"گوردخمه ساسانی" زیر تیغ حفاری‌های غیرمجاز

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، انجام حفاری‌های غیرقانونی توسط قاچاقچیان اشیاء تاریخی و حفاران غیرمجاز به قصه‌ای پرغصه و متأسفانه تکراری در عرصه میراث فرهنگی کشور بدل شده که هر از گاهی در صدر اخبار روز قرار می‌گیرد و خاطر شیفتگان و علاقه‌مندان به تاریخ و تمدن این مرز و بوم را آزرده و مکدر می‌کند.

در حالی که ادوات و ابزارآلات لازم برای انجام این حفاری‌های غیرقانونی در سایه ضعف و نبود سازوکارهای نظارتی درست در دسترس عموم قرار گرفته است، اما ضمانت اجراهای قانونی متقن و کارآمدی به‌موازات آن در نظام قانون‌گذاری کشور وضع نشده است تا شرایطی فراهم آورد که به‌اتکای آن یگان حفاظت از میراث فرهنگی به‌عنوان متولی مستقیم مبارزه با این پدیده شوم و نامبارک بتواند به‌صورت قاطعانه ایفای نقش کند.

انجام کاوش‌ها و حفاری‌های غیرمجاز به‌مثابه تیری زهرآگین است که قلب تپنده میراث فرهنگی این آب و خاک را نشانه می‌رود و بیش از هرچیز مانعی جدی در راستای حفظ و حراست از ابنیه و سایت‌های تاریخی و باستانی ایجاد می‌کند.

بر همین اساس در تازه‌ترین از اخبار این تخریب‌ها، سیاوش آریا؛ فعال میراث فرهنگی با انتشار مطلبی در صفحه مجازی خود خبر از تخریب "گوردخمه ساسانی" شهر میمند به‌واسطه انجام حفاری‌های غیرمجاز داد و نوشت: "تاراجگران میراث فرهنگی به‌بهانه‌های پوچ و خیال‌انگیز یافتن گنج که هیچ وجود خارجی ندارد به گوردخمه ساسانی شهر میمند پارس یورش برده و چندین جای درون گوردخمه را با مته برقی و ادوات حفاری غیرمجاز شکسته و آسیب‌های برگشت‌‌ناپذیری را برجای گذاشته‌اند.

تنهاترین و ارزشمندترین گوردخمه ساسانی شهر میمند و پیروزآباد که تاکنون شناخته شده است از سوی تاراجگران اموال تاریخی و فرهنگی به‌بهانه‌های پوچ و خیال‌انگیز یافتن گنج مورد دستبرد قرار گرفته و آسیب‌های برگشت‌ناپذیری به آن وارد شده است که دل هر دوستدار تاریخ و فرهنگ ایرانی را به درد می‌آورد.

این چپاولگران نابخرد میراث فرهنگی زیر گوردخمه را خالی کرده و کندوکاوهای غیرمجاز انجام داده‌اند، همچنین به‌روی سنگی که گوردخمه به‌روی آن تراشیده شده، با مته برقی و پیکور و ادوات حفاری غیرمجاز چندین سوراخ به‌شکل دایره روی اثر پدید آورده و به آن آسیب‌های بزرگی رسانده‌اند.

اما تعرضات این افراد فرومایه در همین جا پایان نمی‌یابد و با رنگ سرخ در چندین جای یادمان ساسانیان، یادگاری‌نویسی کرده و آسیب‌های فراوانی را به گوردخمه شهر میمند وارد کرده‌اند که اشک از چشمان هر فرد شیفته و دلبسته به تاریخ و فرهنگ ایرانی روان خواهد شد.

با این همه، نگارنده برپایه وظیفه ملی و میهنی و مسئولیت اجتماعی خویش، موضوع را به آگاهی مسئولان یگان حفاظت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مرکز استان رسانده و خواستار پیگیری و رسیدگی به یادگار ساسانیان شده است.

باید دانست که گوردخمه شهر میمند تنها گوردخمه شناخته‌شده‌ای است که تاکنون در شهر میمند و پیروزآباد شناسایی شده است و یکی از بی‌همتاترین و یگانه‌ترین یادمان‌های تاریخی و فرهنگی کشور به‌شمار می‌آید، همچنین با توجه فرم و شکل این گوردخمه در جنوب استان فارس که آن را منحصربه‌فرد کرده است، حفاظت و پاسداری از آن بسیار دارای اهمیت است و جا دارد مسئولان میراث فرهنگی شهر پیروزآباد که میمند بخشی از زیرمجموعه میراثی آنان به‌شمار می‌آید به‌گونه ویژه به یادگار ساسانیان بپردازند و از آن به‌درستی نگاهبانی و محافظت کنند.

گوردخمه شهر میمند در دامنه یکی از کوه‌های شهر میمند جای دارد و بر پایه ریخت و هم‌سنجی با دیگر گوردخمه‌های استان به‌ویژه در شهر مرودشت می‌توان آن را به اوایل دوره ساسانی نسبت داد. این گوردخمه به‌روی یک سنگ منفرد بزرگ به‌گونه یک اتاقک کوچک بیرون‌آمده، نمایان است.

پهنای ورودی گوردخمه 65 سانتی‌متر و بلندای آن 90 سانتی‌متر است، عمق آن 1 متر و 87 سانتی‌متر و پهنای آن یک 1 متر و 60 سانتی‌متر است. فضای درونی آن به‌وسیله یک تیغه نازک به 2 بخش تقسیم شده است. تمامی سنگی که گوردخمه در آن پدید آمده است، 5 متر و 98 سانتی‌متر پهنا و ارتفاع کلی سنگ 5 متر است. دهانه این گوردخمه رو به سوی شرق قرار دارد.

همچنین این گوردخمه به پناهگاه معتادان و ولگردان تبدیل شده است که شوربختانه با آتش زدن بخشی از پایین یادگار ساسانیان به آن آسیب رسانده و سیاهی سنگ همچنان به‌جای مانده و صحنه زشت و زننده‌ای را به نمایش گذاشته است".

گفتنی است گوردخمه در واقع فضایی است که در دل صخره‌ها و یا کوه‌ها کنده می‌شود و در آن متوفیان به خاک سپرده می‌شوند، در واقع گور دخمه را می‌توان به‌منزله آرامگاهی دانست که معمولاً دارای فضای بزرگ و به‌شکل اتاقکی است که یک یا چند قبر در آن نگهداری می‌شود.

علاوه بر آن نوع معماری گوردخمه‌ها به‌صورتی بود که علاوه بر یک یا چند قبر، در آن اشیاء فرد متوفی هم نگهداری می‌شد، افزون بر آن نیز گوردخمه‌ها فضایی برای نشستن هم دارند، البته هنوز اطلاعات دقیقی از قدمت و آغاز پیدایش این گورها کشف نشده است و به‌نظر می‌رسد که در دوره‌های مختلف این مکان‌ها ساخته شده‌اند. در یک حالت کلی می‌توان این گورها را در 3 دوره مادها، هخامنشیان و بعد از هخامنشیان دسته‌بندی کرد.

انتهای پیام/+