ایران در مسیر هوشمندسازی حمل و نقل؛ از "اتصال پذیری خودروها" تا مدیریت هوشمند تقاطع‌ها با هوش مصنوعی
رئیس گروه هوشمندسازی معاونت علمی، هوشمندسازی خودرو را یکی از موضوعات مهم در حمل و نقل هوشمند دانست و گفت: یکی از مباحث مهمی که جدیداً توسعه پیدا کرده، اتصال‌پذیری خودروها است.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، "ستاد توسعه فناوری‌های حوزه فضایی، حمل و نقل پیشرفته" با ادغام بخش‌های مرتبط با فناوری مرکز ملی فضایی و ستادهای توسعه فناوری صنایع دانش بنیان هوایی و هوانوردی و صنایع دانش بنیان دریایی و در انطباق با نظام‌نامه جامع ارزیابی متوازن مأموریت‌های ستاد توسعه فناوری و جلب همکاری اعضای حقیقی و حقوقی ستاد ضمن بهره‌مندی از دستاوردهای مفید ملی و بین‌المللی نسبت به هم‌افزایی فعالیت‌های مرتبط با حوزه حمل و نقل پیشرفته در بخش‌های مختلفی همچون حمل و نقل جاده‌ای، ریلی، دریایی، هوایی و یکپارچه‌سازی آنها به کمک فناوری‌های فضایی و تمام حوزه‌های مرتبط نظیر وسایل نقلیه الکتریکی، ساخت تجهیزات فرودگاهی، تجهیزات راهسازی، اسکله و تجهیزات بندری همت گماشته است.
ستاد توسعه فناوری‌های حوزه فضایی، حمل و نقل پیشرفته با 7 گروه تخصصی شامل:
1.توسعه فناوری‌های نوین خودروئی و طرح‌های کلان، 2. هوائی، 3.دریایی، 4. فضائی 5. هوشمندسازی 6. ریلی و 7. ژئوماتیک است که البته در دسته‌بندی‌های جدید ستادهای معاونت علمی، "ستاد توسعه فناوری‌های حوزه فضایی، حمل و نقل پیشرفته" به "ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان حمل و نقل و فضایی" تغییر نام داده است.
یکی از گروه‌های تخصصی ذیل ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان حمل و نقل و فضایی، گروه هوشمندسازی است که شامل موضوعات و مسائل بسیار مهم و راهبردی است. به همین خاطر در خبرگزاری تسنیم میزبان مهندس شهاب خدامرادی؛ رئیس گروه هوشمندسازی ستاد توسعه فناوری‌های فضایی و حمل و نقل پیشرفته معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری بودیم که در ادامه بخش اول این مصاحبه را از نظر می‌گذرانید:
تسنیم: هدف از تشکیل گروه حمل و نقل هوشمند در ستاد فضایی و حمل و نقل پیشرفته چه بوده است؟
امسال وارد چهارمین سال فعالیت خود در ستاد توسعه فناوری‌های فضایی و حمل و نقل پیشرفته شدیم و از عمر این ستاد نزدیک به 4 سال می‌گذرد. از اوایل تشکیل ستاد، یک گروهی به نام حمل و نقل هوشمند را ذیل ستاد حمل و نقل شکل دادیم که به امور مرتبط با کاربری فناوری‌های نوین در حوزه حمل و نقل می‌پردازد که این فناوری‌های نوین شامل فناوری‌های هوش مصنوعی، نرم‌افزار، الکترونیک، مخابرات و ... است.
از اپلیکیشن‌های تاکسی‌های اینترنتی و مسیریاب‌ها تا دوربین‌های نظارت تصویری که مباحث سخت‌افزاری و پردازش تصویری را دارد، همگی زیرمجموعه حوزه حمل و نقل هوشمند قرار می‌گیرند و هم در حوزه درون‌شهری و هم برون‌شهری حوزه حمل و نقل هوشمند کاربرد داشته و اشتراکات بسیار زیادی نیز باهم دارند؛سامانه‌های مورد استفاده در حمل و نقل درون‌شهری مثل دوربین‌های ثبت تخلفات و ثبت سرعت، پلاک‌خوانی و ... در حوزه برون شهری نیز کاربرد دارند.
بهره‌بردارانِ حوزه حمل بار و حمل مسافر، شامل سازمان‌ها یا شرکت‌های خصوصی، با فناوری‌های مرتبط با حمل و نقل هوشمند در ارتباط هستند. در حوزه حمل بار کلان و برون شهری، کاربردهای بسیار زیادی از جمله حمل بار معادن یا حمل بار کارخانجات دارد که درصد عمده‌ای از حجم اقتصاد حمل و نقل را در کشور به خودشان اختصاص می‌دهند؛ صاحبان بار از جمله کارخانجات و معادن و صنایع مختلف، بارشان را به صورت سنتی به پایانه‌های استان‌ها اعلام می‌کنند و رانندگان نیز به صورت سنتی بار کارخانجات را مشاهده کرده و آنها را انتخاب می‌کنند.
ساخت اپلیکیشن هوشمند برای صاحبان بار و مالکان
یک پلتفرمی برای این کار طراحی شده است که به صورت دیجیتال‌شده و نرم‌افزاری و هوشمند و از طریق اپلیکیشنی که در اختیار راننده قرار می‌گیرد، صاحب بار و مالک، بار خود را ثبت می‌کند و از آن‌طرف، رانندگان نیز می‌توانند از طریق این اپلیکیشن‌های هوشمند از بارها مطلع شود.
تسنیم: گروه هوشمندسازی در زمینه "پرداخت‌های الکترونیکی" چه پروژه‌هایی را دارد؟
موضوعات مربوط به خرید بلیط الکترونیکی، به وفور جایگزین روش‌های سنتی شده و یکی از حوزه‌های مهم در حمل و نقل هوشمند است؛ در حوزه بارهای جاده‌ای، ریلی و هوایی، پلتفرم‌هایی توسعه داده شده‌اند که می‌توانند در موضوع خرید بلیط به مسافران کمک کرده و به صورت الکترونیک و هوشمند این کار را انجام دهند.
از طرفی در بحث‌های مربوط به پرداخت‌های الکترونیکی، می‌توان به حوزه پرداخت‌های حوزه تاکسیرانی اشاره کنیم که در خودرو بااستفاده از پلتفرم‌ها این پرداخت انجام می‌شود و از اینکه شما به پول خُرد احتیاج پیدا کنید، بی‌نیاز خواهید شد.
در حوزه‌های سخت‌افزاری، هم بحث دوربین‌ها و هم دوربین‌های نظارتی را داریم که تکنولوژی‌ها در این حوزه به شدت در حال توسعه هستند. در گذشته هر دوربین فقط یک کاربرد را داشت به عنوان نمونه یک دوربین بحث پلاک‌خوانی را انجام می‌داد، یک دوربین موضوع سرعت‌سنجی را برعهده داشته و یک دوربین هم موضوعات نظارتی را برعهده دارد.
ساخت دوربین‌های سه‌منظوره با کاربری پلاک‌خوانی، سرعت‌سنجی و نظارتی
اما امروز با توسعه علوم پردازش تصویری با استفاده از یک دوربین صرفاً نظارتی، می‌توانیم هر سه منظور را پوشش دهیم یعنی پلاک‌خوانی، سرعت‌سنجی و هم بخش نظارتی را داشته باشیم که هم هزینه را به شدت کم می‌کند و از طرفی هر کدام از این دوربین‌ها زیرساخت‌های خاصی دارد و هرکدام نیاز به تغذیه خاصی داشته و باید به‌صورت دوره‌ای سلامت آنها باید مورد بازرسی و بازبینی قرار بگیرد. در نتیجه اگر همه اینها تبدیل به یک دوربین شود کارایی و بهره‌وری آنها بالا می‌رود. هدف حمل و نقل هوشمند نیز این است که در نهایت باید به افزایش بهره‌وری و کارایی سیستم‌های حمل و نقل منتج شود.
تسنیم: ستاد توسعه فناوری‌های فضایی و حمل و نقل پیشرفته معاونت علمی در زمینه "برون‌شهری" چه پروژه‌هایی را دارد؟
مباحث مرتبط با حوزه برون‌شهری، بحث "ترددشمار القایی" را داریم که چندین شرکت در این حوزه فعالیت می‌کنند. ما به آمار دقیقی از میزان تردد خودروها در سطح جاده‌های کشور احتیاج داریم که این آمار از طریق یک سامانه هوشمند که خودروها را شمارش می‌کنند، بدست آمده و در اختیار مدیران سازمان راهداری کشور قرار می‌گیرد.
این سامانه علاوه بر بحث شمارش، می‌تواند طبقه‌بندی و کلاس‌بندی خودروها را نیز مشخص کند. با استفاده از فناوری‌های الکترومغناطیسی زیرزمین نصب می‌شوند و زمانی که خودرو عبور می‌کند، شمارش انجام شده و قادر است کلاس آن را ائم از اینکه سبک یا سنگین است، تعیین کند.
بحث‌های اطلاع‌رسانی وضعیت تردد در سطح جاده‌ها را داریم که این سامانه با استفاده از تابلوهای پیام متغیر، اطلاعات راه‌ها را دراختیار رانندگان چه در حوزه درون شهری و چه برون شهری قرار می‌دهد.
مدیریت تقاطع‌های درون‌شهری به صورت هوشمند و با الگوریتم‌های هوش مصنوعی
در حوزه درون‌شهری بحث تقاطع‌های هوشمند را داریم، تقاطع‌هایی که میزان مدیریت آن تقاطع با سیستم‌های هوشمندی است که از تعداد خودروهایی که در تقاطع وجود دارد دیتابرداری می‌کنند و برمبنای آن و الگوریتم‌های هوش مصنوعی، میزان روشن بودن و توقف در سطح تقاطعات را زمان‌بندی می‌کنند و همچنین در تلاش هستیم تا سایر تقاطعات نیز با یکدیگر در ارتباط باشند.
در مباحث مرتبط با پتلفرم‌های حمل و نقل اشتراکی در سطح شهرها، با توجه با اینکه معضل ترافیک و آلودگی شهرها یکی از معضلات اصلی حمل و نقل هستند ما در این زمینه دو راهکار داریم: رشد فزاینده خودروها از رشد توسعه خیابان‌ها، اتوبان‌ها و بزرگراه‌ها بیشتر است و هرچقدر که در حوزه آزادراهی و بزرگراهی سرمایه‌گذاری می‌شود به دلیل اینکه تعداد خودروها باز درحال افزایش است این معضل ترافیک کماکان وجود دارد.
در عین حال که باید به توسعه زیرساخت‌های عمومی توجه شود اما به موازات، بحث توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل هوشمند و توسعه سامانه‌های مرتبط با حمل و نقل هوشمند نیز می‌تواند به کاهش ترافیک کمک کند. همانطور که امروز شاهد آن هستیم به عنوان مثال، مسیریابی‌هایی که با استفاده از پلتفرم‌های حمل و نقل هوشمند انجام می‌شود که درواقع بهینه‌ترین مسیر را به شما پیشنهاد داده و باعث می‌شود ترافیک در سطح شهر کاهش پیدا کند.
"به‌همراه" سرویس هوشمند اشتراکی برای سفرهای درون‌شهری
در بحث پلتفرم‌های حمل ونقل اشتراکی، افرادی را شناسایی می‌کنیم که مقصد و مبدأ نزدیک به هم دارند که اگر اینها به جای هرکدام تک سرنشین در خیابان‌ها تردد کنند، تقاضاهای خود را در پلتفرمی اعلام کنند و از طریق آن یک ناوگانی مثل مینی‌بوس به آنها اختصاص داده می‌شود که سفر خود را به صورت گروهی در سطح شهر انجام دهند که این باعث می‌شود که حجم ترافیک کاهش یابد. این پلتفرم هم‌اکنون با نام "به‌همراه" وجود دارد که پیاده‌سازی شده و هم‌اکنون در حال فعالیت است.
تسنیم: در رابطه موضوع مهم "هوشمندسازی خودرو" و " اتصال پذیری" خودروها توضیح دهید؟
"هوشمندسازی خودرو" یکی از گزاره‌های مهم در حمل و نقل هوشمند است. یکی از مباحث مهمی که جدیداً توسعه پیدا کرده، بحث اتصال‌پذیری خودروها است به این معنا که خودروها به یک پلتفرم مجهز می‌شوند تا بتواند آنها را داخل شبکه‌ای که قابل مانیتور کردن باشد، قرار دهد که این تعریف اولیه اتصال‌پذیری است.
اتصال‌پذیری خودروها شامل موارد زیادی است: اتصال‌پذیری خودرو با خودرو، اتصال‌پذیری خودرو با زیرساخت، اتصال‌پذیری خودرو با انسان، اتصال‌پذیری خودرو و گوشی همراه جزو دسته‌بندی‌های اتصال‌پذیری است. امروز شرکت‌های متعددی از شرکت‌های مجموعه هوشمندسازی در حوزه خودروهای متصل کار می‌کنند، یعنی پلتفرم‌هایی که می‌تواند از طریق شبکه مخابراتی به یک سروری متصل شود که از طریق آن، دیتای قابل آنالیز و تحلیل در اختیار مدیریت مجموعه که ناوگان دارند، قرار می‌دهد. شرکت‌های دانش‌بنیان زیادی در حوزه اتصال‌پذیری خودروها کار و فعالیت می‌کنند.
خودروی "شاهین" در مرکز نوآوری سایپا؛ دستاورد ایران در حوزه اتصال‌پذیری خودروها
در زمینه اتصال‌پذیری خودروها، سال گذشته دستاوردی داشتیم و خودروی "شاهین" در مرکز نوآوری سایپا رونمایی شد.
در اتصال‌پذیری، یک Device بر روی خودرو نصب می‌شود و یک LCD نیز روبه‌روی شما وجود دارد و در واقع یک کامپیوتر بر روی خودرو نصب می‌شود. یک پردازنده‌ای که بر روی آن، یک سیستم‌عامل بومی نصب شده و در هسته اصلی CPU برنامه‌ریزی می‌شود. خروجی این Device، ارائه موقعیت مکانی شما و ارائه سرعت است و اگر محدوده مُجازی را تعریف کرده و از این محدوده خارج شوید، به شما اخطار می‌دهد.
دسترسی خودکار و هوشمند به "امداد خودرو" و "هلال‌احمر" در اتصال‌پذیری خودروهای ایرانی
در ورژن‌های بعدی، کاری که با همکاری ایران‌خودرو انجام می‌دهیم این است که می‌توانید از طریق Device و شبکه مخابراتی، با مرکز امداد و نجات تماس بگیرید و امروز نیز درحال رایزنی هستیم تا به هلال‌احمر متصل شود؛ یعنی زمانی که یک خودرو خراب شد از طریق یک دکمه ارتباط برقرار شده و به امداد خودروی ایران متصل می‌شود و بعد از آن موقعیت شما به امداد ارسال خواهد شد. در مرحله بعدی به هلال احمر متصل می‌شود تا اگر سانحه‌ای اتفاق افتاده باشد، هلال احمر در جریان قرار بگیرد!
خودروی "تارا" در ایران‌خودرو به این سیستم مجهز شده و ارتباط با "امداد خودرو" با موفقیت انجام شده است و هم‌اکنون منتظر ارتباط با هلال‌احمر هستیم. در اروپا و از سال 2018 به بعد، این موضوع الزام شده است که سامانه Emergency Call (تماس اضطراری) به‌اجبار باید در خودروها قرار بگیرد.
هلال‌احمر چالش‌هایی را در این زمینه مطرح کرد از جمله اینکه در تصادفات، ما موقعیت دقیق سانحه را نمی‌دانیم که در کدام جهت اتوبان این سانحه روی داده است! و ممکن است نیروی‌های هلال‌احمر در خلاف جهت اتوبان به سانحه موردنظر برسند! از طرفی عنصر "زمان" در نجات مصدومان حوادث بسیار حائز اهمیت است که به آن "زمان طلایی" می‌گویند و هر یک دقیقه که زودتر به مصدومان برسیم احتمال نجات جان آنها بیشتر است و به همین خاطر اهمیت این سامانه بسیار بالا است.
ما از سال 98 و حتی قبل از آن در مرکز ملی فضایی این سامانه را دنبال می‌کردیم و حتی به صورت پایلوت در "ماموت دیزل" اجرایی کردیم. که این دو مدل دارد که در مدل اول، خودرو تولید شده و در حال کردن است اما در مدل دوم در خط تولید کارخانه این Device پیاده‌سازی می‌شود.
در ماموت‌دیزل به صورت aftersale (پس از فروش) اینکار را انجام دادیم یعنی یک اسپیکری وجود داشت که قادر به صحبت کردن بود و میکروفونی که با مرکز پشتیبانی ارتباط گرفته و وضعیت خودرو و یا موقعیت خودرو را اعلام می‌کرد.
و میکروفنی که می‌توانست با مرکز پشتیبانی صحبت کرده و وضعیت خودو را اعلام کند و در واقع بتواند موقعیت خود را اعلام کند. از طرفی به صورت خودکار و هوشمند بتواند تصادف را ارسال کند و اگر تصادف، خیلی شدید باشد بدون اطلاع قبلی، حادثه به مرکز اطلاع داده شود.
تلاش "جهاد دانشگاهی شریف" برای اتصال خودکار خودروهای ایرانی به "هلال‌احمر" و "امدادخودرو" در سوانح
در ایران خودرو بحث Device و طراحی آن از طریق جهاد دانشگاهی شریف طراحی و بر روی ماشین نصب شده است و تستهای آزمایشگاهی تارا نیز انجام شده است. امروز در این مرحله هستیم که با استفاده از ظرفیت‌های ستاد، تیکه اتصال به هلال‌احمر را فعال کنیم. شماره جهانی هلال احمر 112 است، در ایران نیز همین شماره است اما بعد از تماس با این شماره، به تلفن گویا متصل می‌شود برای اینکه تماس‌ها به درستی متصل شود باید ساز و کاری طراحی شود و مودمی در سازمان هلال احمر باشد تا این تماس‌ها را تشخیص بدهد تا در کمترین زمان ارتباط را برقرار کند.
به‌کارگیری این سامانه، یک کار ترکیبی است که وزارت ارتباطات، اپراتور، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و ... دخیل هستند و سامانه در نهایت توسط خودروساز ساخته می‌شود. چند وقتی است که بین اینها اختلافاتی وجود دارد که از معاونت علمی خواسته شده تا نقش میانجی را در این موضوع ایفا کرده و تعیین نقش را انجام دهیم.
پایان بخش اول
انتهای پیام/
