افشای دلیل حمله صدام به ایران در مستند "خط القعر"
کارگردان مستند "خط القعر" می‌گوید تلاش کرده است علل شکل‌گیری جنگ ۸ساله ایران و عراق را در بستر تاریخی و روابط دو کشور ریشه‌یابی کند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مستند «خط القعر» به‌کارگردانی فرشاد اکتسابی در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی مراحل تولید را پشت‌سر می‌گذارد.
اکتسابی کارگردان این مستند در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم درباره سوژه این مستند گفت: با توجه به علاقه و تجربیاتی که در حوزه ساخت مستندهای تاریخی دارم، از مدت‌ها پیش علاقه‌مند بودم یک مستند سینمایی بلند درباره تاریخ دفاع مقدس بسازم و نگاهی بی‌طرفانه به این بخش مهم از تاریخ ایران داشته باشم. همان‌طور که می‌دانید فیلم‌های زیادی درباره دفاع مقدس ساخته شده، اما عمده آنها درباره حوادث و یا شخصیت‌های تعیین‌کننده این برهه تاریخی است، مثلاً مستندهایی در خصوص آزادسازی خرمشهر و یا شخصیت‌هایی چون شهید باقری و یا ... بوده است.
وی ادامه داد: تاکنون مستندی نداشتیم که به‌شکلی جامع و با روایتی صرفاً تاریخی به واکاوی این دوران مهم از تاریخ کشور بپردازد، ازاین‌رو به‌دنبال این سوژه رفتم و تحقیقاتم را شروع کردم، ولی در حین پژوهش متوجه شدم که این سوژه این‌قدر گسترده است که نمی‌توان در قالب یک فیلم استاندارد مستند، با زمان 80ـ90 دقیقه آن را به نمایش گذاشت و باید تبدیل به یک سریال شود. احساس کردم که اگر بخواهم کل تاریخ هشت‌ساله جنگ را به‌صورت یک فیلم سینمایی دربیاورم، حق مطلب ادا نمی‌شود و به همین دلیل از این کار منصرف شدم.
او با اشاره به شکل‌گیری سوژه اصلی مستند «خط القعر» گفت: سراغ سوژه‌هایی دیگر با همین محوریت رفتم، سؤال اصلی من این بود؛ چرا بین ایران و عراق جنگ درگرفت و چه عواملی منجر به جنگی طولانی میان این دو کشور شد؟ در خصوص این سوژه متوجه شدم که غیر از چند برنامه گزارشی تلویزیونی، تاکنون مستندی به‌معنای واقعی آن با رویکردی جامع و تاریخی ساخته نشده است.
این مستندساز توضیحات بیشتری درباره مستند "خط القعر" داد و گفت: تلاش من در این مستند آن است که علل شکل‌گیری این جنگ 8ساله را در بستر تاریخی ریشه‌یابی کنم، بنابراین از این حیث روایتم را از دوران صفوی و مناقشات این حاکمیت با حکومت عثمانی آغاز کردم که عمدتاً در خصوص سرحدات این دو امپراطوری بزرگ در منطقه سوق‌الجیشی شط‌العرب (اروندرود) بود و این مناقشات سال‌های متمادی طی آمدورفت حکومت‌هایی چون افشاریه و قاجاریه و همچنین پهلوی به‌قوت خود تداوم داشت که سرانجام با به قدرت رسیدن صدام به نبردی خونین و طولانی منجر شد، البته فارغ از این مورد دلایل بسیاری زمینه‌ساز وقوع این جنگ بوده است که در این مستند سعی دارم با ارائه اسنادی تاریخی به واکاوی ریشه‌های این جنگ بپردازم.
اکتسابی درباره دلیل نام‌گذاری این مستند توضیح داد و گفت: در جایی که یک رودخانه دو کشور را از یکدیگر تفکیک کرده است، مرز دو کشور را براساس «خط القعر» رودخانه مشخص می‌کنند، در حقیقت، خط‌القعر یک خط مرزی است که از عمیق‌ترین نقطه رودخانه درنظر گرفته می‌شود که باعث می‌شود هر دو کشور همسایه به‌سهمی عادلانه از ظرفیت‌ها و موهبت‌های آن رودخانه مرزی بهره‌مند شوند.
وی تأکید کرد: در خصوص تعیین این مرز آبی در رودخانه شط‌العرب (اروندرود) همواره در طول تاریخ بین حکومت‌های مختلف دو کشور ایران و عراق (عثمانی آن زمان) مناقشات و اختلافات عمیقی وجود داشته است، ولی اینکه آیا این جنگ هشت‌ساله صرفاً به‌واسطه این خط مرزی شکل گرفته است یا خیر، پاسخ‌های بسیاری به‌ازای این پرسش وجود دارد که در فیلم مستند "خط القعر" به آن پرداخت می‌شود.
کارگردان مستند «خط‌القعر» با یادآوری اینکه "این مستند هم‌اکنون مراحل تحقیق و پژوهش را پشت‌سر می‌گذارد"، گفت: بدون شک بخشی از تحقیق و پژوهش در حین تولید و تصویربرداری رخ می‌دهد؛ مثلاً در حین تولید و در زمان مصاحبه‌ها اطلاعاتی را دریافت می‌کنم که پیشتر در تحقیق و پژوهش کتابخانه‌ای بدان دست پیدا نکرده‌ام، بنابراین نمی‌توان در تولید و ساخت یک مستند، زمان مشخص و دقیقی برای پژوهش قائل شد.
او درباره فرم روایی این مستند نیز توضیح داد: این مستند ساختاری مشاهده‌گرانه و سوبژکتیو از نگاه فردی دارد که راوی این مستند است، در واقع این راوی یک پژوهشگر است که در این حوزه مشغول تحقیق است و آنچه در فیلم روایت می‌شود، مسیری از روند این پژوهش و تجربیات این محقق در دستیابی به اسناد، حقایق و ناگفته‌های این موضوع تاریخی است که ما به‌عنوان مخاطب در این مسیر با او همراه خواهیم شد، بدون آنکه فیلم تلاشی در هویت‌بخشی و به‌تصویر کشیدن این فرد و دراماتیزه کردن وی در طول فیلم داشته باشد.
انتهای پیام/+
