واکاوی علت گل‌آلود شدن چشمه کوهرنگ / کدورت قابل پیش‌بینی بود/ باید در خروجی چشمه سیستم تله‌متری نصب می‌شد
رئیس انجمن هیدرولوژی (آب‌شناسی) ایران با اشاره به اینکه علت گل‌آلود شدن چشمه کوهرنگ به ویژگی‌های زمین‌ساختی این چشمه برمی‌گردد، گفت: این اتفاق نادر است اما به این معنی نیست که امکان وقوع نداشته است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شهرکرد، چهارمحال و بختیاری سرچشمه سه رود بزرگ کشور است و روزگاری 11 درصد آب کشور را تامین می‌کرد اما چند سالی است که با تغییرات اقلیمی چهارمحال و بختیاری که پایتخت تولید آب کشور بود خود با بحران کم‌آبی مواجه است و مردمانش تشنه بر لب چشمه نشسته‌اند.
اما علاوه بر بحران‌های کم‌آبی که از قبل مردم استان با آن دست و پنجه‌نرم می‌کردند، دو هفته پیش پس از وقوع سیل در شهرستان کوهرنگ، چشمه کوهرنگ گل‌آلود شد و از مدار تامین آب شرب 7 شهر و چندین روستا خارج شد و کدورت چشمه کوهرنگ به قدری بالا بود که قطعی آب در مرکز استان به مدت 12-13 روز رخ داد داد و کار به توزیع آب با تانکرهای آبرسانی سیار و آب بسته‌بندی و آب معدنی رسید.
در این مدت عملیات اجرایی 3 خط پدافندی اضظراری برای آبرسانی شهرکرد آغاز و نهایی شد و در کنار استفاده آب چاه‌های کشاورزی، تنش آبی تقریبا پایان یافت و شهرکرد از آب شرب باکیفیت پایدار به صورت موقت بهره‌مند شد، اما علت گل‌آلود شدن چشمه کوهرنگ که به گفته مسئولان تقریبا بی‌سابقه بوده و دو هفته طول کشیده است چیست؟ آیا عامل طبیعی موجب گل‌آلودی طولانی مدت شده است یا عوامل انسانی هم دخیل بوده است؟
عوامل طبیعی علت گل‌آلودی چشمه کوهرنگ
روح‌الله فتاحی رئیس انجمن هیدرولوژی (آب‌شناسی) ایران و عضو هیات علمی گروه مهندسی آب دانشگاه شهرکرد، در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در شهرکرد اظهار داشت: علت گل‌آلود شدن چشمه کوهرنگ به ویژگی‌های زمین‌ساختی این چشمه برمی‌گردد.
وی ادامه داد: چشمه کوهرنگ یک چشمه کارست شریانی است و ذخیره ندارد، بلکه آب ناشی از ذوب برف از ارتفاعات مختلف تا بیش از 4000 متری که از یخچال‌های دائمی پوشیده شده است از طریق شریان‌های کارست و شکاف‌های ژئوتکنیکی به مظهر چشمه کوهرنگ می‌رسد و در این چشمه جاری می‌شود.
رئیس انجمن هیدرولوژی ایران گفت: این یخچال‌ها در سال‌های قبل که تغییرات اقلیمی آثارش کمتر محسوس بود، کاملا پوشیده از برف بود که به دلیل گرمای هوا و نازک شدن ضخامت برف یخچال‌های زردکوه بخشی از زمین که یخچال‌ها در آن قرار داشت و طی سالیان سال خاکش کاملا پراکنده و به ذرات ریزی تبدیل شده بود در معرض بارندگی شدید مرداد ماه قرار می‌گیرد و این جریان ناشی از ذوب برف و بارندگی این گل‌و لای را با خود همراه می‌کند.
فتاحی بیان کرد: گل و لای ناشی از ذوب برف و بارندگی، به کانال‌ها و شریان‌ها رفته و بعد از عبور از تشکیلات زمین‌شناختی که کاملا خرد شده و آهکی هست به مظهر چشمه کوهرنگ می‌رساند، برای همین مقدار کدورت آب چشمه کوهرنگ به شدت بالا می‌رود.
گل‌آلودی چشمه نادر بود اما قابل پیش‌بینی
عضو هیات علمی گروه مهندسی آب دانشگاه شهرکرد مطرح کرد: این اتفاق نادر است اما به این معنی نیست که امکان وقوع نداشته است، قبلا هم در آمار شرکت آب و فاضلاب کدورت بالای 1100 را در این چشمه داشته‌اند.
وی افزود: نکته اساسی اینجاست سیستمی که آب آورده و به شبکه آب شهری شهرکرد می‌رساند از نظر دانش فنی شبکه‌های توزیع آب یک سیستم ناقص است که فقط یک آبگیر از چشمه داریم و یک مخزن گردنه خلک که بدون تصفیه خانه متناسب با تغییرات کیفی آب چشمه، آب وارد شبکه توزیع آب شرب می‌شود.
فتاحی ادامه داد: در سال‌های گذشته یک تصفیه‌خانه نسبتا ساده طراحی کردند که این تصفیه‌خانه 95 تا 97 درصد مواقع جوابگو در تصفیه آب برای تبدیل به آب شرب هست اما در 3 تا 5 درصد موارد که کدورت بالا می‌رود جوابگو نیست و ظرف چند ساعت از مدار خارج می‌شود که باعث شده برای رفع مشکل کدورت نیازمند زمان نسبتا طولانی باشیم.
سیستم انتقال آب و تصفیه‌خانه باید مجددا مطالعه و طراحی شود
رئیس انجمن هیدرولوژی ایران تشریح کرد: راهکار این است که باید سیستم یک بار دیگر مطالعه مجدد شود و یک تصفیه‌خانه تکمیلی برای آن طراحی شود، همچنین یک سیستم هشدار تعبیه شود تا اگر آب بیشتر از ظرفیت تصفیه‌خانه گل‌آلود شد جریان ورودی قطع شود تا پس از مدتی که کدورت کاهش یافت آب به تدریج به تصفیه‌خانه رود و بعد وارد شبکه توزیع شود.
فتاحی گفت: اگر سیستم پیش‌اگاهی یا هشدار دهنده در چشمه‌کوهرنگ که با خط 96 کیلومتری به گردنه خلک می‌رسد نصب بود، نباید وقتی مردم شیر آب را باز کرده و آب را گل‌آلود می‌دیدند متوجه می‌شدیم که آب مشکل دارد.
وی خاطرنشان کرد: باید در خروجی آب چشمه‌کوهرنگ یک کدورت سنج ثابت و مجهز به سیستم تله‌متری نصب می‌شد که سیگنال‌هایی را برای دستگاه هشداردهنده ارسال می‌کردو به محض اینکه کدورت آب از حد مجاز بالاتر می‌رفت آب ورودی به شبکه قطع می‌شد، ضمن اینکه این سیستم نیاز به تصفیه‌خانه مجهز قبل از اولین انشعاب در مسیر دارد تا بهتر برای این شرایط محتمل آمادگی داشته باشیم .
انتهای پیام/7540/
