۲ روایت متناقض از روابط اقتصادی ترکیه و کشورهای عربی؛ چرا توافقنامه‌ها با امارات شفاف نیست؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، یک هفته از سفر اردوغان به 3 کشور ثروتمند حوزه خلیج فارس یعنی عربستان، قطر و امارات سپری شده، اما بحث بر سر حواشی آن، همچنان ادامه دارد.

رسانه های تحت امر حزب عدالت و توسعه و دولت اردوغان، به این اشاره کرده اند که توافق های مالی امضا شده بین اردوغان و سران 3 کشور مزبور، مبالغ هنگفتی نصیب اقتصاد ترکیه می کند. اما خود مقامات دولتی، تمایل ندارند به عدد و رقم اشاره کنند.

احمد خاقان سردبیر روزنامه حریت و از روزنامه نگاران حامی اردوغان که در سفر اخیر با او همراه بوده، در این مورد نوشته است: «در این سفر، نالی اولپاک به عنوان رئیس اتحادیه صادرکنندگان و نماینده تجار، با رئیس جمهور همراه بود. از او پرسیدیم: به نظر شما پس از این سفر، چند میلیارد دلار وارد ترکیه خواهد شد؟ او به سوال ما اعتراض کرد و گفت: این یک فرآیند است. باید به جای کمیت و مقدار، روی فرآیند تمرکز کرد».

13 سند امضا شده بین ترکیه و امارات با هدف تعمیق همکاری های موجود در بخش های مختلف از جمله انرژی، حمل و نقل، زیرساخت ها، لجستیک، تجارت الکترونیک، مالی، مراقبت های بهداشتی، غذا، گردشگری، املاک و مستغلات، ساخت و ساز، صنایع دفاعی، هوش مصنوعی و فناوری های پیشرفته است.

مقامات ترکیه ارزش کل این قراردادها را 50.7 میلیارد دلار اعلام کردند. با این حال اطلاعاتی در خصوص جزئیات تفاهم نامه های امضا شده در چارچوب این قراردادها ارائه نشده است.

این در حالی است که قبل از سفر امارات، جزئیات پنج قرارداد امضا شده بین ترکیه و عربستان سعودی در اختیار رسانه ها قرار گرفت. به عبارتی دیگر، رسانه های مخالف اردوغان می گویند، دولت در مورد چند و چون کار با قطر و امارات پنهان کاری می کند و ظاهراً چنان امتیازات کلانی به این دو کشور داده که از بیان آنها شرم می کند.

در فوریه 2022، در جریان سفر اردوغان به ابوظبی، قراردادهایی به امضا رسید که شامل صنایع دفاعی، مراقبت های بهداشتی، تغییرات آب و هوایی، صنعت، فناوری، فرهنگ، کشاورزی، تجارت، اقتصاد، حمل و نقل زمینی و دریایی، ورزش و جوانان، مدیریت بلایای طبیعی، هواشناسی، ارتباطات و آرشیو و در مجموع شامل 13 موافقت نامه بود. جزئیات این قراردادها بلافاصله پس از امضای آنها با افکار عمومی در میان گذاشته شد. با این حال، با مقایسه شفافیت نشان داده شده در دو سال گذشته همکاری بین ترکیه و امارات، عدم شفافیت در سفر اخیر جلب توجه می کند.

علی آقا اوغلو از اقتصاددانان ترکیه نیز در مورد جذب پول از کشورهای عربی، دیدگاه متفاوتی دارد. او می گوید: «اردوغان بارها اعلام کرد که نمی خواهد از صندوق بین المللی پول، تسهیلات مالی دریافت کند. حالا من می پرسم: پول خلیج فارس بهتر است یا صندوق بین المللی پول؟ شما 51 میلیارد دلار از امارات می آورید نهایتاً مصرف 5 ماه ماست! می خوریم تمام می کنیم! اصلا قبل از این که به ترکیه برگردد، 10 میلیارد دلار آن، صرف بازپرداخت سود بدهی هایمان شده بود! اما گرفتن پول از صندوق بین المللی پول، قطعاً تاثیر مثبت دارد. چرا که مجموعه ای اقدامات ساختاری را به همراه خواهد داشت و به اندازه 500 میلیارد دلار بر بازار تأثیر می گذارد. چنین چیزی شامل انضباط مالی، قوانین مناقصه و پایبندی به استقلال بانک مرکزی است. اما وقتی از خلیج فارس پول بیاورید، می توانید تمام قوانین مالی را دور بزنید!»

حرف حساب منتقدین چیست؟

از دید مقامات دولت اردوغان و حزب عدالت و توسعه، منتقدین و مخالفین اردوغان، به دنبال بهانه جویی هستند و در مورد هر اقدام دولت و شخص رئیس جمهور، با عینک بدبینی اظهارنظر می کنند. اما مخالفین معتقدند که لازم است در روابط اقتصادی با کشورهای ثروتمند عربی، به جوانب سیاسی و اقتصادی توجه شود و دولت از اقدام پوپولیستی، پرهیز کند.

علی باباجان رهبر حزب جهش و دموکراسی در مصاحبه با جنید ازدمیر روزنامه نگار مشهور ترکیه درباره سفر اردوغان به کشورهای حاشیه خلیج فارس گفت: «ما خواهان این هستیم که ترکیه، صادرات خود را افزایش دهد، محصولات دفاعی ما به کشورهای مختلف فروخته شود و بانک ها و شرکت ها و افراد خارجی، در کشورمان سرمایه گذاری کنند. اما این راهش نیست. این که بروید در کشورهای پولدار عربی، یکایک به آنها سر بزنید و مانند گداها، طلب پول کنید، چنین چیزی درست نیست. این رفتار در شأن ترکیه نیست. من زمانی وزیر اقتصاد بودم، معاون نخست وزیر بودم. بارها از کشورهای ثروتمند، خواهان همکاری اقتصادی شدیم. اما فرمول ما، گدایی و درخواست پول نقد نبود. نرفتیم بگوییم داماد ما دلارها را بر باد داده لطفاً مقداری پول نقد به حساب های ما بریزید! کاری که ما کردیم، این بود که شرایط و مزایای سرمایه گذاری در ترکیه را به درستی برایشان تشریح کردیم و آنان هم آمدند و سرمایه گذاری کردند».

بسیاری از رسانه های ترکیه می پرسند: آیا معامله با امارات، شامل فروش شرکت های دولتی ترکیه می شود یا خیر؟ این سوال از آن جهت اهمیت دارد که اردوغان قبلاً، بخشی از سهام کارخانه بزرگ تانک سازی ترکیه را به قطر فروخت اما هرگز حاضر نشد درباره آن توضیحی ارائه دهد.

عدم شفافیت در مورد جزئیات قراردادهای 51 میلیارد دلاری ترکیه و امارات متحده عربی که اخیراً در جریان سفر خلیج فارس طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه به امضا رسید، موضوع بحث رسانه های ترکیه شد.

روزنامه ترکی سوزجو نوشته است: «هنوز مشخص نیست که آیا انتقال سهام شرکت های دولتی ترکیه به اعراب، به عنوان بخشی از این قراردادها در نظر گرفته شده است یا نه؟ آیا امارات متحده عربی به عنوان شریک موقت در پروژه های عمومی آینده در ترکیه مشارکت خواهد کرد یا سهامدار ثابت خواهد بود؟»

اعراب به جای غرب و دیگران

ناظران سیاسی در ترکیه بر این باورند که سرما و انجماد در روابط ترکیه و اتحادیه اروپا، باعث شده تا امکان ورود سرمایه گذاران غربی به ترکیه کاهش پیدا کند. در نتیجه این کشور، اول سراغ قدرت های آسیایی شامل چین، ژاپن و کره جنوبی رفت و زمانی که متوجه شد نه تنها در حوزه سوآپ ارزی، بلکه در بخش های تجاری نیز نمی تواند با آنها کار کند، شانس خود را در بازارهای مالزی و هندوستان آزمود.

با این حال در این دو کشور نیز مجال چندانی پیدا نکرد و به همین دلیل می خواهد بیشترین حساب را بر روی سرمایه کشورهای ثروتمند حوزه خلیج فارس باز کند. این در حالی است که این کشورها، ترجیح می دهند که بخش اعظم سرمایه خود را در آمریکا و اروپا به کار بگیرند و میزان انتقال سرمایه هایشان به ترکیه، افزایش چشمگیری نداشته است.

در پایان باید گفت، شواهد نشان می دهد که دولت اردوغان تمایل دارد در حوزه همکاری های اقتصادی و جذب سرمایه گذار، 3 مبدأ عربستان، قطر و امارات را به عنوان اولویت های نخست در نظر بگیرد و پس از آن نیز، تمام توان خود را بر روی کشورهایی همچون کویت، عراق و بحرین متمرکز کند. همچنین از میان کشورهای عربی آفریقا، تلاش برای افزایش درآمد پیمانکاران ترک در لیبی، الجزایر، تونس و مراکش، از دیگر اهداف مهم ترکیه است.  

انتهای پیام/