کنایه‌ای به «پدرخوانده» نمایش‌خانگی در تلویزیون؛ کدام «مافیا»، «مافیا» است؟
مسابقه «شهروند و مافیا» قدیمی‌تر از همتایان خود در شبکه نمایش‌خانگی است؛ تهیه‌کننده نسخه تلویزیونی آن با کنایه‌ای «پدرخوانده» را به فوتبال هنرمندان تشبیه کرد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مسابقه تلویزیونی "مافیا" با هدف افزایش قوه تشخیص و خانوادگی است؛ در آن فرد با آزمون و خطا سعی در شناسایی افراد دیگر می‌کند؛ در این بازی افراد به دو گروه مافیا و شهروندان تقسیم و نبرد میان دو گروه آگاه و ناآگاه شبیه‌سازی می‌شود؛ در این مسابقه افراد به صورت پنهانی تعیین نقش می‌شوند و اکثریت شهروند این فرصت را پیدا می‌کنند تا افراد مافیا را شناسایی و برای حذف آنها رأی دهند.
این برنامه در ابتدا نامش مافیا بود و در دوران جدید به "شهروند و مافیا" تغییر نام داد. مسابقه‌ای که تهیه‌کننده‌اش اعتقاد دارد کپی نیست و هدفش افزایش قوه تشخیص و بالا رفتن مهارت‌های فردی و اجتماعی مخاطبین و بینندگان است. علیرضا سلطانی تأکید کرد این مسابقه سرگرمی کاربردی برای خانواده‌ها ایجاد کرده است، زیرا به واسطه این بازی که همچون "منچ" و دیگر بازی‌های سرگرمی روی میز و زمین بازی می‌شد، حالا در نمایش تصویری و تلویزیونی، افراد را با آزمون و خطایی روبرو می‌کند که بتوانند تشخیص خودشان را به رقابت بگذارند.
در این بازی افراد به دو گروه مافیا و شهروندان تقسیم و نبرد میان دو گروه آگاه و ناآگاه شبیه‌سازی می‌شود؛ در این مسابقه افراد به صورت پنهانی تعیین نقش می‌شوند و اکثریت شهروند این فرصت را پیدا می‌کنند تا افراد مافیا را شناسایی و برای حذف آنها رأی بدهند. مسابقه‌ای که دکوری به مساحت 300 متر دارد و بیشتر بر فضای نوری متمرکز شده و تغییرات نور باعث تغییر در فضای دکور می‌شود. "بازی مافیا" که از مدت‌ها پیش در میان جوانان رواج پیدا کرده بود با ورود به تلویزیون رنگ و بویی جدید پیدا کرد؛ حتی یکی از بینندگان این برنامه در اینستاگرام بازی مافیا نوشت: "بالأخره بعد از مدت‌ها مسابقه‌ای متفاوت دیدیم."
او امروز در برنامه شبکه خبر کنایه‌ای به نسخه‌های نمایش‌خانگی مسابقه مافیا داشت که قدری قابل تأمل است. سلطانی در واکنش به این نکته که برخی از نمونه‌های مسابقات مافیا از شخصیت‌های مشهور و بازیگران استفاده می‌کند و چرا در نسخه تلویزیونی این مسابقه، شهروندان حضور دارند تأکید کرد: با یک مثال ساده می‌گویم این تفاوت بین برنامه ما و نمایش‌خانگی، چه تفاوتی است؛ ما مثل یک فوتبال حرفه‌ای هستیم و آنها مثل فوتبال هنرمندان! تفاوت ما با آن برنامه که از هنرمندان و افراد مشهور استفاده می‌کند ما یک مقدار عمیق‌تر درباره این بازی حرف می‌زنیم؛ حتی استدلال‌ها و داوری که در این بازی داریم خیلی حرفه‌ای‌تر است. آنجا جنبه سرگرمی دارد و بازی کاملاً فرمالیته و سناریو خیلی تق و لق است و نمی‌توان روی آن حساب کرد.
سلطانی همچنین اعتقاد دارد که مافیا ذاتاً یک بازی آموزشی است و به توسعه فردی آدم‌ها و تقویت حافظه و بحث‌های مذاکره و زبان بدن کمک می‌کند. شرکت‌کننده‌ها باید به این نکات توجه کنند مافیا را شناسایی کنند. استدلال‌محوری و قدرت اغنا را بالا می‌برد و دیگران را باید اغنا کنیم همسو با من باشند. در یک جمله این بازی در خدمت توسعه فردی شرکت‌کنندگان است.
این مسابقه مدت‌ها است در تلویزیون روی آنتن می‌رود و با نام «شب‌های مافیا» به شبکه نمایش‌خانگی آمد و بعدها با اعلامِ سعید ابوطالب به «پدرخوانده» تغییر نام داد.
نکته‌ای که تهیه‌کننده «شهروند و مافیا» به آن اشاره کرد مصداقِ نقد بسیاری را دارد که مثلاً معتقدند «پدرخوانده» به رویکردهای پاسداشت زبان فارسی هم بی‌تفاوت است. در حالی‌که برنامه‌سازی باید فارغ از سرگرمی، اصولِ دیگری را هم دنبال کند. آیینه هر برنامه‌ای مجری آن است که اتفاقاً کامبیز دیرباز خودش هم واژه‌ها و عبارات بیگانه را به کار می‌برد بدون این‌که متوجه باشد چه ضربه‌ای به زبان فارسی می‌زند. کاربرد واژه‌ها و ترکیب‌های بیگانه در «پدرخوانده» به اندازه‌ای زیاد است که احتمال می‌دهیم قسمت‌های پایانی این مسابقه کاملاً به زبان انگلیسی باشد!
یکی از عجایب مسابقه «پدرخوانده»، ترکیب‌سازی گرداننده بازی و بازیکنان آن است؛ به این صورت که واژه یا فعلِ بیگانه با یک بُن یا پسوند نسبتِ فارسی ترکیب و واژه‌ای جدید ساخته می‌شود؛ به عنوان مثال، تارگِت‌کُش (کسی که از سوی دیگران بسیار مورد اتهام قرار گرفته‌است!)، فیلینگی (احساسی، حسی)، فَکتی (واقعی، حقیقی)، شاتِ شب (شلیک مافیا در شب) و... . از دیگر ترکیب‌های تازه‌ساز «پدرخوانده» باید به گروهی اشاره کنیم که با استفاده از دو واژه بیگانه ساخته می‌شوند؛ مانند این ترکیب: «مافیای شور» به معنای کسی که مافیا بودنش قطعی است.
از دیگر هنرنمایی‌های شرکت‌کنندگان مسابقه «پدرخوانده»، فعل ساختن، آن هم از نوعِ مرکبِ فارسی و انگلیسی است که به وفور ساخته و استفاده می‌شود؛ به جای عقبگرد کردن یا به عقب برگشتن، گفته می‌شود: «بک بزنیم»، به جای پوشش دادن یا حمایت کردن گفته می‌شود: «کاور کنیم»، به جای افشا شدن گفته می‌شود: «شو شد»، به جای قطعی شدن، گفته می‌شود: «شور شد»! استفاده از این ترکیب‌های فعلی آن‌قدر در مسابقه رواج دارد که عادی و طبیعی به نظر می‌رسد و ناخودآگاه این احساس در مخاطب ایجاد می‌شود که او هم باید به همین زبانِ ترکیبی، از نوع «پدرخوانده» صحبت کند. واقعاً چه لزومی دارد به جای افعال فارسی، فعل انگلیسی را با جزء فارسی ترکیب کنیم و یک فعل ساختگیِ بدون هویت به کار ببریم؟
با این انتقاد قضاوت به عهده بیننده‌ای است که امروز «مافیا» را بیش از دیگر بازی‌ها دنبال می‌کند. مافیایِ تلویزیون حقیقی‌تر و اصولی‌تر است یا مافیایِ نمایش‌خانگی؟
انتهای پیام/
