ النِّسَاءُ فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها)، وَ الْأَبْنَاءُ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ (علیها السلام)، ثُمَّ نَدِمَ الْقَوْمُ فَسَأَلُوا رسول‌الله (صلی الله علیه و آله) الْإِعْفَاءَ فَأَعْفَاهُمْ، وَ الَّذِی أَنْزَلَ التَّوْرَاهًَْ عَلَی مُوسَی (علیه السلام) وَ الْفُرْقَانَ عَلَی مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) لَوْ بَاهَلُونَا لَمُسِخُوا قِرَدَهًًْ وَ خَنَازِیرَ.

امیرالمؤمنین علیه‌السلام در این فراز از روایت،‌ مصادیقی از آیه‌ی مباهله را بر پنج‌تن آل‌عبا تطبیق دادند؛ به این صورت که منظور از «نِسَاءَنَا » را وجود مقدس حضرت فاطمه سلام‌الله علیها و «أَنْفُسَنَا» را به خود و نیز «أَبْنَاءَنَا» را به امام حسن و امام حسین علیهما السلام نسبت دادند و در انتها، نتیجه‌ی پذیرش مباهله از سوی نجرانیان اشاره کردند؛‌ به این صورت که اگر آنها مباهله را می‌پذیرفتند، به صورت میمون و خوک مسخ می‌شدند. مسخ شدن به صورت میمون در امت یهود سابقه داشت، آنجا که امر خداوند درباره روز شنبه را نادیده گرفتند؛ همچنان که یکى از احکام تورات، وجوب تعطیل کردن شنبه بود که حرص و آز، گروهى از بنى‌اسرائیل را به کار واداشت؛ لذا خداوند، افراد حیله‌گر را به صورت بوزینه در آورد تا درس عبرتى براى دیگران باشد. آیات 56 سوره بقره، آیه60 مائده و 166 اعراف از این ماجرا سخن می‌گوید. مسخ در مسیحیان نیز مسبوق به سابق بود؛‌ خداوند در آیه60 سوره مائده در عین اینکه از مسخ به صورت میمون در امت یهود می‌گوید،‌ درباره مسخ به صورت خوک در مسیحیت هم صحبت می‌کند، آنجا که فرمود «قُلْ هَلْ أُنَبِّئُکُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذلِکَ مَثُوبَةً عِنْدَ اللَّهِ مَنْ لَعَنَهُ اللَّهُ وَ غَضِبَ عَلَیْهِ وَ جَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَةَ وَ الْخَنازیرَ وَ عَبَدَ الطَّاغُوتَ أُولئِکَ شَرٌّ مَکاناً وَ أَضَلُّ عَنْ سَواءِ السَّبیلِ»؛ یعنی بگو: «آیا شما را به بدتر از [صاحبانِ‏] این کیفر در پیشگاه خدا خبر دهم؟ همانان که خدا لعنتشان کرده و بر آنان خشم گرفته و از آنان بوزینگان و خوکان پدید آورده و آنانکه طاغوت را پرستش کرده‌‏ا‌ند. اینانند که از نظر منزلت، بدتر، و از راه راست گمراه‏‌ترند.» از امام صادق علیه‌السلام نقل شده که که مسخ‌شدگانِ خوک قومی از بنی‌اسرائیل بودند که عیسی بن مریم علیه‌السلام آنها را نفرین و خداوند آنها را تبدیل به خوک کرد.

انتهای‌پیام/