روایت خشکی رودخانه «چولهول» استان لرستان/ نیستی آب و تنگی معیشت برای ۳۵۰۰کشاورز پلدختری + تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از پلدختر، استان لرستان سال‌هاست با کاهش شدید بارش نزولات آسمانی و خشک‌سالی‌های پی‌درپی دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ به‌طوری‌که رودخانه‌های کشکان، چولهول و مادیان‌رود در پلدختر که خسارت‌بارترین سیل قرن را در سال 1398 رقم زدند، اکنون خشک شده‌است.

رودخانه چولهول به‌طول حدود 40کیلومتر با عبور از کوه‌ها و زمین‌های کشاورزی و با ایجاد تلاقی در دل سنگ صخره آبشار افرینه را تشکیل و می‌دهد و در دهستان افرینه به رودخانه کشکان می‌ریزد.

حوضه آبریز چولهول از قلعه نصیر شروع می‌شود که در افرینه به‌عنوان آخرین نقطه اتصال به رودخانه کشکان در سیل سال 1398 طغیان و خساراتی را به کشاورزان این مناطق وارد کرد.

خسارات کشاورزان بعد از گذشت سه سال از سیل نه‌تنها هنوز جبران نشده که تبعات خشک‌سالی گریبان کشاورزان و باغداران را گرفته است. معیشت حدود 3500کشاورز این منطقه در صورت خشک‌شدن 250هکتار باغ حاشیه‌نشین رودخانه چولهول در تنگنا قرار می‌گیرد.

بارش‌های کم و خشک‌سالی طی امسال و سال‌های گذشته، مدیریت نامناسب منابع آب، برداشت غیرمجاز، عدم نظارت بر کشت محصولات آبدوست و عدم اجرایی‌شدن احداث سد چولهول سبب شده‌است که این رودخانه در آستانه خشک‌شدن قرار بگیرد.

کاهش 90درصدی آب رودخانه چولهول

کشت برنج، یونجه و شبدر در بالادست رودخانه چولهول انجام می‌شود و برخی کشاورزان به‌صورت غیرقانونی در حال برداشت آب برای این محصولات هستند، به‌طوری‌که در تیرماه آب این رودخانه در روستای کلنک‌کوب و پل یاور از جریان ایستاد تا آبشار زیبای افرینه هم خشک شود.

مطالعه احداث سد چولهول که یکی از مطالبات مردم پلدختر است از سال  1392 شروع و به‌خاطر کمبود اعتبار و سیاست وزارت نیرو همان سال متوقف شد، اما به گفته امور آب سال 1397 مجدد از سرگرفته شد.

مطالعات فاز یک سد چولهول در سال 1397 انجام‌شده و با پیگیری‌ها قرار است که سال آینده بودجه بگیرد. کنترل سیلاب، تأمین آب شرب پلدختر و بخش‌های تابع، تأمین آب کشاورزی، صنعت و نیز گردشگری از مزایای مهم ساخت سد چولهول است.

محمد گودرزی رئیس امور آب پلدختر با اشاره به اینکه رودخانه کشکان از شهر پلدختر به پایین آبدهی ندارد، اظهار داشت: کشت محصولات آبدوست با وجود ممنوع‌بودن در منطقه ویسیان و بالادست پلدختر نسبت‌ به سال‌های گذشته افزایش پیدا کرده و با توجه به خشک‌سالی و کاهش بارندگی رودخانه کشکان در پلدختر خشک شده‌است.

وی با اشاره به کاهش 80تا 90درصدی آب رودخانه چولهول نسبت به سال‌های گذشته افزود: این رودخانه علی‌رغم تمام برداشت‌ها و تبخیر زیاد در حال حاضر 100لیتر بر ثانیه خروجی دارد، ولی احتمال خشک‌شدن آن طی روزهای آینده وجود دارد.

برداشت 160موتور تلمبه از رودخانه چولهول

رئیس امور آب پلدختر عنوان کرد: مردم به‌دلیل بیکاری به ناچار به کشاورزی روی آورده‌اند و همین امر سبب برداشت بی‌رویه از رودخانه‌ها و خشک‌شدن آن‌ها شده‌است.

وی بیان کرد: هیچ‌گونه باغی سال‌های گذشته در منطقه چولهول وجود نداشت، اما در حال حاضر باغات این منطقه با باغات منطقه زیودار و بن‌لار به‌عنوان قطب انجیر سیاه ایران برابری می‌کند.

گودرزی گفت: کشت محصولات آبدوست در منطقه چولهول با توجه به بررسی‌ها انجام می‌شود که این مقدار حدود دو تا سه هکتار برآورد شده‌است و در حال معرفی کشاورزان متخلف به مراجع قضایی هستیم.

رئیس امور آب پلدختر با بیان اینکه 800موتور تلمبه غیرمجاز در سطح پلدختر وجود داشت که تاکنون بالای 350موتور از آن‌ها پروانه برداشت کرده‌است، تصریح کرد: 160موتور تلمبه از آب رودخانه چولهول در حال حاضر برداشت انجام می‌دهد که بیشتر این موتورها سبک و از نوع مارگو، دیزلی و لیستر است که دارای برداشت زیادی نیست.

گودرزی با اشاره به آخرین وضعیت احداث سد چولهول اظهار داشت: سیاست وزارت نیرو در سال‌های گذشته مطالعات سدها را تعطیل کرد که با پیگیری‌های انجام‌شده توسط مسئولان شهرستان پلدختر مطالعات سدهای چولهول و بن‌لار فعال شده‌است و هر دو سد تخصیص گرفت.

تخصیص 25 میلیون مترمکعبی سد چولهول

وی با اشاره به تخصیص 25 میلیون مترمکعبی سد چولهول و 10میلیون متر مکعبی سد بن‌لار برای کشاورزی، صنعت و آب شرب شهر پلدختر در درازمدت افزود: تخصیص اولین لازمه مطالعات سد است که با گرفتن تخصیص سد مطالعات سد چولهول آغاز شده‌است.

رئیس امور آب پلدختر عنوان کرد: سد چولهول جزو پروژه‌های استانی و اعتبارات آب‌منطقه‌ای استانی اندک بود که با پیگیری های انجام‌شده این پروژه به شرکت آب نیرو ایران محول شده که اعتبارات ملی دارد و حوزه تخصصی آن سدسازی است.

وی بیان کرد: شرکت آب نیرو مرحله شناخت و مطالعه مرحله یک سد چولهول را انجام داده و فاز اول این پروژه که شامل ژئوفیزیک، ژئوتکنیک و کارهای صحرایی بوده در حال انجام است.

رئیس امور آب پلدختر با بیان اینکه سد چولهول هم‌زمان با مطالعات احداث سد با پیگیری نماینده پلدختر در جدول 23 که شامل فاز بودجه است قرار گرفته و آماده دریافت بودجه برای سال آینده است، خاطرنشان کرد: احتمال دارد عملیات اجرایی این سد به‌محض اتمام مرحله ژئوفیزیک و تخصیص اعتبار سال آینده شروع شود.

گودرزی در رابطه با راه‌حل انتقال آب زال برای باغات چولهول در صورت خشک‌شدن کشکان اظهار داشت: انتقال آب رودخانه زال به چولهول کار سنگین و سختی است و انجام آن بسیار پرهزینه است، چون این رودخانه با چولهول حدود 15کیلومتر فاصله دارد.

طرح انتقال آب زال برای باغات چولهول

وی افزود: اطلاعات فنی انتقال آب رودخانه زال به چولهول توسط کمیته فنی تهیه و در اختیار مسئولان قرار گرفته‌است که تصمیم‌گیر نهایی مسئولان بالادست هستند.

رئیس امور آب پلدختر با اشاره به برنامه‌ریزی برای آبیاری باغات عنوان کرد: تمام ایستگاه‌های پمپاژ رودخانه کشکان برای مقطعی خاموش شده تا آب به پایین‌دست برسد و هیچ باغی تا این لحظه در مسیر رودخانه کشکان خشک نشده‌است‌.

وی بیان کرد: دبی رودخانه کشکان و مادیان‌رود صفر شده ولی رودخانه چولهول کمی آبدهی دارد؛ افزایش 10درجه‌ای دما، تبخیر آب رودخانه‌ها و برداشت بی‌رویه در خشک‌شدن این رودخانه‌ها تأثیرگذار است.

شمس‌الدین جمشیدی مدیر جهاد کشاورزی پلدختر با اشاره به برنامه زمان‌بندی امور آب برای خاموش‌کردن پمپاژهای کشاورزی اظهار داشت: جهاد کشاورزی به‌عنوان نماینده باغداران در کنار امور آب به‌دنبال نظم‌دهی به برنامه خاموشی‌هاست تا آب به باغات پایین‌دست هم برسد.

وی افزود: اگر مردم دست‌به‌دست هم دهند و همراهی کنند می‌توانیم باغات پلدختر را نجات دهیم و از این مرحله عبور کنیم تا کشاورزان دچار خسارت نشوند.

زندگی وابسته به رودخانه‌ها در معرض تهدید

مدیر جهاد کشاورزی پلدختر با بیان اینکه معیشت 17تا 20هزار نفر در پلدختر به رودخانه‌های کشکان، مادیان‌رود و چولهول وابسته است، عنوان کرد: حدود 250هکتار باغ در منطقه چولهول وجود دارد که معیشت 3500نفر از مردم این منطقه به رودخانه چولهول وابسته است و در صورت خشک‌شدن این رودخانه در معرض خطر قرار می‌گیرد.

حمید خادم سرپرست فرمانداری پلدختر در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم با اشاره به اینکه استاندار لرستان به‌طور جد پیگیری موضوع خشک‌سالی است و به دستور او آب سد ایوشان سه روز در هفته باز می‌شود، اظهار داشت: تمام پمپاژهای کشاورزی با زمان‌بندی انجام‌شده یک روز در هفته به‌طور هماهنگ خاموش می‌شود تا آب به باغات روستاهای پایین‌دست هم برسد.

وی با اشاره به کشت محصولات آبدوست در بالادست پلدختر افزود: طبق مشاهدات عینی ما کشت برنج در منطقه ویسیان افزایش پیدا کرده‌است که همین مسئله سبب شده که آب به پایین دست نرسد.

مزایای انتقال آب رودخانه زال 

سرپرست فرمانداری پلدختر با بیان اینکه پیگیری‌ها و نامه‌نگاری‌های زیادی برای انتقال آب زال به چولهول انجام شده‌است، عنوان کرد: معاون عمرانی استانداری لرستان به‌زودی برای بازدید و بررسی انتقال آب زال به پلدختر سفر می‌کند تا از نزدیک در جریان مشکلات قرار بگیرد.

وی با تأکید بر اینکه انتقال آب زال به چولهول به‌اندازه احداث یک سد برای ما مهم است، بیان کرد: باغداران حاشیه‌نشین کشکان در صورت انتقال آب زال علاوه بر نجات باغات چولهول از خطر خشک‌سالی هم می‌توانند از آن استفاده کنند.

خادم با اشاره به نقش تأثیرگذار رسانه‌ها در مدیریت درست منابع آب توسط مردم گفت: رسانه‌ها باید فرهنگ‌سازی و مردم و باغداران هم همراهی کنند تا از این شرایط خشک‌سالی عبور کنیم.

گزارش از فیروزه حاتمی

انتهای پیام/ 646/ی