گزارش| سیستان و بلوچستان صدرنشین آمار "بازماندگان از تحصیل" / این زخم کهنه چگونه التیام می‌یابد؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم از ایرانشهر ، موضوع "بازماندگان از تحصیل" در سیستان و بلوچستان به عنوان جوانترین استان کشور دردی کهنه محسوب می‌شود؛ استانی که به واسطه وسعت جغرافیایی زیاد و بالاترین پراکندگی جمعیت در میان استان‌های کشور از یک سو و بی‌توجهی در دوران ستم‌شاهی، با وجود همه تلاش‌های صورت گرفته پس از انقلاب همچنان در گیر و دار "کمترین آمار بهره‌مندی از فضای آموزشی استاندارد" و "بالاترین آمار بازمانده از تحصیل" کشور است.

برخی آمارها از وجود 60 تا 70 هزار بازمانده از تحصیل در سیستان و بلوچستان حکایت دارد؛ کودکانی که در سن 6 تا 15 سال از تحصیل باز می‌مانند و یا ترک تحصیل می‌کنند. البته آمارهای رسمی منهای آمار فاقدین شناسنامه اعلام می‌شود.

پیش‌تر علیم یارمحمدی نماینده سابق مردم زاهدان در مجلس شورای اسلامی اعلام کرده بود "بررسی‌های ما نشان می‌دهد جذب شده‌ها در گروهک‌های تروریستی اغلب از بازماندگان از تحصیل هستند".

کمبود فضاهای آموزشی، وضعیت نامطلوب سرویس‌دهی به مدارس، فقر و روی آوردن به مشاغل کاذب مانند سوخت‌کشی، مسائل فرهنگی و ازدواج زودهنگام دختران و تعداد قابل توجه بی‌شناسنامه‌ها در سیستان و بلوچستان دلایل عمده تشدید معضل بازماندگان از تحصیل در این خطه از کشور است.

اداره‌کل آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان اعلام کرده تعداد دانش‌آموزان استان در سال تحصیلی گذشته 850 هزار نفر بود که در سال تحصیلی جدید طبق برآوردها حدود 70 هزار نفر به آن اضافه می‌شود و این در حالی است که در مدت این یک سال تنها برای نیمی از این جمعیت کلاس درس فراهم شده است.

سرانه میانگین فضای آموزشی در کشور در حال حاضر 5.22 مترمربع است و سیستان و بلوچستان در میان 32 استان کشور با 3.20 مترمربع از کمترین عدد در این شاخص برخوردار است و این در حالی است که جمعیت دانش‌آموزان این استان هر سال نسبت به سال گذشته رشد چشمگیری دارد.

در مناطق روستایی سیستان و بلوچستان به ویژه در شهرستان دشتیاری واقع در جنوب استان به دلیل کمبود مدارس روستایی و عدم دسترسی به سرویس بین روستایی، بخش قابل توجهی از کودکان به ویژه دختران از تحصیل باز می‌مانند.

فقر دیگر دلیل بازماندن از تحصیل و یا به عبارت بهتر ترک تحصیل به ویژه در پسران سیستان و بلوچستان است. جذابیت مرز و روی آوردن به سوخت‌کشی عامل جدی ترک تحصیل است؛ سوخت‌کشی شغل پردردسر و البته پردرآمدی است که دانش‌آموزان را به ترک تحصیل وسوسه می‌کند.

در برخی آمارها و بیانات مقامات رسمی گفته می‌شود عمده بازماندگان از تحصیل سیستان و بلوچستان دختر هستند که به دلایل ازدواج نسبتاً زودهنگام و مسائل فرهنگی حاکم بر خانواده‌ها امکان ادامه تحصیل ندارند. برخی خانواده‌ها هم اجازه تحصیل دختران زیر نظر معلم مرد را نمی‌دهند.

وجود بیش از 40 هزار بازمانده از تحصیل در سیستان و بلوچستان

مدیرکل آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان 25 مردادماه سال جاری در جلسه شورای معاونین اداره‌کل که با حضور باقرزاده معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش برگزار شد، اظهار داشت: 42 هزار بازمانده از تحصیل یکی از چالش‌های اساسی آموزش و پرورش استان است و  توسعه مدارس شبانه‌روزی تاثیر زیادی در حل مشکل بازماندگان و تارکان تحصیل در استان دارد.

حسنعلی میرعبدی با تاکید بر اینکه پهناوری و پراکندگی نامتعارف جمعیت در سیستان و بلوچستان از جمله عواملی است که بر تمامی مسائل فرهنگی، آموزشی، اجتماعی و ... تاثیر منفی گذاشته، خاطرنشان کرد: رشد فزاینده جمعیت دانش‌آموزی از مهمترین مسایل پیش روی آموزش و پرورش استان است که موجب شده با وجود همه خدمات انجام شده همواره با کمبود فضای آموزشی و نیروی انسانی مواجه باشیم.

وی تراکم بالای جمعیت در کلاس های درس، بازماندگان از تحصیل و موضوع ترک تحصیل به دلایلی مانند اشتغال زودهنگام در پسران در مناطق مرزی و ازدواج زودهنگام برای دختران را از مهمترین مشکلات احصا شده پیش روی آموزش و پرورش در سیستان و بلوچستان دانست و گفت:  توسعه مدارس شبانه‌روزی و طرح روستا مرکزی مهمترین راهکارهای کاهش تعداد بازماندگان و تارکان تحصیل استان است که در این زمینه نیازمند حمایت ویژه مسئولان کشوری هستیم.

هرچه تلاش کنیم باز عقب هستیم!

حسینعلی میرعبدی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم با اشاره به اینکه حدود 15 درصد آمار بازماندگان از تحصیل کشور مربوط به استان سیستان و بلوچستان است، بیان کرد: یکی از دلایل بالا بودن آمار بازماندگان از تحصیل سیستان و بلوچستان در کنار سایر علل اصلی، موضوع جمع بستن آمار بازماندگان و تارکان تحصیل است و به نظر می‌رسد این موضوع بیانگر واقعیت میدان نباشد؛ چرا که موضوع ترک تحصیل مربوط به افرادی است که امکانات و شرایط تحصیل برای آنان فراهم بودن و خودشان از تحصیل انصراف داده‌اند.

مدیرکل آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان با تاکید بر اینکه همه توان خود را برای کاهش آمار بازماندگان از تحصیل در استان به کار گرفته‌ایم، ادامه داد: با این وجود اگر حمایت ویژه‌ای از جانب دولت نداشته باشیم، هرچه تلاش شود باز هم عقب هستیم چرا که نرخ رشد جمعیت در استان بسیار بالاست به نحوی که پیش‌بینی می‌شود تا سال 1405 حداقل یک میلیون و 100 هزار دانش‌آموز داشته باشیم و این در حالی است که امکانات همزمان با این رشد جمعیت دانش‌آموزی رشد ندارد.

وی با اشاره به اینکه نرخ پراکندگی جمعیت دانش‌آموزی استان 3.85 دانش‌آموز در هر کیلومترمربع است، افزود: این پراکندگی جمعیت بالا دشواری کار آموزش و پرورش استان در برقراری عدالت آموزشی را دوچندان کرده است.

سیستان و بلوچستان نیازمند احداث سالانه بیش از 1000 کلاس درس است

مدیرکل نوسازی مدارس استان سیستان و بلوچستان در این باره می‌گوید: رشد فزاینده جمعیت دانش‌آموزی و اهمیت جذب بازماندگان از تحصیل سبب شده این استان برای رسیدن به حداقل‌ها سالانه نیازمند به ساخت بیش‌ از یک هزار کلاس درس باشد.

 میثم لک‌زایی افزود: در کنار رشد فزاینده جمعیت دانش‌آموزی و اهمیت جذب بازماندگان از تحصیل، مهاجرت روستاییان به دلیل خشکسالی‌های پی در پی و شرایط اقلیمی و اقتصادی حاکم بر زندگی آنان و سکونت در حاشیه شهرها، تراکم جمعیت دانش‌آموزی در این مناطق رشد چشمگیری داشته و این موضوع سبب شده تا اولویت تامین فضاهای آموزشی به حاشیه شهرها اختصاص یابد.

وی ادامه داد: با وجود ساخت سالانه بیش از هزار کلاس درس با مشارکت و همراهی خیران و تخصیص اعتبارات دولتی، اما هنوز هم نیازمند توجه بیش از پیش مسئولان و خیران هستیم و باید در این خصوص چاره‌جویی شود.

لک‌زایی با بیان اینکه آورده خیران سال گذشته بیش از  214 میلیارد تومان بوده، گفت: در کنار این اتفاق بی‌نظیر، تخصیص بیش‌ از یک هزار میلیارد تومان اعتبارات دولتی نیز کمک شایانی به تکمیل و توسعه فضاهای مورد نیاز کرده است. همچنین سال گذشته سیستان و بلوچستان بین استان‌های کشور رتبه اول مشارکت خیران را در قالب جشنواره خیرین مدرسه‌ساز به خود اختصاص داد.

مدیرکل نوسازی مدارس سیستان و بلوچستان افزود: امسال نیز شروع خوبی در حوزه مشارکت خیران در ساخت مدرسه شروع کردیم طوری که در نخستین تفاهمنامه ساخت 10 طرح در قالب 106 کلاس درس با اعتباری بیش‌از 125 میلیارد تومان به‌زودی در نقاط مختلف استان آغاز می‌شود.

وی خاطرنشان کرد : از مجموع کلاس‌های درس ساخته شده در سیستان و بلوچستان یک سوم دولتی، یک سوم مشارکتی و یک سوم آن خیرساز است و از مجموع هشت پروژه در حال ساخت در حاشیه شهر زاهدان، سه پروژه تا اول مهرماه به بهره‌برداری می‌رسد.

800 کلاس درس تا ابتدای سال تحصیلی جدید تحویل داده می‌شود

حسین مدرس خیابانی نیز در نشست نوسازی مدارس سیستان و بلوچستان اظهار داشت: تا ابتدای سال‌ تحصیلی جدید 800 کلاس درس در استان تحویل و تا پایان سال 1401 نیز 800 کلاس درس دیگر احداث می‌شود.

استاندار سیستان و بلوچستان با بیان اینکه در نیمه اول سال 1402 نیز ساخت 700 کلاس درس پیش ‌بینی شده، گفت: هر خیری که تمایل به ساخت مدرسه دارد تحویل زمین آن ظرف یک هفته با رعایت ضوابط صورت خواهد گرفت.

وی با تاکید بر نیاز رشته‌های فنی در سیستان و بلوچستان، افزود: سیاست استان در ساخت مدارس سمت هنرستان‌ها و مدارس فنی و حرفه‌ای است. تخصیص اعتبارات نوسازی مدارس استان در سال 1401 به رقم 1200 میلیارد تومان رسیده که نسبت به سال قبل افزایش صد درصدی دارد.

مدرس خیابانی با اشاره به ساخت مدارس از سوی خیرین تصریح کرد: در سال 1400 رقم آورده خیرین 214 میلیارد تومان بود که در سال 1401 تاکنون این رقم به 350 میلیارد تومان رسیده و در نوع خود بی‌نظیر و چشمگیر است.

تحقق 100 درصد مصوبات سفر رئیس جمهور در زمینه مدرسه‌سازی

استاندار سیستان و بلوچستان افزود: مقرر شد سازمان برنامه و بودجه نسبت به تامین اعتبار مشارکت خیرین در 6 ماهه دوم سال اقدام کند به نحوی که حداکثر سه ماه پس از ساخت مدرسه از سوی خیر نوسازی مدرسه را تکمیل کند.

وی ادامه داد: در سال 1399 و 1400 تعداد 6700 کلاس درس مجهز به سیستم سرمایشی و گرمایشی شده‌اند و این فرآیند با توزیع سه هزار دستگاه اسپیلت و کولر آبی استمرار خواهد داشت. 

استاندار سیستان و بلوچستان تصریح کرد: در سال گذشته 120 میلیارد تومان تجهیزات آموزشی بین مدارس استان توزیع شده و در سال جاری نیز دو هزار و 200 دستگاه فتوکپی و پرینتر نیز در راستای تجهیز مدارس، تخصیص و توزیع شده است.

وی خاطرنشان کرد: مصوبات سفر رئیس جمهور در خصوص مدرسه‌سازی صد درصد محقق شده و در سال 1400 رقم این مصوبات 220 میلیارد تومان بوده که در سال جاری به 280 میلیارد رسیده است. 

فرمانداران همه ظرفیت‌ها را برای شناسایی بازماندگان از تحصیل بسیج کنند

مدرس خیابانی همچنین در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: بدون شک فرهنگ مهم‌ترین عامل توسعه هر منطقه است و در این مسیر آموزش و تحصیل نقشی اساسی ایفا می‌کند و موضوع بازماندگان از تحصیل در این زمینه در استان یک چالش محسوب می‌شود.

استاندار سیستان و بلوچستان افزود: در این راستا به فرمانداران تاکید شده همه ظرفیت‌های موجود از جمله گروه‌های مردمی و جهادی، دهیاری‌ها، حوزه‌های علمیه تشیع و تسنن و مراکز درمانی و خانه‌های بهداشت اطلاعات بازماندگان را به طور دقیق جمع‌آوری کنند و اگر بتوانیم در مدت زمان کوتاهی این موضوع را عملیاتی کنیم، امکان برنامه‌ریزی برای مراحل بعدی آموزش فراهم می‌شود.

به نظر می‌رسد در کنار همه تلاش‌های صورت گرفته توسط متولیان امر در کنار خیران و گروه‌های مردمی، حل معضل بازماندگان از تحصیل در استان پهناور سیستان و بلوچستان به عنوان جوانترین استان کشور تنها از طریق نگاه ویژه دولت و تزریق اعتبارات دوچندان به این استان در کنار اجرای طرح‌های ضربتی و البته حساب شده از سوی وزارت آموزش و پرورش میسر باشد.

انتهای پیام/393/ی