تداوم تناقض‌های ترکیه در سوریه- بخش پایانی
یکی از موضوعات مهمی که عملاً به مانعی بر سر راه عادی سازی روابط آنکارا تبدیل شده، فعالیت نزدیک به دویست هزار نفر از شبه نظامیان سوری تحت حمایت دولت اردوغان است.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، در بخش نخست گزارش، دیدار وزیر امور خارجه ترکیه مولود چاووش اوغلو با 3 نفر از سران معارضین سوری مورد ارزیابی قرار گرفت. به این نکته نیز اشاره شد که تاکید چاووش اوغلو بر تداوم پایبندی به قطعنامه 2254 شورای امنیت سازمان ملل متحد، برای سوریه قبال قبول نیست.
در عین حال، به رسمیت شناختن ساختاری غیرقانونی به نام «دولت موقت سوریه» و پذیرفتن عبدالرحمان مصطفی به عنوان نخست وزیر از سوی چاووش اوغلو، معنای روشنی دارد که همانا بی توجهی به حاکمیت ملی سوریه است.
در این بخش از گزارش، ابتدا به مواضع معارضین سوری و انتظارات آنها اشاره می کنیم.
سالم المسلط که چاووش اوغلو، او را به عنوان «رئیس ائتلاف ملی نیروهای انقلابی و معارضین سوریه» به حضور پذیرفته درباره دیدار در آنکارا چنین نوشته است: «من امروز با آقای مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه در پایتخت این کشور دیدار کردم. به این ترتیب، مجموعه دیدارهایی را که به مدت دو روز با طرف ترکیه به طول انجامیده بود، به پایان رسید. این دیدارها درباره تحولات و اقدامات اخیر ترکیه در ارتباط با سوریه بود. چاووش اوغلو در این دیدار بر پایبندی به حمایت از نیروهای انقلابی و معارضان به اصول انقلاب سوریه و تمرکز همه تلاش ها برای دستیابی به یک گذار سیاسی مطابق با قطعنامه های بین المللی تاکید کرد. وی در این دیدار تصریح کرد که تلاش‌های ترکیه برای کمک به سوری‌ها یک تلاش ادامه دار و شایان ستایش است. او اشاره کرد که نظام اسد، مجرم است و همچنان جرایمی مانند کشتار، تروریسم و مواد مخدر را انجام می‌دهد و تظاهرات مردمی جاری علیه آن موید این امر است. مردم سوریه به هیچ وجه آن را نمی پذیرند. وزیر امور خارجه به نوبه خود بر حمایت از مخالفان و مردم سوریه و تلاش ترکیه برای اجرای قطعنامه 2254 تاکید کرد و در مورد حمایت از حقوق پناهندگان و عدم اجبار هیچ یک از آنها به بازگشت توضیح داد و تاکید شد که بازگشت مردم، با دستیابی به ثبات و تضمین امنیت مردم سوریه ارتباط دارد».
بدر جاموس نیز درباره دیدار با چاووش اوغلو نوشته است:«پس از چند جلسه دو روزه با مقامات آنکارا پایتخت ترکیه، با مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه دیدار کردیم. او که به تازگی از برزیل بازگشته بود با ما دیدار کرد و ما در این جلسه به صراحت در مورد دیدار ترک ها، روس ها و رژیم(دولت سوریه) صحبت کردیم».
نکته جالب اینجاست که بدر جاموس در پیام عربی خود به جای اصطلاح مرسوم دولت ترکیه یا برادران ترک از جمع «اتراک» استفاده کرده و قبل از آن هم اعلام کرده که گفتگویشان با چاووش اوغلو، بی تعارف و صریح بوده است.
او در ادامه می گوید: وزیر امور خارجه به ما اطمینان داد که ترکیه در سال‌های اخیر به هر طریقی برای حل مسئله سوریه تلاش کرده و کشورش به حمایت از نهادهای مخالف سوری و مردم ما ادامه می‌دهد. چاووش اوغلو همچنین گفت: در دیدار با رژیم(دولت سوریه)، مسائل مربوط به مبارزه با سازمان تروریستی PKK/PYD و ساختار تجزیه طلب در شرق فرات مورد بحث و بررسی قرار گرفت و هیئت ترکیه در آن دیدارها بر مسائل سیاسی مانند روند فعالیت کمیته قانون اساسی، بازگشت پناهندگان و کمک های بشردوستانه در چارچوب قطعنامه 2254 تاکید کرده است. وزیر امور خارجه با تاکید بر اینکه ترکیه از حمایت خود از مردم سوریه و تلاش های خود برای یافتن راه حلی برای مسئله سوریه دست بر نمی دارد، اظهار داشت که بازگشت آوارگان باید داوطلبانه و نه اجباری باشد. ضروری است که عملیات بازگشت در چارچوب استانداردهای سازمان ملل متحد انجام شود. وزیر به ما اعلام کرد که ما به مطالبات مردم و اهداف انقلاب خود پایبند هستیم و به دنبال راه حل سیاسی هستیم و قطعاً نمی خواهیم فاجعه مردم سوریه سال ها ادامه یابد. برای دستیابی به صلح عادلانه و پایدار باید راه حلی مبتنی بر قطعنامه های بین المللی و قطعنامه 2254 شورای امنیت وجود داشته باشد».
تحلیل پیام های دو تن از حاضران نشست معارضین سوری با وزیر امور خارجه ترکیه، نشان می دهد که رویکرد خصمانه دولت اردوغان در قبال دولت سوریه تغییر نکرده و بویی از پایان حمایت آنکارا از معارضین، به مشام نمی رسد.
اردوغان به دنبال بازی انتخاباتی
مصطفی گوربوز از تحلیل گران مرکز مطالعات عرب در واشنگتن، در تازه ترین تحلیل خود درباره روابط آنکارا – دمشق، به طرح چنین سوالی پرداخته است: نزدیک شدن اردوغان به اسد، تا چه اندازه واقع بینانه است؟
گوربوز در پاسخ به سوال خود، چنین استدلال می کند: «دولت ترکیه مدتهاست که درخواست های خود برای تغییر رژیم در سوریه را به حالت تعلیق درآورده است. ولی روابط آنکارا و دمشق همچنان تحت تاثیر جنگ نیابتی و بی اعتمادی عمیق است. بنابراین، انتظار این که دو طرف به این زودی ها خصومت پیشین را فراموش کنند، واقع بینانه نیست. با این وجود، درخواست‌های مکرر رئیس‌جمهور ترکیه برای باز کردن کانال‌های دوجانبه نشان از تغییر سیاست در محاسبات آنکارا دارد. اردوغان، استاد چرخش‌های سیاست خارجی ترکیه است. او هر جا که لازم باشد، بر روی گفتمان عادی‌سازی با بازیگران منطقه‌ای و سایر بازیگران شرط‌بندی می‌کند تا شاید در انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه در ژوئن 2023 میلادی، از این اقدامات، نتیجه ای بگیرد. باید توجه کنیم که نام بردن از روندی همچون عادی سازی، نمادی از لفاظی اردوغان با اهداف داخلی و پوپولیستی است. اردوغان خیلی خوب می داند که میلیون ها نفر از مردم ترکیه، خواهان خروج آوارگان سوری هستند. در نتیجه طوری حرف می زند که گویی در جهت عمل کردن به خواسته های مردم، قدم برداشته است».
مصطفی گوربوز، در ادامه به بشار اسد رئیس جمهور سوریه حق داده که در مورد اردوغان، شکاک و بدبین باشد. چرا که به نظر گوربوز، رئیس جمهور ترکیه، نقش یک رهبر فرصت طلب را ایفا کرده است.
یکی از موضوعات مهمی که عملاً به مانعی بر سر راه عادی سازی روابط آنکارا تبدیل شده، فعالیت نزدیک به دویست هزار نفر از شبه نظامیان سوری تحت حمایت دولت اردوغان است. ترکیه از سال 2015، جدایی طلبی کردها را به عنوان تهدید اصلی نامیده است و بنابراین گروه های نیابتی خود را به جنگ با کردهای سوریه کشانده است. پس از بازپس گیری شهر حلب توسط سوریه، گروه های شورشی چاره ای جز اتکا به دولت ترکیه نداشتند. برخی از گروه‌ها به عنوان نمایندگان مستقیم دریافت کننده کمک‌های مالی از ترکیه عمل کرده‌اند، در حالی که برخی دیگر در استان ادلب در شمال غربی سوریه ساکن شده اند و این نیز به خودی خود به یک معما و گره کور تبدیل شده است.
در شرایط فعلی، تیم اردوغان مجموعه ای از اهداف و منافع را در سوریه دنبال می کند. اما دولت اسد، با دور اندیشی و دقت، همچنان نسبت به اهداف دولت ترکیه مشکوک است. اگر قرار باشد، دیدار اردوغان و اسد بدون هیچ پیشنهاد مشخصی باشد، چنین چیزی به اشغال نظامی پایدار شمال سوریه توسط نیروهای ترکیه مشروعیت می بخشد. به همین دلیل است که دمشق عقب نشینی نظامی ترکیه را پیش شرط احیای دیپلماتیک قرار داده است.
دولت اسد این را نیز می داند که قرار است عادی سازی روابط، بخشی از سناریوی داخلی اردوغان در انتخابات آتی باشد. لذا دمشق قصد دارد در ازای آن امتیاز قابل توجهی از دولت اردوغان دریافت کند. اگر ترکیه اکنون هیچ امتیازی ارائه نکند، نشان دهنده این است که اردوغان در مذاکره جدی نیست.
انتهای پیام/
