"نوجوان" را مجرم تلقی نکنیم/ اراده دانش‌آموزان برای بهبود اوضاع کشور مصمم‌تر شده است

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، در جریان حوادث اخیر کشور، برخی مدارس شاهد کنش‌هایی از سوی دانش آموزان بودند؛ نوجوانان متولد دهه 80 که با نسل‌های پیشین خود در نوع نیازها و حتی نحوه زیست تفاوت‌های بسیاری دارند.

در جریان حوادث اخیر کشور، برخی نوجوانان در کف خیابان حضور یافتند و کنش‌هایی از سوی آنها مشاهده شد که گاه با خشونت همراه بود.

آیت الله خامنه‌ای در آستانه 13 آبان امسال در دیدار  جمعی از دانش آموزان کشور، «حضور برخی نوجوانان و جوانان در کف میدان را ظاهر قضیه دانستند و خاطرنشان کردند: این‌ها بچه‌های خودمان هستند و ما با اینها بحثی نداریم چون به‌دلیل برخی هیجان‌ها و احساسات و برخی بی‌دقتی‌ها در مسائل وارد میدان شدند، اما مهم صحنه‌گردانان اصلی هستند که با نقشه و برنامه وارد شدند.

رهبر انقلاب، جوانان را به احساس مسئولیت در مقابل بمباران پرحجم و پرتکرار ذهن جوان ایرانی با مطالب دروغ، فراخواندند و گفتند: در مقابل این برنامه‌ی دشمن احساس مسئولیت کنید و برای تشخیص حقیقت و حرف درست از دروغ تلاش کنید. افرادی را هم که معاند نیستند اما بر اثر غفلت یا بدفهمی و شنیدن مطالب نادرست در رسانه‌ها با دشمن هم‌صدایی می‌کنند، بدون دعوا کردن، و با نوشتن و پیام دادن و استدلال، مراقبت و ارشاد کنید.»

برخی روانشناسان کودک و نوجوان نیز اعتراضات نوجوانان یا حتی نافرمانی مدنی آنها را رویه‌ای طبیعی می‌دانند که می‌تواند در راستای شکل دادن به ابعاد هویت اجتماعی، فرهنگی و جامعه‌پذیری‌شان باشد.

در شرایطی که نوجوان امروز تمام ارتباطات خود را در فضای مجازی و فضای مبتنی‌بر تکنولوژی‌های ارتباطی هوشمند می‌گذراند و مهم‌ترین محتوای مصرفی او محتوای دیجیتال است که بخش زیادی از آن را گیم‌ها تشکیل می‌دهد؛ بنابراین باید خصوصیات و ویژگی‌های رفتاری این نسل را شناخت و کنشگری، سؤالات و ابهامات آنها را پذیرفت و برای پاسخ به آن برنامه ریزی کرد.

در همین رابطه و در قالب نشستی،میزبان حسین تاریخی؛ دبیرکل اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش آموزان بودیم.

تسنیم: در اتفاقات اخیر شاهد شکل گیری کنش‌هایی از سوی دانش آموزان و اعتراضات در برخی مدارس کشور بودیم؛ در این میان تحلیل‌های مختلفی شکل گرفت برخی این رفتارهای نوجوانان را طبیعی و در راستای هویت یابی و جامعه پذیری آنها می‌دانند در مقابل برخی دیگر معتقدند با یک نسل دین ستیز مواجه هستیم، علل و عوامل پیدایش این پدیده اجتماعی و کنش‌های دانش آموزان از نظر شما چیست؟

اینکه برخی می‌گویند با یک نسل دین ستیز مواجه هستیم به هیچ عنوان صحیح نیست و اجحاف در حق این نسل است، نتیجه مشاهدات ما از مدارس نشان می‌دهد این نسل به کشورش و دین، متعهد است.

معتقدم دهه هشتادی‌ها حتی معتهدتر از نسل ابتدای انقلاب هستند چرا که آنها در معرکه‌ای بودند که اتفاقات را مشاهده و در وسط میدان بودند اما این نسل به شدت در معرض پیچیدگی‌های عجیب قرار دارد که حتی بسیاری از تحلیلگران در مواجهه با آن با تأخیر به جمع بندی می‌رسند.

نسل امروز بسیار پرانرژی و جویای اتفاقات بزرگ است البته  درگیر شور و هیجانات مبتنی بر شهوات نیستند بلکه هیجانات خود را در کارکرد سیاسی و اجتماعی نشان می‌دهند از این جهت دانش آموزان نسبت به محیط پیرامون حساس هستند.

دانش آموزان کنشگر

هم اکنون دانش آموزان درباره مسائل کشور، تحلیل ارائه می‌کنند، این موضوع نه تنها تهدید نیست بلکه یک فرصت بی نظیر است تا بتوانند در آینده مسئولیت‌های جدی را پذیرش کنند البته این شرایط باعث شده است دانش آموزان کنشگر شوند، نوجوان امروز همانند گذشته در چارچوب مدرسه خود را حبس نخواهد کرد او به دنبال این است، انرژی خود را در جاییکه احساس می‌کند، مفید است صرف کند.

در چنین شرایطی اینکه بگوییم دانش آموز صبح به مدرسه بیاید صرفاً سر کلاس درس نشسته و درگیر کتاب و امتحان باشد توسط آنها پذیرفته نمی‌شود؛ اتفاقات اخیر یک رونمایی بود از واقعیت آموزش و پرورش در میدان مدرسه! مسئله‌ای که سال‌ها نسبت به آن تذکر داده و یادآوری شد که این فضای موجود مناسب نیست اما مورد توجه قرار نگرفت.

واقعیت مدارس متفاوت با تصورات

اتفاقات اخیر نشان داد که واقعیت کف مدرسه با آن چه که تمایل داریم تصویر کنیم، بسیار فاصله دارد اکنون دانش آموز از مطالعه مباحثی که هیچ کارایی برای او ندارد نه تنها خسته بلکه معترض است.

دانش آموز از شیوه تدریس در مدارس آن هم در یک فضای کاملاً سنتی و بدون بهره مندی از خلاقیت و نوآوری است، خسته است از سوی دیگر دانش آموز در فضای مجازی مشاهده می‌کند چه اتفاقاتی در حال رخ دادن است و چه فناوری‌ها و ابزارهایی برای انتقال محتوا استفاده می‌شود اما در ساختار رسمی مدرسه ایران، نه تنها از این فناوری‌ها استفاده نمی‌شود بلکه تلاش می‌شود او را مجاب کنند در همان ساختار قبلی به تحصیل ادامه دهد.

دانش آموز امروز به دنبال تغییر نه تطبیق

دانش آموز امروز کنشگر و  آرمانگرا است و تلاش می‌کند برای رسیدن به نقطه مطلوب وضعیت را تغییر دهد و اینگونه نیست که وضع موجود را بپذیرد و بخواهد خود را با آن تطبیق دهد.

تسنیم: در حوادث اخیر بعضاً برخوردهای تنبیهی و قهری با نوجوان انجام شد اما در مقابل پرسشی از مسئولان وزارت آموزش و پرورش و حوزه فرهنگ کشور انجام نشد که در حیطه مسائل فرهنگی در قبال نوجوانان چه وظایفی داشتید و برای تبیین و آگاه سازی و پاسخگویی به شبهات این نسل چه کردید؟

تلاش بر این است اگر مواجه‌ای با دانش آموزان انجام می‌شود، موضوع تربیت در اولویت اصلی باشد تا تنبیه و برخورد همچنین یکی از ملاحظات باید این باشد، افرادی که این فرصت را فراهم نکردند تا دانش آموزان فرصت بیان صحبت‌های خود را در یک فضای کاملاً عاقلانه داشته باشند.

اشکالات موجود بسیار جدی است از مدل مواجهه با معلمان در این سالها که به نظر می‌رسد برخی کوتاهی‌ها در مباحثی همچون معیشت و توانمندسازی آنها غیرقابل توجیه است.

البته هم اکنون در یک مواجهه نامتوازن فضای مجازی و رسانه‌ای قرار داریم و برخی تلاش کردند از ویژگی‌‌های ذاتی این نسل حداکثر سواستفاده را انجام دهند، یکی از ویژگی‌های نسل فعلی این است که همچنان در یک دوراهی عقلانیت و احساسات قرار دارد و کفه احساسات همچنان در این سن پررنگ است.

برخی ناجوانمردانه از این ویژگی سواستفاده کردند و با استفاده از ابزار رسانه به دنبال تحریک نوجوانان بودند، این اقدام کاملاً غیرمنصفانه است؛ برخی دانش آموزان نیز در این فضا گرفتار شدند که بخش حداکثری از روی تعمد نبوده است.

نوجوان را مجرم ندانید!

در مدل مواجهه با نوجوانان نباید آنها را مجرم خطاب کنیم این موضوع بسیار مهم است؛ از مسئولان درخواست کردیم که فضای دانش آموزان را از فضای مجرمانه خارج کنند و مواجهه با آنها به صورت تربیتی باشد، این مسئله در میان مسئولان هم در حال پذیرش است و تلاش می‌کنند این مدل مواجهه را در اولویت قرار دهند.

همچنین نیازمند سرعت بیشتر در اعمال تصمیمات درست در ساختار آموزش و پرورش هستیم.

 تسنیم: برخی معتقدند تعطیلی دو ساله مدارس و هدایت دانش آموزان به سمت فضای مجازی آنها را درگیر این فضا کرد و در چنین شرایطی تأثیرپذیری از این فضا کاملاً طبیعی است.

در دوران کرونا جزو معدود کشورهایی بودیم که مدارس را دو سال تعطیل کردیم و با یک عجله دانش آموزان را به سمت فضای مجازی سوق دادیم، دانش آموزی که تا قبل از کرونا در محیط مدرسه اجازه استفاده از موبایل نداشت در دوران کرونا شاهد بود استفاده از موبایل نه تنها ممنوع نیست بلکه الزامی هم شد!

این الزام در شرایطی بود که هیچ کنترلی بر فضای مجازی نداشتیم و دانش آموز از فضای کاملاً بسته مدرسه در معرض فضای بی قید و بند مجازی قرار گرفت، بنابراین هم اکنون نباید از وضعیت فعلی متعجب باشیم.

البته در مواجهه با فضای مجازی باید دقت داشت که می‌توان از این بستر برای ارائه آموزش‌های تکمیلی به دانش آموزان بیشترین استفاده را کرد. بسیاری از دانش آموزان در مناطق مختلف کشور به تدریس خوب و منابع آموزشی مناسب دسترسی ندارند و فضای مجازی می‌تواند منابع آموزشی و تدریس معلمان توانمند را در اختیار آنها قرار دهد.

تسنیم: به دلیل حوادث اخیر کشور از سوی دیگر بازداشت برخی نوجوانان و جوانان شاهد ایجاد نوعی فضای ناامیدی در این قشر هستیم از سوی دیگر نسبت به آینده کشور چشم انداز روشنی متصور نیستند، چگونه می‌توان این فضای ناامیدی و نداشتن چشم انداز مثبت نسبت به آینده ایران را اصلاح کرد؟

در رابطه با ناامیدی دانش آموزان نسبت به آینده کشور و اینکه احساس می‌کنند آینده روشنی در انتظار آنها نیست، معتقدم موضوع عمومی و فراگیر در کشور نیست. با دانش آموزان بسیاری از اقشار مختلف مواجهه داشتم اما حوادث اخیر با وجود تلخ بودن، انگیزه‌ای را در آنها ایجاد کرده است تا برای تغییر دادن وضع موجود با اراده مصمم‌تری وارد شوند.

اراده برای بهبود اوضاع

هم اکنون دانش آموزان این احساس را دارند که مسئولان کشور به نقش آفرینی آنها امید بسته و کنش‌های آنها در مناسبات کشور تاثیر دارد، این موارد باعث شده است اراده آنها برای بهبود آینده کشور قوی تر شود.

همواره درصدی از جامعه از جمله نوجوانان نبست به وضعیت ناامیدند و این موضوع جدیدی نیست اما موضوع جدید این است که اکنون این بخش بیشتر رسانه‌ای شده و فرصت بزرگنمایی در اختیار دارد.

همچنین دانش آموزان با دستاوردهای کشور آشنا نیستند و آنها را باور ندارند به عنوان مثال چون صنایع موشکی را نمی‌شناسند آن را باور ندارد اما وقتی به صورت مستقیم از دستاوردها و صنایع کشور بازدید کنند، پیشرفت کشور برایشان مشخص می‌شود.

در قالب اردوهای راهیان پیشرفت تلاش می‌کنیم تا دانش آموزان را با پیشرفت‌های کشور آشنا کنیم اگر این اتفاق بیفتد تحت تأثیر برخی از دروغ پراکنی‌ها ناظر به آینده ایران قرار نمی‌گیرند.

پایان بخش نخست...

انتهای پیام/