۷ راهکار کلیدی برای کاهش تعارضات پلنگ با انسان

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم ، پلنگ ایرانی یکی از ارزشمندترین گونه‌های حیات وحش کشور ماست که زیستگاه آن از استان‌های شمالی تا مرکز ایران را در برمی‌گیرد. پلنگ در محدوده پراکنش خود با تهدیدهایی چون کاهش جمعیت طعمه طبیعی، از دست رفتن پا چند تکه شدن زیستگاه و شکار مستقیم به دست انسان روبه‌روست. در کنار این تهدیدها، پلنگ با معضل جدی تعارض با انسان نیز دست به گریبان است.

گاهاً ممکن است که پلنگ به دلیل کمبود طعمه مناسب برای تأمین نیاز غذایی خود به ناچار از دام اهلی و حتی سگ‌های گله تغذیه کند. در نتیجه حضور هرچه بیشتر انسان همراه حیوانات اهلی در زیستگاه پلنگ باعث افزایش تعارضات این جانور با انسان است. تعارضات انسان با پلنگ در سال‌های اخیر منجر به تلفات پلنگ در کشور شده و جمعیت این گونه ارزشمند را تهدید کرده است.

با رعایت نکاتی می‌توان احتمال تعارضات را کاهش داد که در ادامه مورد از آن‌ها را بررسی می‌کنیم:

1. آگاهی‌رسانی به مردم

نخستین گام برای پیشگیری از تعارض با پلنگ، آگاهی‌رسانی به مردم درباره علت و ریشه‌های بروز تعارض و توانمندسازی مردم برای پیشگیری از تعارض یا مدیریت صحیح آن در صورت برخورد است. افزایش آگاهی می‌تواند متناسب با گروه‌های اجتماعی درگیر تعارض، از طریق برگزاری دوره‌های آموزشی و کارگاه‌های توانمندسازی صورت گیرد. در این کارگاه‌ها باید در کنار آموزش مسائل علمی ساده، به دانش بومی و تجارب موفق افراد محلی در پیشگیری از تعارض توجه ویژه‌ای شود.

2. از بین بردن عوامل جذب کننده پلنگ

مهم‌ترین عامل در کاهش تعارضات با پلنگ، پیشگیری از جذب شدن جانور به نزدیکی سکونتگاه‌های انسان است، رها کردن لاشه دام اهلی یا سایر جانوران در اطراف روستاها یا آغل‌ها ممکن است باعث جذب پلنگ شود.

همچنین فراوانی سگ‌های ولگرد در اطراف روستاها به دلیل وجود زباله‌های انسانی ممکن است عامل نزدیک شدن پلنگ و به ویژه پلنگ‌های پیرتر شود. پیشنهاد می‌شود که در مناطق پرتعارض پلنگ، برنامه‌های مدیریت جمعیت سگ‌های ولگرد در داخل و حاشیه مناطق حفاظت شده و اطراف روستاهای دارای سابقه تعارض پلنگ و یا سایر گوشتخواران انجام شود.

3. نقش چوپانان

حضور چوپانان یکی از عوامل مهم پیشگیری از خسارت‌های ناشی از حمله گوشتخواران به دام اهلی است. ترس از حضور انسان معمولاً این جانوران را از حمله یا نزدیک شدن به دام اهلی بازمی‌دارد. چوپان‌ها به تجهیزات خاصی نیاز ندارد و وسایل دفاعی اولیه برای فراری دادن جانور کافی است. البته چوپان نیز باید آگاهی کامل را در خصوص مواجه احتمالی با حیات وحش داشته باشد.

4. سگ‌های نگهبان گله

همراهی چند سگ نگهبان همراه دام اهلی، حمله گوشتخواران بزرگ را کاهش می‌دهد؛ سگ‌ها نه تنها می‌توانند جانور را فراری دهند، بلکه می‌توانند آموزش ببینند تا به ویژه در شب‌ها صاحبانشان را از حضور پلنگ و یا سایر گوشتخواران در نزدیکی دام آگاه کنند. گرچه سگ‌ها شکار مطلوبی برای پلنگ محسوب می‌شوند اما حضور بیش از یک سگ آموزش دیده می‌تواند بسیار مفید باشد. چوپان باید آگاه باشد که هدف استفاده از سگ‌ها تنها فراری دادن پلنگ است و دور کردن آن از گله است و نه کشتن او!

5. حضور الاغ به عنوان محافظ!

الاغ به طور طبیعی از سایر دام‌های اهلی در برابر گوشتخواران هشیارتر است، اگر الاغ همراه گله باشد معمولاً خیلی از گله فاصله نمی‌گیرد و همواره با آن همراهی می‌کند. افزون بر این الاغ حس شنوایی خوبی دارد و در تاریکی شب با شنیدن کوچک‌ترین صدا هشیار می‌شود و می‌تواند به هشیاری چوپان منجر شود.

6. ایجاد مانع و حصار

گاهاً دیده شده که پلنگ به داخل آغل هجوم برده و باعث تلفات دام اهلی شده است. برای پیشگیری از این مورد ایجاد حصار در اطراف آغل می‌تواند بازدارنده باشد که بهترین نوع حصار نیز حصار خشتی یا آجری و حصار فلزی باشد.

7. استفاده از گردنبند محافظ برای دام و سگ

پلنگ‌ها معمولاً به ناحیه گردن طعمه خود حمله می‌کند. از همین‌رو یکی از راهکارهای پیشگیری از تلفات ناشی از حمله پلنگ استفاده از گردنبند محافظ برای دام و سگ است. این گردنبندها به شکلی طراحی می‌شوند که طعمه‌خوران را از حمله به جانوران اهلی بازدارند و یا توانایی گوشتخوار در شکار سریع طعمه و ربودن آن را کاهش دهند که فرصت بیشتری در اختیار دامدار می‌گذارد که پلنگ را فراری دهد.

برگرفته از کتاب "راهنمای مدیریت تعارض انسان و گوشتخواران بزرگ در ایران"

انتهای پیام/