یادداشت| به بهانه درخشش «نگارگری» در پانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، پانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر، جمعه پنجم اسفند جاری با معرفی برگزیدگان بخش‌های مختلف به کار خود پایان داد تا سرانجام، پرونده فجر پانزدهم نیز بسته شود.

یکی از بخش‌هایی که آثار آن امسال در نمایشگاه جشنواره پانزدهم بروز و ظهور متمایزی داشت، بخش نگارگری بود. در این بخش، هنرمندان آثار متنوع خود در گرایش‌های مختلفی چون تذهیب، گل و مرغ و طراحی نگارگری به نمایش گذاشته بودند که در مقایسه با آثار سایر رشته‌های هنری حاضر، نمود چشمگیرتری داشت.

به همین بهانه، محمدعلی رجبی دوانی عضو پیوسته فرهنگستان هنر و چهره‌شناخته شده هنر نگارگری، در یادداشتی به ارزیابی کم و کیف بروز و ظهور رشته نگارگری در بستر پانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر پرداخته است. متن این یادداشت که به صورت اختصاصی در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار گرفته، به شرح زیر است:

«والفَجر و لَیال عَشر. خداوند به فجر قسم خورد. فجر چه چیزی بود که خداوند باید به آن قسم می‌خورد؟ این سوره مبارکه، سوره‌ای است که با حضرت سیدالشهدا امام حسین(ع) نسبتی دارد. سوره‌ای مبارک و بسیار مهم که نام پیروزی انقلاب اسلامی با آن رقم خورد و بهانه‌ای شد برای هنرمندان انقلابی تا خود را در آینه فجر ببینند و تجربه‌های انقلابی خود را در این بستر مبارک شکوفا کنند.

 فجر به معنای شکوفایی است، اما شکوفایی چه چیزی؟ گاه انسان، تجربه‌های شخصی خود را شکوفا می‌سازد، کار می‌کند، زحمت می‌‌کشد و تمامی این‌ها مورد تحسین است، اما گاهی انسان، دلش را به معبود و محبوبی می‌سپارد که آن معبود و محبوب، حکم می‌کند او باید چگونه باشد و انسان نیز همان‌گونه خواهد بود. هنرمندانی که دل به محبوب دادند و با کسانی حرکت کردند که دلشان را هرکجا رفتند، به جا گذاشتند. آن افراد، به مقام شهادت رسیدند و هنرمندان هم می‌خواهند با آثار و کارهای هنری خود، مقام شهادت را به دست آورند.

امسال مثل سال‌های قبل، هنرمندان رشته‌های مختلف هنری در جشنواره هنرهای تجسمی فجر شرکت کردند؛ بسیار با هیبت و با شکوه. دست همه آنها درد نکند و خداوند یار و یاورشان باشد. در میان آثار حاضر، آثار هنرمندان بخش نگارگری را دیدم که چقدر خوب و موفق، هم در گرایش نگارگری، هم تذهیب و هم گل و مرغ و سایر بخش‌ها ظاهر شده و با اشتیاق، کارهای خود را ارائه کرده بودند.

نگارگری، هنری است که از درون فرهنگ اسلامی ایرانی ما بروز و ظهور یافته است. هرچند تاریخش به هزاران سال قبل بازمی‌گردد. اما هویتی پیدا کرد، دارای ارزش تاریخی برای بشر شد و جایگاهی یافت که مورد احترام همه آحاد بشر و تمامی هنرمندان جهان قرار گرفت. این امر، ناشی از تفکر توحیدی بود که در عالم اسلام سبب نوعی وحدت در جزء و کل این هنر شد. هنرمندانی که به این ترتیب کار می‌کنند، ناخودآگاه به خاطر ماهیت هنر نگارگری، قلبی پاک پیدا می‌کنند؛ اگر بدانند که چه می‌کنند. اگر بدانند چه امانتی در اختیار آنهاست. وقتی واژه چهره‌گشایی را برای برخی از هنرمندان قدیم ما به کار بردند، در تفسیرش گفتند که هنرمند، با چشمی ظاهر عالم را نگاه می‌کند و با چشم دیگر، باطن و غیاب عالم را. پس کسی که دو چشم دارد، چشمی به باطن و چشمی به ظاهر، با این آگاهی هرگز به طریق خلاف نمی‌رود، دستش به خلاف نمی‌رود. چون در اختیار خودش نیست و دستش، در دست دیگری است و آن دیگری، جز محبوب مطلق همه مومنان عالم، خداوند نیست. اینجاست که فرشته او را راهنمایی می‌کند.

پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع) به شاعر فرمودند که ما دیدیم روح‌القدس این کلمات را به زبان تو می‌گذاشت. چون آن موقع، شعر به عنوان هنر اصلی مطرح بود. این بزرگواران خواستند به ما بگویند که اگر هنری در این جهت حرکت کند، هنری نیست که فرد از اهواء نفسانی خود ساخته باشد. روح‌القدس آن را به زبان و دست هنرمند می‌گذارند. شاعری مثل حافظ توانست لسان‌الغیب شود و از عالم غیب، بر زبان او گذاشتند. در نگارگری هم به همین ترتیب بود. امسال، تذهیب‌هایی را دیدیم که به بهترین انواع تذهیب‌های قدیم که شاهکارهای هنر مجرد تاریخ هنر اسلامی ما هستند، تنه می‌زدند و اگر نگوییم که از آنها بهتر و متفکرانه‌تر بودند، حدأقل در حد همان‌ها به بهترین صورت عمل کردند. ما امسال این خصلت را در مجموع آثار حاضر در پانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر دیدیم. دست مریزاد به همه هنرمندان.

در نگارگری، مضامینی را دیدیم که متأسفانه امروزه کمتر در نقاشی‌های ما مورد توجه قرار می‌گیرند. در باقی رشته‌ها هم به همین ترتیب، هنرمندان به صورت بسیار گسترده شرکت کردند. چه در بخش‌های گرافیک و تصویرسازی و چه در نقاشی و غیره. به‌ویژه جوان‌ها که مایه افتخار ما هستند و در کنار استادان خود، به گونه‌ای عمل کردند که آبروی فرهنگ ما، آبروی ایران انقلابی امروز ما را خریدند. بحمدالله استادان و شاگردان دوشادوش هم کار می‌کنند و هر دو در کنار یکدیگر، فرهنگی را که منبعث از انقلاب اسلامی است، به تجلی می‌آورند. خداوند همه آنها را یار باشد.

امسال، سال خوبی برای هنرهای تجسمی ما بود. من به مسئولین محترم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تبریک می‌گویم که جشنواره پانزدهم را بسیار خوب و با آبرو برگزار کردند و آثار بسیار شایسته‌ای را برای همه مردم و تاریخ ما به عرضه گذاشتند. امیدوارم در سال آینده، جشنواره هنرهای تجسمی فجر بیش از پیش به جایگاهی که درخور آن است، دست یابد. با برنامه‌هایی که مدیرکل محترم هنرهای تجسمی در پیش خواهند داشت و حتما در این زمینه نظر هنرمندان متعهد را جویا خواهند شد، به فضل الهی سال آینده سالی بسیار مبارک و تعیین‌کننده در هنرهای تجسمی انقلاب اسلامی ایران خواهد بود.

به امید سلامت و توفیق برای همه هنرمندان، هنرجویان و مسئولین محترم.»

انتهای پیام/