کشف اسکلت کودکان ۳۰۰۰ساله در سگزآباد توسط محققان دانشگاه تهران

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، در کاوش گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران در قره‌تپه سگزآباد که به‌سرپرستی دکتر مصطفی ده‌پهلوان انجام شد، مجموعه تدفین جانوری و انسانی کشف شد.

دکتر مصطفی ده‌پهلوان، سرپرست تیم کاوش قره‌تپه، درباره این یافته باستان‌شناسان دانشگاه تهران گفت: این مجموعه با مساحت 5 مترمربع و ارتفاع 120 سانتی‌متر با وزنی حدود 10 تن شامل بقایای 9 کودک، نوزاد و جنین، بقایای دو اسب بالغ، دو بز و گوسفند است. به‌دلیل فراهم نبودن شرایط مطلوب در گورستان قره‌تپه، این مجموعه کشف‌شده با رعایت موازین حفاظتی و مرمتی به‌عنوان یک اثر موزه‌ای برای نمایش و نگهداری به شهرداری شهر سگزآباد انتقال یافت.

رئیس مؤسسه باستان‌شناسی دانشگاه تهران با بیان اینکه اثر یافت‌شده دارای سه بخش است، گفت: بخش اول، شامل بقایای تدفینی یک کودک به‌همراه بقایای یک بز نابالغ است. زیورآلات تدفینی از قبیل دستبندهای مفرغی، حلقه انگشتری و بقایای یک گردنبند متشکل از مهره‌های سنگی، مفرغی و عاجی به‌همراه ظرف‌های سفالی کنار این کودک می‌تواند گواهی بر مرتبۀ اجتماعی خاص وی باشد. با توجه به نابالغ بودن این کودک، تعیین جنس امکان‌پذیر نیست. براساس معیارهایی چون رویش دندان‌ها و طول استخوان‌های بلند، این کودک کمتر از 6 سال سن دارد. بقایای جانوری این بخش شامل جمجمه و تعدادی استخوان مهره و اندام حرکتی یک بز نابالغ است.

وی در تشریح بخش دوم گفت: در این بخش بقایای تدفین دو اسب بالغ با نژادهای مختلف قابل مشاهده است؛ نخست بقایای یک اسب بالغ که بر پهلوی چپ قرار گرفته و فاقد جمجمه است. اسب بالغ دیگری با جثه کوچک‌تر (احتمالاً با نژاد کاسپی) به‌شکل جمع‌شده بر پهلوی راست تدفین شده است، جمجمه آن بالاتر از سطح بدن به‌شکل نیمه‌افراشته قرار دارد. این اسب دارای گردنبندی با مهره‌های مفرغی است و بخشی از لگام آهنین این اسب در ناحیه دهان دیده می‌شود.

دکتر ده‌پهلوان در توضیحات خود درباره بخش سوم این مجموعه اظهار کرد: این بخش شامل بقایای انسانی و جانوری است که در حالتی بسیار آشفته قرار دارند. بر اساس تعداد جمجمه‌های قابل مشاهده، در مجموع 8 انسان در این بخش تدفین شده‌اند. کنار یک ساغر سفالی خاکستری بقایای یک جنین انسانی قابل مشاهده است. بالاتر از این ساغر بقایای انسانی یک کودک خردسال وجود دارد که با توجه به رویش کامل دندان‌های شیری و عدم سایش آن‌ها احتمالاً 2 تا 3 سال سن داشته است.
به‌روی دنده‌ها و ستون مهره‌های این خردسال، جمجمه دیگری قرار دارد که احتمالاً مربوط به یک کودک دیگر است اما به‌دلیل آنکه دندان‌ها قابل مشاهده نیستند، امکان تخمین سن وجود ندارد، همچنین بقایای آشفته و مجزای حداقل دو نوزاد تازه‌متولدشده (38 هفته و 40 هفته جنینی) به‌صورت پراکنده دیده می‌شود. در عمق 30سانتی‌متری از تدفین خردسال 2 تا 3 ساله، آثار یک تدفین دیگر نیز قابل مشاهده است که با توجه به مهره‌های ستون فقرات و اندازه استخوان‌های بلند، احتمالاً متعلق به یک انسان بالغ و جوان است.

افزون بر آن یک جمجمه گوسفند بالغ کنار جمجمه‌های جنین انسانی قابل تشخیص است، همچنین یک ظرف دسته‌عمودی آبریزدار و یک ساغر کوچک به‌همراه بخشی از بدنه یک خمره با رنگ نخودی و تزئین طنابی، یافته‌های سفالی این بخش را تشکیل می‌دهند.

رئیس مؤسسه باستان‌شناسی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: برای حفاظت از آثار کشف‌شده، این آثار زیر نظر اداره‌کل میراث فرهنگی استان قزوین و با همکاری شهرداری سگزآباد به‌عنوان یک اثر موزه‌ای برای نمایش و نگهداری به شهرداری شهر سگزآباد انتقال یافت و در اردیبهشت ماه 1402 رونمایی می‌شود.

دکتر ده‌پهلوان گفت: تپه سگزآباد در حدود 7کیلومتری شمال شهر سگزآباد از توابع شهرستان بوئین‌زهرا واقع شده است و میان مردم بومی به قره‌تپه شهرت دارد. قره‌تپه سگزآباد یکی از سه تپه پیش از تاریخی است که در سال 1349 توسط دکتر عزت‌الله نگهبان برای کاوش‌های آموزشی دانشجویان باستان‌شناسی انتخاب شد و تاکنون توسط گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران مورد کاوش قرار گرفته است. در روند پروژه تعیین عرصه و حریم قره‌تپه سگزآباد در تیر ماه 1395 زیر لایه‌های رسوبی و در عمق 180سانتی‌متری، شواهدی از یک گورستان در شرق قره‌تپه متعلق به عصر آهن 2 و 3 (1100 ـ 500 پیش از میلاد) به دست آمد.

وی اضافه کرد: بررسی‌های انسان‌شناسی جسمانی و پژوهش‌های ژنتیک، باستان جانورشناسی، سنت‌های تدفینی نادر و شواهد غنی حاکی از تعاملات و پیوندهای فرهنگی و اقتصادی ساکنان این محوطه با مناطق دوردست لبه غربی فلات ایران و حوزه سیاسی فرهنگی حکومت‌هایی از قبیل آشور و حوزه‌های فرهنگی غرب، شمال و شمال غرب ایران است.

رئیس مؤسسه باستان‌شناسی دانشگاه تهران گفت: در گورستان شرقی قره‌تپه شواهد مهمی از 5 لایه تدفین و گور به‌روی هم در سطح گسترده‌ای به دست آمد. در این گورستان، گورها جهت خاصی ندارند، حاشیه آنها با چند رج خشت احاطه شده است. جنین‌های سقط‌شده و نوزادان را در دیگ‌های سفالی پخت‌وپز دفن می‌کرده‌اند. بدون استثنا در تمامی گورها بقایای جانورانی از قبیل بز، گوسفند نابالغ، گاو، شتر و اسب به دست آمد که نشان از تدفین حیوانات کنار مردگان دارد. در این گورها اشیای دیگری از قبیل مهرهای استوانه‌ای، زیورآلات فلزی، سفالی و سنگی و ظروف سفالی متعلق به دوران آهن 2 و 3 مشاهده می‌شود.

انتهای پیام/+