تکاپوی پسر ارشد «رفیق حریری» برای احیای میراث پدر در میان آشفته‌بازار سیاسی لبنان
درحالی که لبنان در آشفته‌بازار یک بحران سیاسی دوجانبه و پیچیده به سر می‌برد، سیگنال‌هایی از تلاش پسر ارشد رفیق حریری برای احیای میراث پدر و ورود به کاخ نخست‌وزیری این کشور وجود دارد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، «بهاء حریری» پسر بزرگتر «رفیق حریری» با برادرش «سعد» طی یک دهه گذشته اختلافات زیادی با یکدیگر داشته‌اند و رسانه‌ها بارها گزارش‌هایی از این اختلافات تحت عناوینی چون «جنگ قدرت میان برادران حریری» منتشر کرده‌اند.
روابط عمیق خاندان حریری با عربستان مسئله پوشیده‌ای نیست و اعضای این خاندان همواره روی حمایت‌های ریاض حساب می‌کردند؛ اما «سعد حریری» نخست‌وزیر اسبق لبنان و رئیس جریان المستقبل در مناسبات خود با سعودی‌ها دچار چالش‌های جدی شد و دیدگاه منفی عربستان به سعد حریری با به قدرت رسیدن «محمد بن سلمان» در این کشور به اوج رسید؛ تا جایی که سعودی‌ها رسوایی گروگان‌گیری سعد حریری و مجبور کردن وی به استعفا از منصب نخست‌وزیری لبنان از خاک عربستان را رقم زدند.
سناریوهای بهاء حریری برای جانشینی برادرش
مقامات سعودی و در راس آنها بن سلمان معتقد بودند سعد حریری قدرت کافی برای اجرای برنامه‌های ریاض علیه حزب‌الله را در لبنان ندارد و یک مهره سوخته محسوب می‌شود که باید کنار برود. در این شرایط برخی معتقد بودند سعودی‌ها در صدد به قدرت رساندن بهاء حریری در لبنان هستند؛ چرا که او را مهره توانمندتری برای تحقق اهدافشان در این کشور می‌دانند.
بعد از کناره گیری سعد از دنیای سیاست در نتیجه فشارهای عربستان، سناریوهایی درباره استفاده بهاء از این فرصت برای بازگشت به عرصه قدرت لبنان و در دست گرفتن زمام رهبری مولفه اهل سنت این کشور مطرح شد. انتخابات پارلمانی لبنان در مه 2022 یکی از عرصه‌هایی بود که بهاء حریری تلاش داشت از آن به عنوان بستری برای جلب توجه قدرت‌های منطقه و تحقق اهداف سیاسی خود در داخل لبنان استفاده کند.
چند ماه قبل بهاء حریری در گفتگو با شبکه آمریکایی «الحره» هجمه‌های تندی ضد سعد انجام داده و اعلام کرد که اختلافات میان او با برادرش بسیار زیاد و گسترده است-چه در طرز تفکر و -چه بینش سیاسی. بهاء همچنین کمپین رسانه‌ای عظیمی در جریان انتخابات پارلمانی لبنان تحت عنوان «باهم برای حاکمیت لبنان» به راه انداخته بود که در برجسته‌ترین فضاهای تبلیغاتی بیروت فعالیت می‌کرد. یکی از ماموریت‌های اصلی این کمپین تبلیغ علیه حزب‌الله بود که بسیاری از ناظران علت آن را، تلاش بهاء برای جلب توجه عربستان می‌دانستند. با همه این وجود پسر بزرگ رفیق حریری در نهایت نتوانست موفقیتی در این انتخابات کسب کند.
پشت پرده مراسم بزرگداشت رفیق حریری در آمریکا
اما اخیرا رسانه‌های لبنانی گزارش‌هایی منتشر کرده‌اند که نشان می‌دهد بهاء حریری در آشفته‌بازار بحران سیاسی لبنان، در تلاش برای بازگشت به این عرصه است. در همین چارچوب او اخیرا از شماری از شخصیت‌های لبنانی موثر در عرصه این کشور خواست تا نشستی را در قبرس برگزار کنند که البته اغلب آنها قبول نکردند. اما اطلاعات نشان می‌دهد که بهاء اکنون قصد دارد برای بزرگداشت پدرش، مراسمی نه در بیروت بلکه در «مرکز فرهنگی کندی» واشنگتن با حضور 300 شخصیت از کشورهای جهان برگزار کند.
روشن است که قصد این میلیاردر لبنانی از برگزاری مراسم بزرگداشت رفیق حریری در واشنگتن، کاملا سیاسی بوده و ارتباطی به گرامی‌داشت یاد پدرش ندارد. روزنامه الاخبار اخیرا فاش کرد که بهاء حریری یک تیم مشاوره‌ای جدید برای خود استخدام کرده و همین تیم مسئول طراحی تئوری‌ها و برنامه‌هایی برای بازگشت وی به عرصه سیاست است.
بهاء حریری که به اختلاس از اموال عمومی لبنانی‌ها متهم شده بود، به راحتی توانست از این اتهامات خلاص شود و البته این امر در سایه ساختار سیاسی و قضایی متزلزل لبنان کاملا عادی است. اما بعد از رسوایی تیم مشاوره‌ای وی در پرونده‌های فساد مالی، بهاء حریری تصمیم به استخدام یک تیم جدید گرفت که البته اعضای این تیم ترکیب عجیبی دارند و دیدگاه و کارنامه سیاسی آنها شبیه هم نیست.
تیم مشاوره‌ای جدید بهاء حریری شامل قاضی «حاتم ماضی» دادستان دادگاه تجدید نظر، «روجیه اده» رئیس حزب السلام، «هانی مراد» رئیس جنبش‌های مدنی دموکراتیک، «احمد الیمن» عضو سابق جریان المستقبل و «جورج دکان» و شمار دیگری از شخصیت‌های ناشناس هستند که در انتخابات از بهاء حمایت می‌کردند. یک وکیل به نام «الکساندر نجار» نیز در این تیم حضور دارد.
منابع آگاه گزارش دادند که این تیم کاملا بر بهاء حریری سیطره دارد و گروهی که کمپین «صدای بین‌المللی بیروت» را راه‌اندازی کرد، بودجه مالی تیم مذکور را تامین می‌کند. بهاء حریری که مالک «شرکت هلدینگ سرمایه‌گذاری املاک» است چندی قبل کار تشکیل این تیم را به پایان رسانده و به قبرس نقل مکان کرد و در آنجا به گونه‌ای رفتار می‌کند که انگار رئیس تبعیدی دولت لبنان است.
درحالی که لبنان از سال 2019 گرفتار بدترین بحران مالی تاریخ خود است، ثروت بهاء حریری به شکل قابل توجهی افزایش پیدا کرده و حتی طرفداران سنی وی در لبنان انتقاد می‌کنند که طی سال‌های گذشته تنها یک بار به شهر خود یا مقبره پدرش سر زده است. بهانه بهاء حریری برای دور شدن از لبنان و اقامت در کشورهای اروپایی، تهدیدات امنیتی بوده و می‌گوید اگر مقامات امنیتی تضمین کنند که جان او به خطر نمی‌افتاد به لبنان برمی‌گردد.
بهاء حریری به عنوان یک تاجر میلیاردر در سفرهای کم و کوتاهی که به لبنان دارد در هتل‌های گران‌قیمت ساکن می‌شود و اقامت طولانی در این کشور ندارد. شواهد نشان می‌دهد که بهاء تا حد امکان سعی دارد از برادرش سعد فاصله بگیرد و بسیاری معتقدند این پسر ارشد رفیق حریری در رویای کسب جایگاهی مانند پدرش در لبنان است و می‌خواهد به همان شکل روابط عمیق و منسجم با عربستان برقرار کند.
شرط‌بندی بهاء حریری روی حمایت‌های عربی-بین‌المللی برای ورود به کاخ نخست‌وزیری لبنان
بهاء حریری اخیرا در یکی از هتل‌های قبرس کارگاهی آموزشی برگزار کرده بود اما منابع آگاه گزارش دادند که وی روز اول با مشاهده تعداد کم شرکت‌کنندگان در این کارگاه شوکه شد و درحالی که قرار بود کارگاه آموزشی وی تا پایان هفته ادامه داشته باشد، سریع آن را به پایان رساند. در این میان تعدادی از مفتی‌های اهل سنت لبنان که بهاء از آنها برای شرکت در کارگاه خود دعوت کرده بود، درخواست وی را نپذیرفتند.
آنگونه که رسانه‌های لبنانی گزارش می‌دهند بهاء حریری برای 250 شخصیت سنی لبنان از جمله مفتی‌ها، شیوخ، روزنامه‌نگاران، مهندسان، پزشکان، داروسازان، اساتید دانشگاه و .. بلیط تهیه کرده بود تا برای شرکت در کارگاه آموزشی وی به قبرس سفر کنند اما آنها یکی پس از دیگری با بهاء تماس گرفته و عذرخواهی کردند که نمی‌توانند در این کارگاه شرکت کنند.
بعد از شکست این برنامه بهاء حریری برای بسیج شخصیت‌ها و سیاستمداران لبنانی به ویژه در میان سنی‌های این کشور، وی درحال بررسی گزینه‌های دیگری است. دعوت از 300 شخصیت مختلف از سراسر جهان برای مراسم بزرگداشت رفیق حریری در آمریکا گزینه جدید بهاء حریری برای بازگشت به کانون توجهات سیاسی است. این مراسم با همکاری مرکز رفیق حریری در خاورمیانه که بهاء حریری آن را تاسیس کرده، برگزار خواهد شد.
منابع سیاسی لبنان معتقدند که بهاء حریری به دنبال جلب حمایت عربی-بین‌المللی است تا او را به کاخ نخست‌وزیری لبنان برسانند. اما فضای سیاسی لبنان به گونه‌ای است که این اقدامات بهاء حریری برای حضور در عرصه قدرت یا گرفتن جای سعد کافی نیست؛ به ویژه اینکه سنی‌های لبنان هنوز هم سعد حریری را رهبر خود می‌دانند و جایگاهی برای بهاء قائل نیستند.
از طرف دیگر هرچند که سعودی‌ها قبلا معتقد بودند بهاء حریری برخلاف سعد می‌تواند در برابر حزب‌الله در لبنان بایستد؛ اما اکنون شواهد حاکی از آن است که بهاء وزنه سنگینی در عرصه سیاسی لبنان نیست و طرفداران زیادی ندارد. از آن گذشته عربستان نیز همانند دهه 1990 دیگر نفوذ قابل توجهی در داخل لبنان ندارد تا بتواند مهره‌های مورد نظر خود را به قدرت برساند.
«توفیق شومان» روزنامه‌نگار و پژوهشگر سیاسی لبنان در این زمینه اعلام کرد، بهاء حریری مجموعه‌ای از عناوین داخلی و خارجی را برای فعالیت‌های سیاسی خود مطرح کرده و این اولین بار است که از پروژه خود صحبت می‌کند-چه در زمینه روابط با نیروهای سیاسی لبنان و -چه روابط این کشور با کشورهای عربی. از طرف دیگر بهاء حریری درباره یک برنامه سیاسی صحبت کرد و من فکر می‌کنم این برنامه، برنامه تقابل با یکی از نیروهای سیاسی لبنان است یعنی حزب الله.
به گفته این تحلیلگر لبنانی، بهاء حریری با عناوینی که اعلام کرد تصور می‌کند که می تواند جایگزین برادرش شود اما به نظر نمی‌رسد که مولفه اهل سنت لبنان و به شکل مشخص طرفداران جریان المستقبل از بهاء حریری استقبال کنند. از جمله دلایل این امر گفتمان تند بهاء حریری است که کاملا با مواضع سعد حریری که سعی می‌کرد یک گفتمان اعتدالی را در پیش بگیرد مغایرت دارد.
از سوی دیگر بسیاری از ناظران، معتقدند شرط‌بندی بهاء حریری روی حمایت‌های عربستان، یک اشتباه محاسباتی است؛ زیرا راهبرد کلی ریاض در تعامل با خاندان حریری طی یک دهه گذشته، محدود کردن نقش سیاسی سعد حریری و توقف حمایت‌هایش از او بود. اما با این وجود هیچ نشانه روشنی مبنی بر اینکه عربستان سعودی روی بهاء حساب کرده است وجود ندارد؛ چرا که ریاض اولا تصمیم گرفته نفوذ خود در امور سیاسی لبنان را دست کم در مرحله فعلی منحصر به پرونده ریاست‌جمهوری این کشور کند و از سوی دیگر اکنون در عرصه داخلی لبنان مهره‌های دیگری دارد که تاثیرگذاری آنها به مراتب بیشتر از بهاء حریری است.
انتهای پیام/
